Complòt dau 20 de julhet

Lo complòt dau 20 de julhet de 1944 es una temptativa d'assassinat e de còp d'Estat còntra Adolf Hitler. Foguèt planificat per un grop de caps civius e militars dau III^en Reich qu'èran convencuts de la necessitat d'acabar la Segonda Guèrra Mondiala e de negociar amb leis Aliats. L'idèa generala èra de plaçar una bomba dins una sala de reünion dau quartier generau d'Hitler e d'utilizar un plan d'urgéncia destinat a reprimir una insureccion per prendre lo poder.

Pasmens, la premiera fasa dau complòt mau capitèt. Hitler foguèt leugierament bleçat per l'explosion^[1]. Sa subrevida permetèt ai fidèus dau regim d'empedir lei partisans dau complòt d'ocupar lei centres dau poder. Enfin, la màger part de la populacion e de l'armada refusèt de sostenir lei conjurats.

La revirada dau projècte entraïnèt una repression violenta còntra sei partisans e sei sostèns. Plusors desenaus de participants foguèron condamnats a mòrt e divèrsei personalitats, sospichadas de simpatia per lor causa, foguèron arrestadas ò executadas. La victima pus famosa d'aquela repression foguèt lo manescau Erwin Rommel que deguèt se suicidar per protegir sa familha^[2]. Aquò renforcèt l'influéncia de Heinrich Himmler, de Martin Bormann, de Joseph Goebbels e, d'un biais pus generau de la SS, au sen de l'Alemanha Nazi.

• Adolf Hitler.
• Tresen Reich.

• (fr) Joachim Fest, La Résistance allemande à Hitler, Perrin, 2009.
• (fr) Ian Kershaw, La Fin : Allemagne 1944-1945, Seuil, 2012.
• (fr) Jean Lopez, Opération Bagration : La revanche de Staline (1944), Economica, 2014.

1. ↑ Quatre personas, grèvament bleçats per l'explosion, moriguèron en causa de l'atemptat. Pasmens, lo posicionament de la bomba, desplaçada durant la reünion per l'oberst Heinz Brandt per examinar una carta, permetèt pas de menaçar Hitler.
2. ↑ Erwin Rommel fasiá pas partida dei conjurats. Pasmens, leis autors dau complòt pensavan lo nomar cap suprèm de l'armada après la mòrt d'Hitler.