Tongorchis
Tongorchis (Serapias) is een geslacht van terrestrische orchideeën die voornamelijk in het Middellandse Zeegebied voorkomen.
| Tongorchis | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
| Gewone tongorchis (Serapias lingua) | |||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||||||
| Serapias L. (1753) | |||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||||
Tongorchis op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Het geslacht dankt zijn naam aan de opvallende tongvormige bloemlip.
Naamgeving en etymologie
bewerkenDe botanische naam van het geslacht is ontleend aan de Egyptische god van de vruchtbaarheid, Serapis, vanwege de veronderstelde potentieverhogende werking van de wortelknollen.
Kenmerken
bewerkenTongorchissen zijn terrestrische, overblijvende planten, die overwinteren met ondergrondse wortelknollen (geofyten).
De bloem is roze tot paars. De sepalen en bovenste petalen vormen een helm. De opvallende tongvormige lip is verdeeld in een basale hypochiel met twee zijlobben, die samen met de helm een buis vormt, en een distale epichiel die uit de buis steekt en er meestal een hoek mee maakt. De hypochiel heeft een karakteristieke verdikte en donkerrode tot bruine plek aan de basis.
Voortplanting
bewerkenIn de holte die gevormd wordt door de hypochiel en de helm is de temperatuur steeds iets hoger dan er buiten. Vooral solitaire bijen en wespen maken daarvan gebruik om te schuilen tijdens regenbuien en frisse nachten. Bij het verlaten van de bloem nemen ze de plakkerige pollinia mee zodat bij een volgend bezoek de bloem bestoven wordt.
Habitat
bewerkenTongorchissen komen voornamelijk voor op graslanden, in bermen, bosranden en lichte naaldbossen.
Voorkomen
bewerkenHet geslacht komt voor in het Middellandse Zeegebied in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In Frankrijk komen ze ook voor aan de Atlantische kust. Hoewel de plant bijna nooit ten noorden van de Alpen te zien is, werd de orchidee in de zomer van 2008 waargenomen in Oost-Nederland.[1]
Soorten
bewerkenHet geslacht telt naargelang de indeling tien tot vijftien soorten:
- Serapias bergonii
- Serapias cordigera (Brede tongorchis)
- Serapias cossyrensis
- Serapias istriaca
- Serapias lingua (Gewone tongorchis)
- Serapias neglecta (Vergeten tongorchis)
- Serapias nurrica
- Serapias orientalis
- Serapias olbia
- Serapias parviflora (Kleine tongorchis)
- Serapias perez-chiscanoi
- Serapias politisii
- Serapias strictiflora
- Serapias vomeracea (Lange tongorchis)
-
-
Brede tongorchis, Serapias cordigera (Corsica)
-
-
Gewone tongorchis, Serapias lingua (Algarve)
-
Vergeten tongorchis, Serapias neglecta (Plaine des Maures)
-
-
-
Kleine tongorchis, Serapias parviflora (Belle-Ile)
-
-
Lange tongorchis, Serapias vomeracea (Galargues)
- ↑ Nu.nl - Bijzondere orchidee gespot, 29 september 2008. Gearchiveerd op 30 september 2008. Geraadpleegd op 29 september 2008.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Serapias op de Spaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Serapias op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Ouvrage collectif sous l'Egide de la Société Français d'Orchidophilie, 1998.: Les Orchidées de France, Belgique et Luxembourg, Collection Parthenope, ISBN 2-9510379-1-0
- Pierre Delforge, 1994.:Guide des orchidées d'Europe, d'Afrique du Nord et du Proche-Orient, Delachaux et Niestlé, ISBN 2-603-01323-8