Pebre

Lo pebre es una espècia obtenguda a partir de las baias de diferentas espècias de pebrièrs, de plantas de la familha de las piperacèas. Sonque an drech legalament al nom de "pebre" los fruchs de pebrièr negre (Piper nigrum) que donan lo pebre verd, blanc, roge o negre (lo pebre del molin), los fruchs del Piper longum que donan lo pebre long, del Piper cubeba que dona lo pebre cubeba^[1] e del Piper borbonense que dona lo pebre de Voatsiperifery.

Per analogia, d'autras espècias venet de plantas plan diferentas prenon aquel nom vernacular, mas aqueles pebres fals an d'autras caracteristicas botanicas e donan de savors diferentas.

Son nom ven del sanskrit pippali, vengut en grèc πέπερι (peperi), puèi en latin piper. La cultura del pebrèr es originària de la còsta oèst d'Índia (costa de Malabar), dins l'Estat del Kerala, e venguèt dins d'autres païses d'Asia del Sud Èst, Madagascar e Brasil. Son utilizacion en Grècia datariá de l'epopèa d'Alexandre lo Grand.

L'istòria antica del pebrèr negre es ligada, e confonduda, amb aquela del pèbre long. Los fruchs sècs d'aquel darrièrsfoguèron utilizat per far de flaütas. Los Romans utilizavan d'ambedoas espècias sens distinccion. Foguèt la descobèrta del Mond Nòu Nouveau Monde e dels pebres del Chili que faguèt desaparéisser l'utilizacion del pebrièrs long. Los fruchs del pebrièr del Chili, un còp sècs, pareisson a aqueles del pebrièr long. Aquel èra mai aisit de cultivar en Euròpa.

A l'Edat Mejana, las espècias coma lo pebre èran raras. La conquèsta d'Alexàndria en 642 pels Arabis marca lo començament del comerci. Vaquí perque las espècias mai raras, coma lo pebre, èra utilizadas coma moneda d'escambi^[2]. D'aquí ven l'expression « pagar en espècias ». La riquesa d'un nòble podava èsser evaluada segon la quantitat de pebre que possedián. Atal en seguida, los rics Alemands aviá per chafre sacs de pebre^[3].

Lo prètz exorbitant a l'Edat Mejana^[4] e lo monopòli sul comèrci tengut per Itàlia negociant amb los marcands arabs, foguèt una de las rasons que menèron los Portugueses a cercar una rota maritima cap a Índia. En 1498, Vasco de Gama venguèt lo primièr a aténher Índia contornant Africa; alara que los mercands arabs a Calicut demandan a son messatgièr çò que volgava far, respond « cercam de crestians e d'espècias ». A la seguida del tractat de Tordesillas en 1494, Portugal se vei balhat los drechs exclusius sus la mitat del mond qu'es eissit lo pebre negre.

Los Portuguses desvolopan d'establiments espandissent lor Empèri de las Índias mercé a Afonso de Albuquerque. Lor monopòli dura pas que la primièra mitat del sègle XVI, los ancians malhums de comèrci arab e venician capitèron a contornar lor blocatge mai aisidament que los Portugueses an mai d'òmes per gardar los fòrts de lors establiments que de marins e que jamai capitèron a contraròtlar lo golf d'Adèn. Al sègle XVII, los Portugueses pèrdon gaireben tot lor comèrci del pebre de l'Ocean Indian al benefici dels Olandeses (amb lor Companhiá olandesa de las Índias orientalas) e dels Angleses que benfician de l'annexion de l'Espanha sul Portugal (1580 a 1640). A partir del sègle XVI, lo pebre es tanben cultivat a Java e Sumatra, dins la peninsula Malesa e endacòm mai en Asia del Sud Èst, mas aquelas regions comerçan subretot amb la China, ont se consomís lo pebre localament. Lo pebre es tanben cultivat a Madagascar. Los pòrts de la còsta de Malabar comerçan lo pebre amb los Olandeses dins lo periòde 1661-1663.

Amb lo desvolopament del comèrci e la democratizacion de las espècias al nivèl de la borgesia, lo pretz del pebre merma a la Renaissença (la valor totala de las importacions qu'aumentan demora ela constenta)^[5].

Lo pebre buta sus una liana del genre Piper. Las autras espècias, nomenadas a vegada atal a causa de lor aspècte evòcant lo pebre verai, venon de plantas fòrça diferentas.

L'espècia Piper nigrum produch, segon l'estadi de sa culhida e lo tipe de sa preparacion, lo pebre verd, blanc o negre.

• lo verd es obtengut per la conservacion umida de baias non maduras;
• lo blanc es constituit de baias maduras que se levèt lo pericarp;
• lo negre es obtengut a partir de baias vengudas gaireben maduras, fermentadas puèi secadas;
• le roge es la baia de pebre en plena maduretat;
• lo gris es de pebre negre molinat, atal se trapa pas qu'en polvera. Es las mescla del pericarp negre e del còr blanc que fa aquela color grisa particulara.

L'espècia Piper longum dona lo pebre long, fòrça utilizat dins l'Antiquitat e a l'Edat Mejana, mas gaireben oubliat ara.

L'espècia Piper cubeba fa lo pebre cubèba, un gran redons de coata, que son nom de « pebre de coa ».

L'espècia Piper borbonense fa lo pebre de Voatsiperifery, pebre salvatge de coa de gost intens e incisiu.

De plantas amb baias perfumadas que l'aspècte fa pensar al pebre verai. Malgrat lor nom, aquelas baias an d'autras caracteristicass botanicas e donan de savors diferentas^[6].

• lo pebre du Sichuan (Zanthoxylum piperitum), ven d'una rutacèa espinosa chinesa
• lo pebre ròse (Schinus terebinthifolius), ven d'un grand arbre originari de Brasil, lo pebrièr fals
• lo pebre de Caïena es una mena de piment
• lo pebre dels monges ven de l'Arbre del pebre (Vitex agnus-castus)
• lo pebre de la Jamaïca (Pimenta dioica) es un arbre d'America que dona una espècia nomenada Quatre espècias
• lo pebre de Selim (Xylopia aethiopica) es un arbre que lo fruch es una teca que las granas an una sabor espèciada
• lo pebre de Guinèa pòt èsser l'Aframomum melegueta o l pebre de Selim
• lo pebre de Tasmania (Tasmannia lanceolata) es una mata que dona de baias pichonas negras utilizadas coma espècias

La produccion mondiala de pebre atenguèt un suc de mai de 355 000 tonas en 2003. Es de 271 000 tonas en 2008^[7].

Lo Vietnam, que prodisiá pas que 25 000 tonas en 1994, es dempuèi 2001 lo primièr país productor e exportator^[8]. A lo mai fòrt rendament a l'ectara: 1 200 a 1 300 kg (l’Índia a un rendament de 314 kg)^[9].

En 2008, lo Vietnam produch 34 % de la produccion mondiala (98 500 tonas^[8]). Seguís l’Índia (19 %, 50 000 tonas), puèi Bresil (13 %, 35 000 tonas), Indonesia (9 %, 25 000 tonas), Malaisia (8 %, 20 000 tonas), China (7 %), Sri Lanka (6 %) e Tailàndia (4 %)^[7].

Totjorn en 2008, las exportacions son de 83 000 tonas pel Vietnam, de 36 000 tonas pel Brasil, de 30 000 tonas per l’Índia, de 19 000 tonas per la Malaisia, de 16 300 tonas per l’Indonesia, de 8 500 tonas pel Sri Lanka, de 3 000 tonas per la China, de 1 500 tonas per la Tailàndia^[10] e 1 200 tonas per Madagascar^[11].

En 2010, la produccion mondiala es estimada de 320 000 a 350 000 tonas^[12].

Una granda partida del pebre partís de Cochin, capitala de l'espècia, ont se crosan, crompaires, expèrts e foncionaris.

• https://web.archive.org/web/20100119022711/http://r0.unctad.org/infocomm/francais/epices/plan.htm
• Toil'd'épices - Poivre
• Nefarious blog - Poivre
• Le poivre et ses succédanés paginas 393-394, Jean Guillaume, Ils ont domestiqué plantes et animaux: Prélude à la civilisation, ed: Quae, 2011. ISBN: 2759208923, ISBN: 9782759208920.