Tuatha Dé Danann

De Tuatha Dé Danann (het volk van de godin Danu) zijn een Iers mythologisch volk. Hun verhalen worden beschreven in Lebor Gabála Érenn uit de 12e eeuw dat hen beschrijft als echt bestaand hebbende mensen. Tot in de 17e eeuw bleven lokale historici daarvan zelf overtuigd, later werden ze geassocieerd met de talloze 'fairies' (feeën) die Ierland nog zouden bewonen. Er zijn veel verhalen die draaien rondom dit volk, hun moeder Danu en haar afstammelingen. Ze waren naar verluidt bedreven in magie en de vroegste verwijzing naar hen vertelt dat, nadat ze werden verbannen uit de hemel omwille van hun kennis, zij op Ierland neerdaalden in een wolk van mist.

In de verhalencyclus zijn ze de op een na laatste bewoners van Ierland, ze kwamen na de Fomóiri en de Fir Bolg maar werden op hun beurt verslagen door de Mílesians, of ook wel de Gael. Ze hadden vier magische voorwerpen:

1. De Ketel van Dagda - deze laat niemand onbevredigd
2. De Speer van Lugh - met deze speer was de overwinning zeker
3. De Steen van Fal - deze steen maakt geluid als de rechtmatige eigenaar hem aanraakt
4. Het Zwaard van Nuada - aan dit zwaard kan niemand ontsnappen

De Tuatha Dé Danann kwamen in Ierland op 1 mei, de datum van het feest van Bealtaine. Zij waren afkomstig uit vier noordelijke steden: Falias, Gorias, Murias en Finias. Hier hadden zij zich gespecialiseerd in magie en ambachten.

Over hun aankomst in Ierland doen twee verhalen de ronde. Volgens de ene versie waren zij aangekomen op donkere wolken door de lucht. Volgens andere versie waren zij op schepen aangekomen die zij bij aankomst hadden verbrand om te voorkomen dat men nog terug kon. De zwarte wolken waren afkomstig van hun brandende schepen. Nuada, de koning van de Tuatha Dé Danann, verlangde de helft van Ierland van de oorspronkelijke bewoners, de Fir Bolg. Deze weigerden, maar werden verslagen in de slag van Magh Tuiredh. In deze veldslag werd Nuada een arm afgeslagen door Sreng, de grote held van de Fir Bolg. De Fir Bolg waren bereid zich dood te vechten, maar onder de indruk van hun dapperheid schonken de Tuatha Dé Danann hen een kwart van het eiland. De Fir Bolg kozen Connacht.

Koning Nuada was zijn arm kwijt, maar de geleerde Dian Cecht fabriceerde voor hem een werkende arm van zilver. Miach, de zoon van Dian Cecht, liet met een spreuk in negen dagen tijds weer vlees over de zilveren arm groeien. In de periode dat Nuada maar één arm had werden de Tuatha Dé Danann geregeerd door Bres, die half Formorian was. Bres bleek echter een wrede dictator. Nadat Nuada's arm weer was aangegroeid werd Bres afgezet.

Bres zocht hulp bij zijn familie en hij kreeg steun van Balor. Dit leidde tot de tweede veldslag van Magh Tuiredh. Nuada werd in de slag gedood door het magische oog van Balor. Maar Balor werd op zijn beurt gedood door Lugh, een held van de Tuatha Dé Danann, die daarna koning werd.

Een nieuwe invasie bedreigde Ierland door de Milesians, afkomstig van het Iberisch schiereiland. De Tuatha Dé Danann verzochten om een wapenstilstand van drie dagen. In die tijd zouden de Milesians aan boord van hun schepen blijven op negen golfslagen verwijderd van de kust. Hierna creëerden de Tuatha Dé Danann een magische storm, maar hun opzet om de Milesians te verdrijven mislukte doordat de Milesiaanse bard Amergin de zee tot rust bracht. In de veldslag die volgde werden de Tuatha Dé Danann verslagen. De Tuatha Dé Danann en de Milesians besloten het eiland in tweeën te verdelen en lieten de verdeling over aan Amergin. Deze besloot het deel boven de grond aan de Milesians te geven en het deel onder de grond aan de Tuatha Dé Danann. En daar verblijven zij sinds die tijd als de sidhe.

De Kelten zagen dit volk als 'een ander soort mensen', niet zo zeer 'hoger' of 'beter' dan zijzelf, maar meer als figuren die dingen konden doen die ze zelf niet konden. Zo was dit volk ook niet onsterfelijk, maar stond bijvoorbeeld wel in contact met de zielen van de doden en de geesten van de natuur. Later zijn ze in vele verhalen afgebeeld als elfen, of stonden ze er toch model voor.

Elke god had zijn eigen bijzondere vaardigheden, en vaak werd de naam als synoniem gebruikt voor de vaardigheid. Zo is de vertaling van de naam van dit volk ook wel 'het volk van kunstenaars' of 'het volk van vakmanschap' omdat Danu wordt geassocieerd met kunst en kunde.

De verhalen rond de Tuatha Dé Danann waren voor J.R.R. Tolkien een inspiratie voor wezens als de valar en de elfen. De komst van de Tuatha Dé Danaan naar Ierland is vooral terug te zien in de komst van de Noldor naar Midden-Aarde.