Sant Martin de Crau
|
Vila d'Occitània | 
|
|
Sant Martin de Crau
Saint-Martin-de-Crau | ||
|---|---|---|
 | ||
| La comuna de Sant Martin de Crau. | ||
| ||
| ||
| Geografia fisica | ||
| ||
| Coordenadas | 43° 38′ 27″ N, 4° 48′ 48″ E | |
| Superfícia | 214,87 km² | |
| Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
447 m 21 m 2 m | |
| Geografia politica | ||
| País |  Provença | |
| Estat |  França | |
| Region 93 |
Provença Aups e Còsta d'Azur  | |
| Departament 13 |
Bocas de Ròse  | |
| Arrondiment 132 |
Arle | |
| Canton 1303 |
Arle èst | |
| Intercom 241300417 |
Comunautat d'aglomeracions d'Arle-Crau-Camarga-Montanheta | |
| Cònsol | Marie-Rose Lexcellent (2020-[[]]) | |
| Geografia umana | ||
| Populacion Populacion totala (2018) |
13 558 ab.  13 861 ab. | |
| Densitat | 59,28 ab./km² | |
| Autras informacions | ||
| Gentilici | Saint-Martinois (en francés) | |
| Còde postal | 13310 | |
| Còde INSEE | 13097 | |
| www.ville-saint-martin-de-crau.fr | ||
Sant Martin de Crau (Saint-Martin-de-Crau en francés) es una comuna provençala situada dins lo departament dei Bocas de Ròse e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur. Seis abitants son lei Sant Martinés o lei Cravencs.
Creada per separacion de la comuna d’Arle en 1925 e dotada d’une superficia de 214,87 km2, Sant Martin de Crau es la tretzena comuna mai estenduda de França metropolitana, la quatrena dei Bocas de Ròse, après Arle, Lei Santei Marias de la Mar e Marselha. Au recensament de 2017, la comuna comptava una populacion de 13 385 abitants, çò que ne’n fach la 22nda per òrdre de populacion dins lei Bocas de Ròse.
Dins lo corrent dau sègle XX, e particularament despièi leis annadas 70, la populacion de la comuna s’es considerablament acreisseguda. Lo desvolopament industriau de la comuna e de sa region n'es l’explicacion. L’installacion de l’entrepresa Solmer, a Fòs, provoquèt l’arribada d’una importanta populacion originari especialament de Lorena, subre lo territori de Sant Martin de Crau. Mai recentament, lo desvolopament rapid de la principala zona industriala de la comuna, creant en quauqueis annadas mai de 1 500 emplecs, a tanben generat l’arribada de nombrosas familhas. Lo desvolopament urban perseguisse adonc ambé la creacion de mai que d’un lotjaments d’abitacion e d’infraestructuras liadas a aquesta evolucion.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]La majora partida de la comuna de Sant-Martin se situa en Crau. Aquesta Crau es devesida en dos, la Crau seca e la Crau umida, ont es cultivat lo fen de Crau. La Crau es una zona estenduda d’estepa arida constituïssent lo solet biòma d’Euròpa occidentala. Aquesta zona immens fa de Sant-Martin-de-Crau la tretzena comuna mai estenduda de França metropolitana. Soleta l’extrèma partida nòrd de la comuna apartèn au massís deis Aupilhas, çò que permet a Sant-Martin d’èstre una dei sege comunas dau Pargue Naturau Regionau deis Aupilhas.
La vila es una vila florida (nivèu tres flors) per lo Conselh Nacionau dei Vilas e Vilatges florits de França[1].
Situacion
[modificar | Modificar lo còdi]Sant Martin de Crau se situa dins la partida nòrd de la Crau, a mitat camin de Selon e d’Arle. La comuna mai pròche, Moriés, se situa a sèt kilometres. Maussana deis Aupilhas e Lo Parador au nòrd, se troban a nòu quilometres, mentre que Lei Bauç de Provença son a doge kilometres dau centre de la vila.
La broa nòrd de la comuna pòu èstre considerada coma una partida deis Aupilhas, especialament lo massís de Santa Fé de Chambremont que marca la frontiera entre Sant Martin e leis ancians paluns dei Bauç. Es la soleta partida dau territori de Sant Martin que non fa partida de la Crau. Au levant, lo Grand Brahis marcar la frontiera ambé lei comunas d’Aurelha e d’Aiguiera.
Geologia
[modificar | Modificar lo còdi]Lei promieras glaciacions provòcan, despièi Lamanon, la subrevenguda d’un deltà que s’estend fins en Arle e Fòs. Dins lo meteis temps, dei ròcas vengudas deis Aups son depausadas per Durença subre Crau[2]. La dubertura d’una falha entre leis Aupilhas e Leberon durant la glaciacion dau Würm permete l’evacuacion deis aigas de Crau. Durença va far son jaç mai au nòrd[3], subre son emplaçament actuau. Sobra, uei encara, cinquanta centimètres de còdols de Durença a la superficia dau sòu cravenc, donant au territòri de Sant Martin de Crau una originalitat sens equivòc. Après aquelei cinquanta centimètres de còdols, apareis subre mai que d’um mètre un jaç de pudinga, cimentat per lei escolaments cauquiers[4]. Aquest jaç es quasi impermeable, çò qu’explica la preséncia d’una estepa arida, maugrat l’abondància de jaçs freatics.
Idrografia
[modificar | Modificar lo còdi]La vila es situada subre d’ancianas zonas palunosas. La comuna es traversada per Chapelette, un riu. Se nòta tanben la preséncia de dos estanhs: l’estanh dei vèrnhes (site dau Neolitic)[5] e l’estanh de la Dinamita. Existís dos lacs artificiaus, lo Domeni dau Lac e l’Arboretum. Lo canau de Craponne traversa tanben Crau.
Clima
[modificar | Modificar lo còdi]Lo clima de Sant Martin de Crau es tipic de la region arlatenca, ambé de precipitacions mai abondosas que dins lo rèsta de Provença. Pasmens, la vila a dos còps mai de jorns de secaressa qu’en Arle, en rason de la preséncia de l’estepa.
Flòra e Fauna
[modificar | Modificar lo còdi]La flòra de Crau se rapròcha deis estepas que podèm trobar en Africa dau Nòrd e dins lei montanhas d’Espanha. Lei plantas mai comunas son l’asfodèl e la stipa.
L’ensems de la flòra cravenca es nommada coussoul. Se nota de variacions de flòra entre lo nòrd de la Crau, mai umid, e lo sud, mai arid.
Dins lei zonas que son pas constituïdas per lo pudinga, l’euse es caracteristic dau païsatge.
Urbanisme
[modificar | Modificar lo còdi]Avans lo sègle XX
[modificar | Modificar lo còdi]La comuna s'articula en mai que d'una entitat, au nòrd, lo masatge de Caphan onte se tròban lei comèrcis e lei servicis parroquiaus, au miegjorn, la citat obriera de la Dinamita e sa fabrica de produchs quimics. De nombrós mas son presents cuerbon l'ensems dau territori.
Sègle XX
[modificar | Modificar lo còdi]Lo desvolopament de la comuna es liat a l'implementacion d'infraestructuras industrialas dins la region de la Mar de Bèrra: l'aeropòrt de Marinhana, la rafinariá de Bèrra, lei rafinariás de Provença e la fabrica siderurgica de Fòs de Mar.
A partir d'au mitan dau sègle XX, la populacion créisse de 2 500 a 10 000 estatjants. En consequéncia, de zonas comercialas, artisanalas e industrialas son creadas.
Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]La promiera citacion dau nom de Sant Martin remonta a 1052 ont una glèisa cravenca es nommada «Sanctus Martinus de palude majori» (Sant Martin dei grands paluds)[6]. Lo nom evoca alora lei grandas estendudas palunosas cravencas. La forma francisada «Sant Martin dei Paluns» designarà lo borg que se desvolopa. Dins lo corrent dau sègle XVIII, la forma «Sant-Martin-de-Crau» aparéisse e restarà.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !Preïstòria e Antiquitat
[modificar | Modificar lo còdi]De nombrós sites foguèron descubèrts en Crau e an revelat la preséncia de camps ambé una activitat pastorala e de caça. L'estanh dei vèrnhes foguèt abitat durant lo Neolitic, de nombrós objècts e una tomba foguèron descubèrts. Fa esperar lo promier sègle av. JC[7] per trobar de traças umanas, encora a l'estanh dei vèrnhes.
Edat Mejana
[modificar | Modificar lo còdi]La vila aparéisse solament dins l'istòria au ségle XII[8], que corresònd en un essòrt demografic en Provença e la multiplicacion de glèisas. Un tèxte arlatenc dau sègle XIII recensa quatre abitats en Crau, dont Sant-Martin.
Supausam que lo borg èra enviroutat d’una encencha, que conta mai que d’una carriera e un ostau senhorau important, mai es dificil d’avançar un nombre d’abitants. Dos eveniments empenheràn leis abitants en exili: la pèsta negra de 1348 e en 1355 l’invasion de la Camarga per lo Còmte de Tolosa, Ramond VII. Durant un sègle, lo vilatge serà inabitat.
Renaissença
[modificar | Modificar lo còdi]Fau esperar leis annadas 1430-1440 per assistir a un retorn de la populacion. Leis canonges donan de terras per lei facturar. Lo repoblament es fòrça lent.
Periòde modèrn
[modificar | Modificar lo còdi]Dau 1er au 8 d’Aost 1793, Napoleon rejonh lo general Jean-François Carteaux a Sant Martin de Crau, avans d’anar per Avinhon[9]. La comuna coneis mai que d’un onda d’immigracion. Tre la fin dau sègle XIX, d’immigrants italians e dins una mendre mesura d’espanhòls, lo qu’a permés l’exploitacion de la fabrica d’explosius e de produchs quimics a La Dinamita, en 1892.
Lo 3 Juin 1918, lo depaus de municions dau camp de Baussenq espeta e fa 100 mòrts. L’explosion es ausida fins Marselha[10].
Periòde contemporanèu
[modificar | Modificar lo còdi]La comuna es creada lo 7 de Març de 1925 per separacion de la comuna d’Arle[11], a l’estigança de César Bernaudon que ne’n foguèt lo promier cònsol. L’independéncia de la vila èra reclamada despuèi 1882 e una letra escricha au Ministre de l’Interior. La requèsta serà acceptada en 1912 mai lei lentors de la Promiera Guèrra Mondiala retardarà lo procès.
Dins leis annadas 50, una onda de meloniers es arribada de Cavalhon per esplechar lo melon de Crau. Dins leis annadas 1975, una autra onda arriba ambé de Lorencs per l'industria de Sollac (siderurgia) de Fòs de Mar. La venguda dei Lorencs es responsable de l'aumentacion de 60% de la populacion.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Tendéncia politica
[modificar | Modificar lo còdi]Au moment de l'eleccion presidenciala de 2002, 75,29% deis electors an chausit Jacques Chirac, còntra 24,71% en favor de Jean-Marie Le Pen.
En 2007, leis electors de la comuna an chausit Nicolas Sarkozy (56,76%) còntra Ségolène Royale (43,24%)[12].
En 2012, dins la comuna, Emmanuel Macron ganha (50,24%) fàcia a Marine Le Pen[13].
Lista dei consòls
[modificar | Modificar lo còdi]Embessonament
[modificar | Modificar lo còdi]Markröningen (Alemanha) despièi 1989[14]
Maghama (Mauritània) despièi 2001
Manerbio (Itàlia) despièi 2015[15]
Populacion e societat
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]| 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 |
| 2303 | 2487 | 2361 | 2487 | 2824 | 3075 | 3275 | 5551 | 10155 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 1999 | 2006 | 2011 | 2016 | 2018 | |||
| 11040 | 11013 | 11321 | 11371 | 13097 | 13558 |
Ensanhament
[modificar | Modificar lo còdi]La vila possedís 5 escòlas primàrias:
- Escòla dau Lion d'Or[16]
- Escòla dau Logisson[17]
- Escòla Marcel Pagnol[18]
- Escòla de Caphan[19]
- Escòla dau Sacre-Coeur (ensanhament catolic)[20]
1 collègi: Collègi Charloun Rieu
1 licèu: Licèu Saint-Charles (ensanhament privat)
Manifestacions culturalas e festivitats
[modificar | Modificar lo còdi]La comuna prepausa una fèsta votiva au moment de la darrièra fin de semana de Julhet ambé una fèsta forana, un aïoli, un concors de manadas, un fuòc d'artifici, etc. La vila organisa tanben una feria en Abrieu.
La fiera de la Sant-Valentin recampa, en Febrier, lei tropèus e organisa un concors de raça merinòs.
En Mai, la fèsta de Prima[21] prepara la partença dei tropèus en transumància que traversan l'avenguda principala. I'a tanben un mercat dins l'avenguda principala ambé mai que d'una manifestacion.
Lo darrier Dimenge de Janvier, leis abitants celèbran la tradicion anciana dau Pastrage, rendètz-vos dei gardians, pastres, ase de Provença e provençaus en vèstits tradicionaus acoompanhats de tamborin e de galobet.
Manifestacion taurina
[modificar | Modificar lo còdi]Coma dins de nombrosas comunas en Arle, la comuna a una cultura taurina importanta. I'a mai que d'un eveniment dins la vila: dei corsas camarguencas dins leis arenas Louis-Thiers, d'encierro, d'abrivada, la bandida.
I'a tanben una feria dei pichons, organisada per leis enfants de mens de 16 ans, ont son iniciats a la bovina.
Manifestacions musicalas
[modificar | Modificar lo còdi]Un festivau « Votz de femnas» es organizat despièi 2003.
L'estanh dei vèrnhes acuelh tanben de concèrts dins l'encastre dau festivau de Musica Classica de La Ròca d'Anterron.
Associacions esportivas
[modificar | Modificar lo còdi]Leis associacions esportivas dins la comuna son nombrosas. Existís:
- Lo Sporting Club Sant-Martinés (Fotbòl)
- Lo Sant-Martin XIII (Rugbí de XIII)
- Lo Handbal Club Sant-Martinés (Handbal)
- Lo Tennis Club Sant-Martinés (Tennis)
- Lo Crau Basquet Club (Basquetbòl)
- Lo Volley Club
D'autres espòrts son praticats coma l'escrima, lo tennis de taula, lo gòlf, lo ciclisme, etc..
Personalitats liadas ambé la comuna
[modificar | Modificar lo còdi]- Marcel Juillan, jornalista, a terminat sa vida dins la vila
- René Fontès, anciant president dau club de rugbí de Clermont-Auvergne, natiu de la comuna.
- Léopold Margaillan, rasetaire
- Emile Dumas, rasetaire
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]La comuna a l'avantatge de se trobar a una crosiera entre l'Espanha e l'Itàlia, subre la via rapida 113, entre l'Europe dau Nòrd e la mediterranèa. Mai que d'una entrepresas se son instaladas en zona industriala, portant a 1 500 lo nombre emplecs dins aquetei zonas.
Despuei 2019, la vila a lo label «ville internet» @@@@@.
En 2008, lo revengut fiscau median per pareu èra 18 308€, çò que plaça la comuna au 11 448e reng subre 31 604 comunas.
En 2006, la comuna contava 455 entrepresas: 54 dins l'industria, 53 dins la construccion, 141 comèrcis e 207 societats de servici.
L'agricultura representa una activitat per la comuna. Es la promiera comuna productora nacionala de nectarinas. Se produsís tanben l'òli d'oliva dei Bauç d'apellacion d'origina contrarotlada. Lo fen cravenc AOC es tanben fòrça renomat, es lo promier aliment per animaus a reçaupre aquesta distincion.
Lei principalas industrias liadas a Sant-Martin-de-Crau son lei plataformas logisticas d'etrepaus. Se troba tanben la fabrica d'explosius a la Dinamita.
Em tèrme de torisme, la comuna dispausa d'un camping e quatre ostalariás.
Cultura e patrimòni
[modificar | Modificar lo còdi]La legenda dau desen trabalh d'Ercules se desrotalariá en país cravenc. Ercules a vencut lo gigant i tres còrs e torna ambé lo tropèu de buous en costejant la mar. Perseguit per lei Ligurs, Ercules es en dificultat dins la Crau. Zèus l'ajuda en bombardant lei Ligurs ambé de còdols.
La comuna apartèn au site Natura 2000 de la Crau e au Pargue naturau regionau deis Aupihas.
La vila dispausa d'una glèisa que data dau sègle X, maugrat que lo bastiment actuau siegue de 1876.
Veire tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Liames extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ https://web.archive.org/web/20081012071125/http://www.villes-et-villages-fleuris.com/leconcours/palmaresdep/P13.htm
- ↑ http://www.reserve-crau.org/
- ↑ http://www.reserve-crau.org/
- ↑ http://www.reserve-crau.org/
- ↑ Arles avant Arles : préhistoire de la région », Gérard Sauzade, in Arles – Histoire, territoires et cultures, Imprimerie nationale éditions, Paris, 2008, p. 57
- ↑ http://www.geneprovence.com/saint-martin-de-crau-au-xixe-siecle/
- ↑ Une auberge en Crau au ier siècle av. J.-C. ? » par O. Badan, J.-P. Brun et C. Congès, in Crau, Alpilles, Camargue - Histoire et Archéologie, t. II, éd. Groupe Archéologique Arlésien, Arles, 1997
- ↑ « La Crau dans la vie et l'économie d'Arles au bas Moyen Âge », Louis Stouff, in Crau, Alpilles, Camargue - Histoire et Archéologie, t. II, éd. Groupe Archéologique Arlésien, Arles, 1997
- ↑ Biographie des premières années de Napoléon Bonaparte, François Gilbert Coston, Paris, 1840, vol. I, p. 257
- ↑ Le temps, 5 juin 1918
- ↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k64910926/f2.item.r=martin
- ↑ https://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__presidentielle_2007/(path)/presidentielle_2007//093/013/13058.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20170516094621/http://www.lexpress.fr/actualite/politique/elections/presidentielle-2017/resultats-elections/ville-saint-martin-de-crau-13310_13097.html
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/Markgroningen-Ville-jumelle-de.html
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/-Les-associations-.html?nomcat=Jumelage#6044
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/Ecole-elementaire-du-Lion-d-Or.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20211207185117/http://www.ec-bernaudon.ac-aix-marseille.fr/spip/spip.php?rubrique3
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/Ecole-elementaire-Marcel-Pagnol.html
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/Ecole-de-Caphan.html
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/Ecoles-du-Sacre-Coeur.html
- ↑ https://www.saintmartindecrau.fr/Fete-du-Printemps.html
