Alpha Condé

Alpha Condé
Fødd	4. mars 1938 (86 år) Boké
Statsborgar av	Guinea
Yrke	politikar, skribent
Institusjonar	Universitetet i Paris
Utdanna ved	Université Panthéon-Sorbonne Russlands folkevennskapsuniversitet
Ektefelle	Djené Kaba Condé
Alle verv	Den afrikanske unions formann (2017–2018) president (Rassemblement du peuple de Guinée, 1977–) Guineas president (2010–2021)

Alpha Condé (fødd 4. mars 1938 i Boké i Guinée maritime) er ein guineansk politikar for Rassemblement du Peuple Guinéen som var president i Guinea frå desember 2010 til han blei styrta i eit statskupp i september 2021.

Alpha Condé blei fødd i den franske kolonien Guinea av foreldre frå Øvre Volta (noverande Burkina Faso). Han flytta til Frankrike då han var femten år. Der var han ifølgje tilhengjarane sine aktiv i Den nasjonale unionen for høgare utdanning (SNESUP), Foreininga for guineanske studentar i Frankrike (AEGF), og Føderasjonen for svarte afrikanske studentar i Frankrike (FEANF). Han har hevda å ha vore eksekutivkoordinator for Afrikanske nasjonale grupper (NG) frå 1967 til 1975, med ansvar for oppsynet med direktoratet til FEANF.^[1]

Condé hevda å ha skrive ei masteroppgåve i politologi, Le P.D.G. et le peuple de Guinée, i 1965.^[2]

I fleire tiår var Condé i opposisjon til dei vekslande regima i landet. Han stilte til val mot sitjande president Lansana Conté i presidentvala i 1993 og 1998.

I presidentvalet i Guinea i 2010 blei Condé vald til president i andre valomgang.^[3]

Condé blei attvald i 2015 med 57,85 prosent av røystene, mot 31,44 prosent for rivalen Cellou Dalein Diallo.^[4] Han gjekk då inn i sin andre presidentperiode, som var det grunnlova maksimalt tillet.

I mars 2020 blei det halde ei folkeavrøysting om grunnlovsendringar der endring av presidentperioden frå fem til seks år var blant forslaga, saman med nullstilling av avgrensinga på to samanhengjande presidentperiodar.^[5] 89,76 prosent av veljarane støtta grunnlovsendringane.^[6] Opposisjonen boikotta folkeavrøystinga. Det blei halde presidentval 18. oktober 2020, der Condé stilte på nytt. Han vann valet med 59,5 prosent av røystene og fekk dimed ein tredje presidentperiode.^[7] Motkandidaten Cellou Dalein Diallo, som fekk 33,5 prosent av røystene, hevda valet var prega av valfusk. Det var uro med tap av menneskeliv i samband med presidentvalet.^[7]

Den 5. september 2021 gjennomførte militæret eit statskupp mot styresmaktene i Guinea.^[8][9] Båe president Condé og statsminister Ibrahima Kassory Fofana blei avsette.^[10] Condé blei også fengsla.^[11] Leiaren for kuppet, oberstløytnant Mamady Doumbouya, blei tatt i eid som fungerande president 1. oktober 2021.^[12]

Den 9. desember 2022 publiserte det amerikanske finansdepartementet ei liste over meir enn førti personar som er målretta for sanksjonar for korrupsjonshandlingar og brot på menneskerettane, blant dei Alpha Condé.^[13]