Vipera
| Vipera | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Kop van de zandadder (Vipera ammodytes) | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Vipera Garsault, 1764 | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Vipera op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Vipera is een geslacht van slangen uit de familie adders (Viperidae) en de onderfamilie echte adders (Viperinae).
Naam en indeling
[bewerken | brontekst bewerken]De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Josephus Nicolaus Laurenti in 1768. Volgens een publicatie uit 2010 werd de groep eerder al benoemd door François Alexandre Pierre de Garsault in 1764.[1] Er zijn 21 soorten inclusief de soort Vipera sakoi die in 2018 voor het eerst wetenschappelijk werd beschreven in de soort Vipera walser uit 2016. De slangen werden eerder aan andere geslachten toegekend, zoals Pelias en Coluber.[2]
De soorten uit dit geslacht worden ook wel echte adders genoemd,[3] maar deze naam wordt ook gebruikt voor de onderfamilie waartoe ze behoren.
Uiterlijke kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]De lichaamslengte is variabel; de spitssnuitadder (Vipera ursinii) is een van de kleinste Europese soorten en wordt maximaal 60 centimeter lang maar de meeste exemplaren bereiken nog geen 40 cm. De zandadder (Vipera ammodytes) wordt met een lichaamslengte tot 1 meter een stuk groter.[4] De kop is altijd duidelijk te onderscheiden van het lichaam door de aanwezigheid van een insnoering. De ogen zijn relatief groot en hebben een verticale pupil. De lichaamskleur is zeer variabel evenals de patronen en tekeningen op de rug.
Verspreiding en habitat
[bewerken | brontekst bewerken]Alle soorten komen voor in delen van Europa, noordelijk Afrika, Azië en het Midden-Oosten. De adders leven in de landen Noorwegen, Zweden, Finland, Frankrijk, Denemarken, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Liechtenstein, Italië, België, Nederland, Engeland, Polen, Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Wit-Rusland, Bulgarije, Albanië, Slowakije, Kroatië, Slovenië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Macedonië, Servië, Estland, Letland, Litouwen, Rusland, Oekraïne, Mongolië, Kazachstan, Noord-Korea, China, Armenië, Georgië, Spanje, Frankrijk, Turkije, Iran, Tunesië, Moldavië, Kazachstan, Kirgizië, Oezbekistan, Tadzjikistan, Marokko, Algerije en Griekenland.[2]
Van alle adders is dit geslacht het bekendste vanwege het enorme verspreidingsgebied binnen de Oude Wereld. Dit grote areaal is het gevolg van de hoge tolerantie voor koude. Hierdoor komen de slangen voor in streken tot boven de poolcirkel. De gewone adder (Vipera berus) is de enige addersoort die ook in België en Nederland voorkomt maar is ook te vinden in delen van Scandinavië.
De habitat bestaat uit rotsige omgevingen, bossen, graslanden en scrubland. Ook in door de mens aangepaste streken zoals weilanden, akkers, plantages en landelijke tuinen kunnen de dieren worden aangetroffen.
Beschermingsstatus
[bewerken | brontekst bewerken]Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan 15 soorten een beschermingsstatus toegewezen. Drie soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC), vijf soorten als 'kwetsbaar' (Vulnerable of VU), vier soorten als 'gevoelig' (Near Threatened of NT) en vier soorten als 'bedreigd' (Endangered of EN). Drie soorten ten slotte staan te boek als 'ernstig bedreigd' (Critically Endangered of CR).[5]
Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.
Bronvermelding
[bewerken | brontekst bewerken]Referenties
- ↑ Alain Dubois & Roger Bour (2010), The Nomenclatural Status Of The Nomina Of Amphibians And Reptiles Created By Garsault (1764), With A Parsimonious Solution To An Old Nomenclatural Problem Regarding The Genus Bufo (Amphibia, Anura), Comments On The Taxonomy Of This Genus, And Comments On Some Nomina Created By Laurenti (1768). Zootaxa 2447: 1–52. Magnolia Press. Geraadpleegd op 15 juli 2021.
- ↑ a b Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database - Vipera.
- ↑ Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Pagina 531. ISBN 90 274 8626 3.
- ↑ Václav Laňka & Zbyšek Vít (1985). Amfibieën en reptielen. Rebo Productions, Pagina 206 - 215. ISBN 90-366-0639-X.
- ↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Vipera - IUCN Red List.
Bronnen
- (en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Vipera - Website Geconsulteerd 15 juli 2021
· 
· 
