Al-Bireh

Denne artikkelen handlar om landsbyen i Palestina. For byen i Libanon, sjå Al-Bireh i Libanon.

al-Bireh
البيرة, al-Bira
kommune
Våpenskjold
Namneopphav: Palassbrunnen[1]
Land	Dei palestinske territoria
Guvernement	Ramallah og al-Bireh guvernement
Koordinatar	31°54′18.51″N 35°12′53.85″E / 31.9051417°N 35.2149583°E / 31.9051417; 35.2149583
Areal	22,4 km²
Folketal	38 202  (2006)
Borgarmeister	Umar Hammayil
Al-Bireh 31°54′19″N 35°12′54″E / 31.905141666667°N 35.214958333333°E / 31.905141666667; 35.214958333333
Kart som viser Al-Bireh.
Wikimedia Commons: Al-Bireh

Al-Bireh, al-Birah eller el-Bira (arabisk البيرة) er ein palestinsk by like ved Ramallah, sentralt på Vestbreidda, 15 km nord for Jerusalem.^[2] Han ligg på ein sentral rygg som går gjennom Vestbreidda, 860 meter over havet.

På grunn av plasseringa ligg al-Bireh i den økonomiske overgangen mellom nord og sør, og langs karavaneruta mellom Jerusalem og Nablus. I følgje Palestinsk statistisk sentralbyrå (PCBS) hadde byen eit folketal på kring 39 202 i 2007.^[3]

Edward Robinson identifiserte Al-Bireh tidleg på 1800-talet som den bibelske Be'eroth,^[4].

Krossfararane erobra og kalla byen Birra. Han vart òg kalla Castrum Mahomeria, Magna Mahomeria eller Mahomeria Major.^[5] Han var ein av 21 landsbyar gjeven av kong Godfrey som eit len til Den heilage grav-kyrkja.^[6] I 1114 vart gåva stadfesta av Baldwin I av Jerusalem.^[7]

I 1156 sverga 92 menneske frå Mahomeria truskap til Den heilage grav-kyrkja, og seinare 50 namn til dei neste tre tiåra. Det er derfor estimert at den totale frankiske folkesetnaden på denne tida var 500-700.^[5][8]

Krossfararane bygde ei borg,^[9] kyrkje og herberge der.^[5][10][11] Dei to sistnemnde bygningane vart bygde av tempelriddarar i 1146 og høyrte til Den heilage grav-kyrkja. Ajjubidane under Saladin dreiv bort krossfararane frå Birra, då dei erobra dei indre områda av Palestina etter slaget ved Hittin i 1187, og øydela byen fullstendig. Yaqut al-Hamawi nemner å ha sett ruinane nokre få gonger under reisene sine i området.^[12] Nær slutten av styret til ajjubidane, i 1280, var den moderne byen al-Bireh ein busett landsby. Ajjubidane bygde ein moské i byen tileigna Umar ibn al-Khattab like ved ruinane av kyrkja.^[13]

Al-Bireh vart, som resten av Palestina, ein del av Det osmanske riket i 1517, og i skattelistene frå 1596 vart landsbyen kalla Bira al-Kubra i Al-Quds nahiya i Al-Quds liwa. Han hadde eit folketal på 45 hushaldningar, alle muslimar, og betalte skatt for kveite, bygg, oliventre, frukttre, tilfeldige inntekter, bikubar og/eller geiter.^[14]

Etter arabaropprøret i Palestina i 1834, kalla dei osmanske styresmaktene mange menn frå Al-Bireh inn som soldatar. I 1838, då Robinson vitja staden, hadde 60 vorte tekne bort som soldatar av ein folkesetnad på 700.^[4]

Då den franske oppdagaren Victor Guérin vitja landsbyen i 1863, hadde han 800 innbyggjarar.^[15] I 1883 skildra Palestine Exploration Fund i Survey of Western Palestine Bireh som ein ganske stor landsby, med «ganske velhaldne» hus.^[16]

Fram til 1917 var byen eit politisk og administrativ senter i Det osmanske riket.{{treng kjelde

I folketeljinga i 1922 hadde Al-Bireh eit folketal på 1 479; 1 407 muslimar, og 72 kristne,^[17] og dette auka i folketeljinga i 1931 til 2 292, 2044 muslimar og 248 kristne, i 541 hus.^[18]

I 1945 var folketalet i byen 2 920, der byområdet var på 967 mål og landsbygda 22 045 mål, i følgje ei offisiell landmåling.^[19] Av dette var 5 162 mål var plantasjar og irrigert land, 11 226 nytta for korn,^[20] medan 759 mål var utbygd (urbant) land.^[21]

Etter den arabisk-israelske krigen i 1948, og etter våpenkvileavtalen i 1949, kom Al-Bireh under Jordan sitt styre. Den 6. juni 1967 tok israelske soldatar kontrollen over byen frå jordanarane i seksdagarskrigen. I 1994 vart det sivile styret av byen overført til Den palestinske sjølvstyresmakta som følgje av Osloavtalen. Al-Bireh er det nest største senteret for palestinsk administrasjon etter Gaza. Utanom hovudkvarteret til guvernøren, ligg fleire statlege, ikkje-statlege og private organisasjonar her.

• Youngstown i Ohio
• Fort Lauderdale i Florida
• Gennevilliers i Frankrike

• Velkomen til al-Bira