over

bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord.
- Het bad liep over.
prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord
- Die bal ging er niet over.
voorbij, gedaan
- Hun vriendschap was voorgoed over.
- Het duurde zeer lang tot zijn kater over was.
nog resterend
- Hoeveel voedsel is er nog over?
- De kledij die over was van de uitverkoop, werd aan goede doelen geschonken.
meer dan nodig, ook als versterkend voorvoegsel
- Ze hadden kansen te over, maar toch verloren ze.
- De oorzaak was overduidelijk.

Afgeleide begrippen

5. meer dan nodig

5. de woorden met over als eerste deel dat het laatste deel versterkt, zijn eenvoudig te vinden in de categorie Intensivering in het Nederlands

Vertalingen

1. voorbij, gedaan

Bulgaars: завършено ^(bg), свършено ^(bg)
Engels: over ^(en)

Frans: fini ^(fr)

2. nog resterend

Bulgaars: останало ^(bg)
Engels: left ^(en)

Zweeds: kvar ^(sv)

Voorzetsel

over

wat betreft
- Ik schrijf een boek over mijn leven.
- Hij vertelt een zeer interessant verhaal over zijn avonturen.
op of langs de oppervlakte van
- De maaidorser rijdt over de akker.
- De kat loopt over het muurtje.
na verloop van
- Over twee maand wordt ze zestien jaar.
- Deze yoghurt wordt over drie dagen slecht.
via, langs
- Ik rijd over Luxemburg naar de Alpen.
- Als men naar Marseille wil, moet men over Lyon.
naar de andere kant van, over een grens heen
- De losgeslagen hond sprong over het hek.
- Om de overkant te bereiken moet men over die brug heen.
- De reis over het meer duurt slechts enkele tientallen minuten.
meer dan
- Zij is ver over de dertig jaar oud.
- Vele basketbalspelers zijn over de twee meter lang.

Typische woordcombinaties

[3] over tien seconden, over een kwartier, over twee uur, over drie dagen, over vier weken, over vijf maanden, over zes jaar, over een eeuw

Uitdrukkingen en gezegden

[2] alles over één kam scheren
onvoldoende rekening houden met verschillen
[6] de gal loopt over
boos worden
[2] de staf breken over
fel afkeuren
[5] de vogel over het net laten vliegen
goede kansen niet aangrijpen
[1] een balletje opgooien over
aankaarten; voorzichtig noemen, in de hoop dat anderen er dan ook over gaan praten
[1] een boekje opendoen over
slechte daden of eigenschappen verklappen
[1] een nachtje willen slapen over
eerst nog goed willen nadenken
[2] fiolen van toorn uitstorten over
duidelijk je woede laten blijken aan
[2] geen gras laten groeien over
direct iets doen
[2] hand over hand toenemen
steeds erger worden
[5] het vel over de oren halen
te veel laten betalen
[5] het vogeltje over het touwtje laten wippen
een goede kans voorbij laten gaan
[2] met de hand over zijn hart strijken
zich genadig tonen
[5] met de prins over de Maas geweest zijn
veel hebben meegemaakt
[2] niet over één nacht ijs gaan
voorzichtig te werk gaan
[5] niet over het voetlicht komen
slecht worden gepresenteerd
[2] niet over rozen gaan
er zijn nogal wat moeilijkheden.
[5] niet over zijn hart kunnen verkrijgen om
zich door welwillendheid niet kunnen brengen tot
[1] niet te spreken zijn over iets
ergens erg op tegen zijn, boos zijn over iets
[1] niet uit kunnen over
blijven praten over
[5] over de balk gooien
onnodig geld uitgeven voor zaken die niet nodig zijn
[5] over de brug komen
veel geld moeten betalen
[2] over de eigen voeten struikelen
[2] over de hekel halen
fel bekritiseren
[5] over de hoge schoenen lopen
te ver gaan of niet realistisch zijn
[2] over de kling jagen
iemand doden
[5] over de schreef gaan
een ernstige fout maken
[2] over de tong gaan
onderwerp van roddels zijn
[5] over een andere boeg gooien
op een andere manier proberen
[2] over één kam scheren
gelijk (hetzelfde) behandelen
[5] over het hoofd zien
iets vergeten of ontbreken
[5] over het paard tillen
verwend en geprezen zijn
[5] over het voetlicht brengen
goed presenteren
[1] over koetjes en kalfjes praten
over allerlei onbelangrijke dingen praten
[2] over lijken gaan
alles voor iets over hebben ofwel: alle goede en foute mogelijkheden gebruiken om het doel maar te halen
[1] over smaak valt niet te twisten.
iedereen heeft een eigen smaak, een eigen persoonlijke voorkeur, niets mis mee
[2] over veel schijven lopen
veel mensen die ergens zich mee bemoeien
[5] over zijn eigen schaduw heen springen
ruimhartig een eerder bepleite opvatting loslaten
[2] over zijn kant laten gaan
ergens niets van aantrekken
[3] van over
[2] vel over been zijn
erg mager zijn

Spreekwoorden

[5] als er een schaap over de dam is, volgen er meer
als er de eerste stap is gezet is het voor een ander niet moeilijk meer om die ook te maken en volgt de rest vanzelf
[1] als men over de duivel spreekt, dan trapt men hem op zijn staart
het over iemand hebben en die dan plots tegen het lijf lopen, of iets gebeurt terwijl je het er net over had
[2] er kan geen luis over zijn lever lopen of hij reageert
hij is lichtgeraakt
[2] Gods water over Gods akker laten lopen
geen voorzorgsmaatregelen nemen, maar alles laten komen zoals het komt
[2] hem loopt een luis over de lever
hij wordt boos
[2] het leven gaat niet altijd over rozen
het is niet altijd zo mooi, iedereen heeft wel eens tegenvallers
komt men over de hond, dan komt men ook wel over de staart
als men het moeilijkste gehad heeft is de rest eenvoudiger te doen
[5] waar het hart vol van is, loopt de mond van over
je wil veel praten over wat je bezighoudt
[5] waar het hart vol van is, vloeit de mond van over
je wil veel praten over wat je bezighoudt

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Vertalingen

1. wat betreft

Russisch: о ^(ru) + prepositioneel (o)
Vietnamees: về ^(vi)
Zweeds: om ^(sv)

2. op of langs de oppervlakte van

Latijn: trans ^(la)
Vietnamees: qua ^(vi)

3. na verloop van

Bulgaars: след ^(bg), подир ^(bg)
Engels: in ^(en)

Frans: dans ^(fr)

4. via, langs

Engels: via ^(en)
Frans: par ^(fr)

Zweeds: över ^(sv)

5. naar de andere kant van

Bulgaars: отсреща ^(bg)
Engels: over ^(en)

Frans: de l'autre côté ^(fr)

6. meer dan

over 50 jaar

Duits: in 50 Jahren

Anagrammen

voer, Voer, vore

Gangbaarheid

Het woord over staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "over" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[2]

Verwijzingen

Engels

Uitspraak

Geluid: over (VS) (hulp, bestand)

Voorzetsel

over

over, overheen

Bijvoeglijk naamwoord

over

voorbij
«The war is over.»
De oorlog is voorbij.

Nedersaksisch

Voorzetsel

over

over

Schrijfwijzen

oaver

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / ɔʋəɾ /

Woordafbreking

o·ver

Woordherkomst en -opbouw

Afkomstig van het Oudnoorse woord yfir

Bijwoord

over

boven
«Jeg bor i etasjen over.»
Ik woon boven.
over

Voorzetsel

over

boven
«Skiltet henger over døra.»
Het bord hangt boven de deur.

«Bygda ligger 500 meter over havet.»
Het dorp ligt op 500 meter boven de zeespiegel.
over [6] (tijdelijk)
«Jeg har over 14 års erfaring som diskjockey.»
Ik heb over veertien jaar ervaring als een diskjockey.

Afgeleide begrippen

Uitdrukkingen en gezegden

prikken over i-en
het puntje op de i

Nynorsk

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / ɔʋəɾ /

Woordafbreking

o·ver

Woordherkomst en -opbouw

Afkomstig van het Oudnoorse woord yfir

Bijwoord

over

boven
over [6] (tijdelijk)

Voorzetsel

over

boven
«Han bur to etasjar over meg.»
Hij woont twee verdiepingen boven mij.

«Temperaturen er over 20 °.»
De temperatuur is boven de 20 graden.
over

Afgeleide begrippen

Urkers

Voorzetsel

over

over

[p{{{1}}}-1] "over" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[2] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]