De vrolijke vrouwtjes van Windsor (toneelstuk)

De vrolijke vrouwtjes van Windsor (Engelse titel: The Merry Wives of Windsor) is een komedie van William Shakespeare, voor het eerst gepubliceerd in 1602, maar vermoedelijk vóór 1597 geschreven. Het stuk bevat vijf bedrijven en verhaalt over het dorp Windsor, in de schaduw van het hof.

De componist Otto Nicolai en de librettist Salomon Hermann verwerkten het toneelstuk tot een opera: Die lustigen Weiber von Windsor.

Mogelijk werden sommige elementen uit The Merry Wives of Windsor ontleend aan Il Pericone, een verhalenbundel van Ser Giovanni Fiorentino. Een van deze verhalen werd opgenomen in William Painters The Palace of Pleasure uit 1566, waardoor het aannemelijk is dat Shakespeare het kende. Zo treft men bij Painter een parallel verhaal aan over vrouwen die ontdekken dat een galante heer hen gelijktijdig het hof maakt, waarna zij hem in de val lokken om met hem de spot te kunnen drijven. Dit gelijkt enigszins op Shakespeares verhaal over de wraak die Mrs. Ford en Mrs. Page nemen op Falstaff. Een ander element in Shakespeares plot dat kan zijn ontleend aan een ander verhaal is dat van de minnaar die onbewust zijn plannen voor het veroveren van een dame uitlegt aan haar jaloerse echtgenoot. Dit thema is te vinden in Richard Tarltons Tale of the two lovers of Pisa in zijn Newes out of Purgatorie, een verzameling van verhalen die in 1590 verscheen.

The Merry Wives of Windsor werd op 18 januari 1602 ingeschreven in het Stationers' Register. Van de tekst bestaan twee verschillende versies, een in de First Quarto (1602) en een andere in de First Folio (1623). De Folio is gedrukt op basis van een manuscript dat mogelijk was gebaseerd op een playhouse promptbook, een boek met aanwijzingen voor de acteurs. De Quarto is waarschijnlijk een reconstructie uit het geheugen door acteurs die gedeelten van het stuk gespeeld hadden tijdens de eerste optredens. De Quartoversie is maar de helft van die van de Folio. Het gaat dus waarschijnlijk om een slecht herinnerd verslag of een afgeslankte versie. Moderne versies zijn gebaseerd op de Folio-uitgave, hoewel de toneelaanwijzingen van de Quarto voor bepaalde passages werden geïntegreerd in de moderne edities.

In The Merry Wives of Windsor maken we kennis met de burgers van Windsor, die in de schaduw leven van het hof. We zien meneer en mevrouw Ford, meneer en mevrouw Page, met hun kinderen Anna en William, de Duitse dominee Evans, de Franse dokter Caius en rechter Shallow met zijn volgzame neef Slender.

Sinds kort heeft een ridder, sir John Falstaff, zich met zijn gevolg gevestigd in de plaatselijke herberg. Hij zit krap bij kas en wil daarom twee welgestelde getrouwde vrouwen, mevrouw Ford en mevrouw Page, het hof maken. Hij weet echter niet dat ze bij elkaar te rade gaan over deze onverwachte liefdesverklaring. De vrouwen besluiten hem deze streek betaald te zetten en schakelen mevrouw Quickly in als bode.

Meneer Ford, jaloers van nature, krijgt lucht van de bedoelingen van ridder Falstaff en maakt plannen om hem met zijn vrouw te betrappen. Hij gaat, vermomd als heer Rover, op bezoek bij ridder Falstaff om hem cruciale informatie te ontfutselen.

Anna Page is inmiddels geliefd bij drie mannen in het dorp: Slender probeert via zijn oom, rechter Shallow, en dominee Evans een ingang te vinden door haar vader in te palmen. Dokter Caius, van Franse afkomst, gooit hoge ogen bij haar moeder. Jonge heer Fenton ten slotte, spreekt haar direct aan, tegen de wil van haar ouders.

De dominee verzoekt mevrouw Quickly in een brief om een goed woordje te doen voor Slender bij juffrouw Anna. Dokter Caius onderschept dit bericht en denkt dat de dominee Anna wil en daagt hem daarom uit voor een duel. De waard lost dit sluw op, waarop beide mannen zich voornemen hem deze grap betaald te zetten.

Tijdens een ontmoeting in het bos in het vijfde bedrijf komen alle dorpelingen bij elkaar. Sir John krijgt zijn verdiende loon en juffrouw Anna laat blijken met wie ze zal trouwen.