Zweden

De Zweden zijn een in de middeleeuwen ontstaan volk, door het samengaan van de Gauten en de Svear. De benaming voor Zweden is afgeleid van die laatste stam.

Na het einde van het tijdperk van de Vikingen vormde Zweden samen met Denemarken en Noorwegen de Unie van Kalmar (Finland was toentertijd een onderdeel van Zweden). Zweden verliet de Unie aan het begin van de 16e eeuw, en verkeerde vele jaren bijna permanent in staat van oorlog met zijn buren. Het toen nog altijd met Noorwegen verenigde Denemarken kon met name het verlaten van de Unie door Zweden niet accepteren. Denemarken verloor echter aan macht en Zweden veroverde Skåne, Blekinge en Halland op de Denen.

In de 17e en 18e eeuw kende Zweden zijn Gouden Eeuw en werd het grondgebied met wapengeweld uitgebreid. In die tijd was Zweden twee keer zo groot als nu, en omvatte naast Finland ook grote delen van de Baltische staten en delen van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Naties, zoals grote delen van Pommeren, Wismar en Bremen-Verden. Binnen een eeuw gingen deze gebieden weer verloren, en Finland ging over naar de Russische tsaar. De oorzaak hiervan was de Grote Noordse Oorlog (1700–1721).

Sinds 1814 is Zweden niet meer in oorlog geweest, door een politiek van strikte neutraliteit. Toch speelde het in de Tweede Wereldoorlog een dubieuze rol, men leverde ijzererts aan Nazi-Duitsland. Ook stond het troepenvervoer toe aan de Nazi-Duitsers, wat er toe leidde dat Noorse verzetsstrijders ook in Zweden opgepakt konden worden. Het is vanwege deze neutraliteitspolitiek geen lid van de NAVO.

In de 19e eeuw was Zweden een van de armste landen in Europa, met veel alcoholmisbruik. In deze tijd emigreerde een aanzienlijk deel van de bevolking (ongeveer 1,6 miljoen inwoners) naar de Verenigde Staten waar nu nog veel Amerikanen op Zweedse voorouders kunnen wijzen.

Door technische verbeteringen in transport werd het land in staat gesteld om natuurlijke hulpbronnen in verschillende delen van het land goed te gebruiken, met name hout uit de uitgestrekte bossen en ijzererts uit Kiruna en Malmberget. Dit vormde de basis voor de verzorgingsstaat zoals die zich in het begin van de 20e eeuw vormde.

Zweden is sinds 1995 lid van de Europese Unie. Sinds 19 september 1973 is Karel XVI Gustaaf koning van Zweden.

De provincies werden in 1634 op initiatief van graaf Axel Oxenstierna opgericht, ter vervanging van de Zweedse landschappen om een moderne bestuursindeling te creëren. Län (meervoud län) is de benaming voor de provincies van Zweden.

De grootste wijziging vond plaats na de Finse Oorlog, toen Zweden gedwongen werd om als gevolg van de Vrede van Fredrikshamn (1809) de oostelijke graafschappen aan Rusland af te staan. Desondanks is het systeem na meer dan 370 jaar nog steeds in gebruik. In principe is de geografische hierarchie rond deze provincies in deze reisgids georganiseerd tenzij het handiger is om te verwijzen naar een landschap. bv. Småland.

In Zweden spreekt men van de grote zes.

• Eland
• Veelvraat
• Wolf
• Bruine Beer
• Lynx
• Muskusos, leeft in het wild in Härjedalen in het noordwesten van Zweden.

Zweden behoort tot de Schengenzone.

Er zijn geen grenscontroles tussen landen die de Verdragen van Schengen ondertekend en geïmplementeerd hebben. Het gaat om de lidstaten van de Europese Unie (behalve Bulgarije, Cyprus, Ierland, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk), IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland. Daarnaast is een visum dat uitgegeven is voor een lidstaat van de Schengenzone geldig voor alle lidstaten die de verdragen getekend en geïmplementeerd hebben. Maar let op: niet alle EU-lidstaten hebben de Verdragen van Schengen ondertekend, en er bestaan ook lidstaten van de Schengenzone die geen lid zijn van de Europese Unie. Dit betekent dat er mogelijk douanecontroles kunnen plaatsvinden maar geen immigratiecontroles (als je reist binnen Schengen maar van/naar een niet-EU-land) of dat er immigratiecontroles kunnen plaatsvinden maar geen douanecontrole (als je reist binnen de EU maar van/naar een niet-Schengen-land).

Luchthavens in Europa zijn verdeeld tussen "Schengen" en "geen Schengen"-secties, die corresponderen met de "binnenlandse" en "buitenlandse" secties in andere landen. Als je van buiten Europa naar een Schengenland vliegt en dan doorreist naar een ander Schengenland, dan kan je de douane- en immigratiecontroles in het eerste land voltooien en dan direct doorreizen naar het tweede land zonder verdere controles. Reizen tussen een Schengenland en een niet-Schengenland zal resulteren in de gebruikelijke grenscontroles. Denk eraan dat of je nu wel of niet binnen de Schengenzone reist, het bij veel luchtvaartmaatschappijen verplicht is om altijd een paspoort of identiteitskaart te kunnen tonen. Onderdanen van lidstaten van de Europese Unie of van de EFTA (IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, Zwitserland) hoeven alleen een geldig paspoort of identiteitskaart bij zich te dragen voor toegang tot de Schengenzone — zij hebben nooit een visum nodig, hoe lang het bezoek ook duurt. Onderdanen van andere landen moeten een geldig paspoort bij zich dragen, en hebben afhankelijk van de nationaliteit een visum nodig.

Alleen onderdanen van de volgende niet-EU/EFTA-landen hebben geen visum nodig voor toegang tot de Schengenzone: Albanië*, Andorra, Antigua en Barbuda, Argentinië, Australië, Bahama's, Barbados, Bosnië en Herzegovina*, Brazilië, Brunei, Canada, Chili, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Israël, Japan, Kroatië, Noord-Macedonië*, Maleisië, Mauritius, Mexico, Monaco, Montenegro*, Nieuw-Zeeland, Nicaragua, Panama, Paraguay, Saint Kitts en Nevis, San Marino, Servië*/**, Seychellen, Singapore, Taiwan*** (Republiek China), Verenigde Staten, Uruguay, Vaticaanstad, Venezuela, Zuid-Korea, alsook personen met een British National (Overseas)-paspoort, een Hongkong-SAR-paspoort of een Macau-SAR-paspoort.

Bezoekers van deze visa-vrije landen mogen niet langer dan 90 dagen blijven in een periode van 180 dagen in de Schengenzone als geheel, en mogen in principe niet werken tijdens de verblijfsduur (al zijn er een aantal Schengenlanden die onderdanen van bepaalde nationaliteiten wel toestaan te werken — zie beneden). De teller begint op het moment dat je een lidstaat van de Schengenzone binnentreedt en verloopt niet als je een bepaald Schengenland verlaat voor een ander Schengenland of vice-versa. Echter, onderdanen van Nieuw-Zeeland mogen wel langer dan 90 dagen blijven indien zij alleen bepaalde Schengenlanden bezoeken - zie voor een uitleg van de Nieuw-Zeelandse regering (in het Engels).

Als een niet-EU/EFTA-onderdaan bent (zelfs van een visa-vrij-land, met uitzondering van Andorra, Monaco of San Marino), zorg er dan voor dat jouw paspoort gestempeld wordt bij het binnentreden en bij het verlaten van de Schengenzone. Zonder stempel bij binnenkomst kan je behandeld worden als hebbende de verblijfsduur overschreden bij vertrek; zonder stempel bij vertrek kan je de toegang tot de Schengenzone de volgende keer ontzegd worden wegens het overschrijden van de verblijfsduur in een vorige reis. Als je geen stempel kan bemachtigen, behoud dan documenten als instapkaarten, transportkaartjes en bonnetjes van geldautomaten, omdat die de grenspolitie kunnen helpen overtuigen dat je legaal in de Schengenzone verbleven bent.

Let op dat:

(*) onderdanen van Albanië, Bosnië en Herzegovina, Noord-Macedonië, Montenegro en Servië een biometrisch paspoort nodig hebben om van visa-vrij reizen gebruik te kunnen maken;

(**) onderdanen van Servië met paspoorten uitgegeven door het Serbian Coordination Directorate (bewoners van Kosovo met Servische paspoorten) wel een visum moeten aanvragen;

(***) onderdanen van Taiwan hun ID-nummer vastgelegd moeten hebben in hun paspoort om van visa-vrij reizen gebruik te kunnen maken.

Voor aankomst-en vertrektijden, evenals veel andere informatie over vluchten en luchthavens in Zweden, bezoek 'Luftfartsverket - Zweedse luchthavens en Air Navigation Services'

Grote luchthavens:

• Stockholm Arlanda (IATA: ARN) (ICAO: ESSA) - bedient de meeste luchtvaartmaatschappijen.
• Göteborg Landvetter (IATA: GOT) (ICAO: ESGG) - bedient verschillende internationale luchtvaartmaatschappijen en heeft een handige verbinding naar het centrum van Gotenburg.
• Copenhagen Kastrup (Denmark) (IATA: CPH) (ICAO: EKCH) - bedient de meeste grote luchtvaartmaatschappijen. Gelegen op een eiland tussen Kopenhagen en Malmö en is ideaal voor op reis in Zuid-Zweden. Treinverbindingen vertrekken vanaf de luchthaven naar beide steden.

Kleinere luchthavens:

• Stockholm Skavsta (IATA: NYO) (ICAO: ESKN) .
• Stockholm Västerås (IATA: VST) (ICAO: ESOW) .
• Göteborg City Airport (IATA: GSE) (ICAO: ESGP) .
• Malmö-Sturup (IATA: MMX) (ICAO: ESMS) .

Vanaf het vliegveld van Amsterdam, Schiphol vliegen meerdere maatschappijen naar verschillende steden in het land, zoals Stockholm, Gotenburg en Malmö.

En ook vanaf het vliegveld van Brussel Airport zijn verschillende vluchten naar onder meer Stockholm en Gotenburg.

Sinds kort vliegen ook lowcostairlines zoals Ryanair op Gotenburg en Stockholm vanaf Charlerloi, Eindhoven en Weeze (Düsseldorf v.a. 27-10-2008)

• België:

Een treinreis van 16 uur brengt u van Brussel naar Malmö en in 20 uur naar Stockholm.

Het beste alternatief: Neem een Thalys of een IC naar Amsterdam en neem vanaf daar een City Night Line nachttrein naar Kopenhagen. Vanuit Kopenhagen kan je een X2000 trein nemen naar Stockholm.

U kunt rechtstreeks naar Zweden met de trein vanuit drie landen op dit moment:

• Denemarken: Treinen vertrekken vanaf Kopenhagen en de luchthaven van Kopenhagen naar Malmö elke 20 minuten, en kosten slechts ongeveer SEK 100 ( "Öresundståg / Øresundstog" regionale treinen). De trein gaat over de prachtige Öresund-brug naar Zweden om aan te komen in minder dan 30 minuten. Verder rechtstreekse treinen (X2000) van Kopenhagen naar Stockholm. De Helsingør-Helsingborg-verbinding, bekend als een van de drukste ferryroutes in Europa, kan ook worden gebruikt (wijziging van schip).

• Noorwegen: Belangrijkste verbindingen tussen Oslo en Stockholm en Göteborg en de verbindingen tussen Trondheim - Åre - Östersund en Narvik - Kiruna - Boden - Stockholm.

• Duitsland: Berlijn naar Malmö met 'Berlin Night Express ". Er zijn ook verschillende treinen per dag van Hamburg naar Kopenhagen, en 's nachts treinen uit München, Basel, Keulen en Amsterdam naar Kopenhagen. Zie Denemarken-sectie over hoe van Kopenhagen naar Zweden.

• Finland: Reis via Kemi-Tornio-Haparanda-Luleå / Boden met de bus. Interrail tickets zijn geldig op die bus. Er is geen treinverbinding gezien Finland en Zweden gebruik maken van verschillende sporen.

Zweden is prima te bereiken via land en bruggen. Het snelste is echter om de boot Duitsland-Denemarken (Puttgarden-Rødbyhavn) te gebruiken. En dan zou je verder via de weg kunnen maar ongeveer 50 km noordelijker dan de brug ligt nog een veerpont (Helsingør-Helsingborg).

De tolbrug tussen Kopenhagen en Malmö is sinds enige jaren een zeer goed alternatief. Voor een tarief van circa 30 euro (met creditcard of cash te betalen) is men in korte tijd in Zweden. Normaal gesproken geen wachttijden. De douane bevindt zich direct achter de tolhuisjes.

Eurolines biedt het hele jaar door bussen aan naar Zweden. Vanaf Rotterdam, Den Haag, Amsterdam en Groningen verzorgen zij een directe internationale lijndienst naar Stockholm. Gemiddelde reistijd plusminus 23 uur. Eventueel dient er in Hamburg een overstap gemaakt te worden.

Stena Line biedt de volgende mogelijkheden:

• van Kiel (Duitsland) naar Gotenburg, in het zuiden van Zweden, ruim 200 km boven Malmö. Duur 13 uur (nachtboot).
• van Frederikshavn (noord Denemarken) naar Gotenburg, diverse keren per etmaal. Duur 1,5 tot 3 uur.
• van Frederikshavn (noord Denemarken) naar Oslo. Duur 9 uur; dagboot naar Oslo, nachtboot naar Frederikshavn.
• van Grenaa (oost Denemarken) naar Varberg (tussen Gotenburg en Malmö).
• van Gdynia (Polen) naar Karlskrona (oost-Zweden).

Scandlines verzorgt een verbinding tussen Rostock (Duitsland) en Trelleborg in het uiterste zuiden van Zweden.

Colorline verzorgt een verbinding van Kiel (Duitsland) naar Oslo.

TTLine verzorgt een verbinding van Kiel (Duitsland) naar Malmö.

Alhoewel Zweden een tamelijk groot land is, gebeuren de meeste zaken in het zuidelijk deel waar de afstanden niet zo groot zijn. Binnenlandse vluchten zijn er voornamelijk voor reizigers met weinig tijd en veel geld. Alhoewel, als je naar het hoge noorden wil je het toch in overweging kan nemen. Er zijn ook lagekostentickets, maar deze moeten lang op voorhand gekocht worden.

De belangrijkste binnenlandse luchtvaartmaatschappijen zijn:

• SAS - de internationale maatschappij; heeft ook veel binnenlandse vluchten.
• Skyways - het grootste aanbod binnenlandse vluchten, verschillende van Kopenhagen.
• Nextjet - heeft vele binnenlandse vluchten naar kleine bestemmingen.
• Direktflyg - verschillende binnenlandse vluchten en ook naar Noorwegen.
• Norwegian - verschillende binnenlandse en enkele buitenlandse vluchten.
• Malmö Aviation - binnenlandse vluchten Brussel en Nice.
• Gotlandsflyg - verbindt Stockholm en het eiland Gotland.

Zweden heeft een uitgebreid spoorwegnet. De meeste grote lijnen worden gecontroleerd door de overheids gecontoleerde maatschappij SJ. Om een spoorweg ticket te kopen, of om informatie te verkrijgen, telefoneer +46 771 75 75 75 of kijk op hun website. Vanaf de zomer van 2009 geeft SJ de goedkoopste tickets precies 90 dagen vrij voor vertrek, dus tijdig uw online ticket aankopen en zorgvuldig uw reisroute plannen en geen kaartjes kopen eerder dan 90 dagen voor uw reis is de boodschap. SJ hield onlangs een veiling van last-minute tickets op de Zweedse eBay-site Tradera (site alleen in het Zweeds), verkrijgbaar van 48 tot 6 uur voor vertrek. Zweeds treinpassen zijn ook beschikbaar voor internationale gasten naar Zweden.

De nationale autoriteit van het openbaar vervoer heet Rikstrafiken, en deze voorziet in online dienstregelingen in het Engels, waarin de dienstregelingen voor treinen, bussen en veerboten nemen. De dienst heet Resplus.

Regionaal openbaar vervoer is meestal geëxploiteerd door bedrijven in opdracht van de provincies. Bijvoorbeeld, wanneer men reist op regionale schaal in de provincie van Scania (Skåne in het Zweeds), dient men te verwijzen naar Skånetrafiken. Voor reizen in de regio van [Mälardalen] (de "Mälaren Vallei"), vindt u alle trein-en bus-exploitanten op een samenwerkende website, Trafik i Mälardalen . Deze regionale verkeer samenwerking bevat veel van de grote steden van Zweden, zoals Stockholm, Uppsala, Västerås, Linköping, Norrköping, Örebro en Eskilstuna, en bereikt meer dan drie miljoen mensen. Connex biedt betaalbare spoorweg vervoer in het noorden. Als u op een strak schema oogt, wees ervan bewust dat de treinen, met name die op weg zijn naar verre bestemmingen (dwz de Connex en SJ Norrland treinen), soms zeer aanzienlijke vertragingen hebben (tot 1-2 uur).

Swebus Express bedient een aantal buslijnen in het zuiden van het land, Götaland en Zvealand. Ze zijn over het algemeen iets goedkoper dan de trein als je niet kan profiteren van het SJ's jongerentarief. Y-buss en Härjedalingen rijden tussen Stockholm en Norrland. Swebus Express rijdt ook van Stockholm naar Göteborg en Oslo. Voor het lokale transport zijn bussen een goede manier van reizen, ze rijden frequent van dorp naar dorp en ze zijn goedkoper dan treinen. Je neust best even in de dienstregelingen.

In Svealand en Götaland kan je snel rijden van de ene plaats naar de andere plaats. In Norrland zijn de afstanden groter tussen de verschillende sites en wordt de reistijd lang. Als je niet echt houdt van lange autoritten kan je beter de trein nemen of het vliegtuig, vooral in het noorden van Norrland. Rijden gedurende nacht kan gevaarlijk zijn door onverwachte dieren op de weg en koude nachten in de winter. Aanrijdingen met rendieren, herten en andere dieren zijn geen uitzonderlijke autongelukken. Rondreizen naar Zweden worden o.a. aangeboden door Buro Scanbrit (voorheen Buro Scandinavia).

De grootste attractie van Zweden is waarschijnlijk een citytrip naar de schitterende stad Stockholm, deze wordt gerekend tot één van de mooiste steden van Europa. In het Zuiden liggen er nog enkele belangrijke steden zoals Göteborg, Helsingborg en Malmö. Visby, de Hanzestad is een mooie oude stad.

Bovenal kan Zweden je een gevoel geven van ruimte. Vandaag zijn er 28 Nationale Parken om uit te kiezen! Niet alleen dat, maar er zijn 2500 Natuurreservaten in Zweden, en meer dan 1000 Wildlife heiligdommen. Er zijn 96.000 meren, groot en klein. Dat maakt voor 10% van de Zweedse platteland beschermd door deze wetten. Zweden kent nog relatief grote oppervlakten aan ongerept natuurgebied. Deze liggen met name in het noorden van het land en in het berggebied aan de grens met Noorwegen. Bossen bedekken een groot deel van het land, maar het merendeel hiervan is productiebos dat relatief soortenarm is. In de Zweedse natuur komen nog gezonde populaties van grote zoogdieren voor zoals elanden, beren en lynxen. In sommige streken zijn er ook nog wolven en veelvraten, maar die zijn veel zeldzamer. Het berenpark van Orsa is het grootste berenpark van Noord-Europa. Beren, wolven, lynxen, veelvraten, berguilen en bergvossen leven naast elkaar in een gebied van 90.000 m². De natuur wordt in Zweden door de overheid beschermd door middel van natuurreservaten en nationale parken. De natuurreservaten vallen onder de verantwoordelijkheid van het länsbestuur, terwijl de nationale parken een aangelegenheid van de centrale rijksoverheid zijn. Er zijn 28 nationale parken in Zweden. Het noordwesten van Zweden maakt deel uit van Lapland of Sápmi, het uitgestrekte woongebied van de Saami, die de oorspronkelijke bewoners van Noord-Scandinavië zijn en die traditioneel rendierhoeders waren. In Noord-Zweden zijn natuurverschijnselen als de middernachtzon en het noorderlicht waarneembaar. In Zweden bestaat het allemansrecht, dat inhoudt dat men particuliere grond kan betreden om van de vrije natuur te genieten.

Zeer mooi zijn de Hoge Kusten,Höga Kusten in de provincie Västernorrlands län. Het Agrarische landschap met windmolens in het zuiden van het eiland Öland.

• Vikingnederzettingen

• Hoogovens van Engelsberg
• Skogskyrkogården, de begraafplaats
• Kerkdorp Gammelstad in Luleå
• Radiostation Varberg
• Geodetische boog van Struve (dient voor wetenschappelijke metingen, gaat van Noorwegen tot Zweden)

• Rotstekeningen van Tanum
• Vlootbasis Karlskrona
• Mijngebied van de grote Koperberg Stora Kopparberget in Falun

Zweden staat niet bekend als het goedkoopste land in Europa, maar wanneer je een beetje oppast met de uitgaven hoeft het niet duur te zijn. Alcohol is wel aanzienlijk duurder (bier is ongeveer dubbel zo duur) en kan alleen worden gekocht in speciale staatswinkels (Systembolaget): supermarkten verkopen alleen lichtere alcoholische dranken met een maximum alcoholpercentage van 3,5%.