Ies-Stormvagel
De Ies-Stormvagel (Fulmarus glacialis) is en Seevagel ut de Familie vun de Echten Stormvagels. As eenzigste Aart mank de Möwenstormvagels, de nöördlich vun’n Äquater leven deit, bringt he de meiste Tied up de hoge See to. Freten deit he Krill, Fisch, Sniggen, Kreefte, Koppfööt, Weekdeerter un Quallen. Todem fritt he Aas un Fischaffall. In de Brödeltied verdeffendeert he sik gegen Roofdeerter un Neströvers un speet de vull mit sien Maagööl. For de Wikingers weer düsse Vagel en wichtige Spiese.
 | ||||||||
| Systematik | ||||||||
| ||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||
| Fulmarus glacialis | ||||||||
| (Linnaeus, 1761) |
Kennteken
ännernDe Ies-Stormvagel is over’t Lief 43-52 cm lang un weggt bi 700 bit 900 g. Siene Flunken kann he 101 – 117 cm wiet ut‘neenspannen.[1]
Wo he vorkamen un wo he leven deit
ännernDe Ies-Stormvagel is tohuse in’n Norden vun Atlantik un Pazifik. Siene Nester boot he up Felseninseln un langs steile Küsten. In de Brödeltied flüggt he hööchstens 30 – 40 km vun siene Kolonien weg. Den Rest vun’t Johr seilt he over de See hen. Over Winter blifft he an de Küsten. Dat is man roor, datt he sik in’t Binnenland sehn lett. In Europa gift dat Kolonien unner annern up Iesland, an Ierland siene Noordküsten, in Schottland un allgemeen in Skandinavien, man ok in Däänmark, in de Nedderlannen un up Helgoland.
Freten
ännernDe Ies-Stormvagel fritt Krill, Fisch, Sniggen, Kreefte, Koppfööt, Weekdeerter un Quallen. Todem fritt he Aas un Fischaffall. He pickt sien Freten vun’t Water up oder dükert dornah.
Wie he sik vermehrt
ännernSiene Nester boot he up naakten Felsen, in lüttje Höhlen un Felssullen boven in’e Felswand, wo numms rankamen kann. Dat gifft ok Paare, de bröödt up’e Eer. Dat Nest is man en flacke Kuhlen, towielen utstaffeert mit en beten Gras oder mit lüttje Steen dor umto. Twuschen Maimaand un August leggt se bloß man een Ei. Dor bröödt beide Olen 48 bit 57 Dage up un lööst sik na’n poor Dage af. Wenn dat Ei tweimaakt oder stahlen warrt, leggt dat Seken keen anner.
Wie oold se weern könnt
ännernIes-Stormvagels könnt mehr as 20 Johre oold weern. Dat hööchste Oller liggt bi 90 Johre. De Ringe an de Been vun Vagels, de funnen wurrn sünd, hefft wiest, datt se 43 Johre un tein Maande un 36 Johre un 9 Maande oold ween sünd (Brittsche Inseln). Up Helgoland is en Vagel funnen wurrn, den sien Ring wies, datt he 19 Johre un 9 Maande oold weer.[2][3]
Bestand
ännernAn un for sik leev de Ies-Stormvagel in’n Hogen Norden. De nöördlichste Seekolonie liggt an Gröönland siene Noordspitzen, dicht bi de Packiesgrenz. In de lesten hunnert Johr is he to’n Bröden jummers wieder na Süden wannert un hett sik dor slank vermehrt. Um 1750 rüm hett he sik to’n eersten Mol up Iesland vermehrt. 1839 keem he an up de Färöers. 1878 weer he up de Shetland-Inseln to finnen. Denn keem he na de Eilannen vun Grootbritannien un Ierland, wo dat steile Klippen geev. In Frankriek is de Vagel 1935 to’n ersten Mol sehn wurrn. Vun 1972 af an brott he ok up Helgoland. Dor weert dat jummers mehr. 1996 geev dat dor 53 Brödelpaare, 2001 weern dat al 92 un 2006 120 Paare. Alltohopen warrt de Weltbestand up 1 Mio. Vagels taxeert.[4]
Literatur
ännern- Einhard Bezzel: BLV Handbuch Vögel. BLV Buchverlag, München 2006, ISBN 3-8354-0022-3.
- Michael Brooke: Albatrosses and Petrels across the World. Oxford University Press, 2004, ISBN 0-19-850125-0.
- J. Fisher: The Fulmar. Collins, London 1952.
- K. C. Hamer, J. In Steele, S. Thorpe, K. Turekian: Birds: Procellariiformes. Encyclopedia of Ocean Sciences. Academic Press, London 2001, ISBN 0-12-227430-X.
- K. C. Hamer, D. R. Thompson: Provisioning and growth rates of nestling fulmars Fulmarus glacialis: stochastic variation or regulation? In: Ibis. 139, 1997, S. 31–39.
- Josep del Hoyo u. a.: Handbook of the Birds of the World. Band 1: Ostrich to Ducks. Lynx Edicions, 1992, ISBN 84-87334-10-5.
- D. N. Nettleship, R. D. Montgomerie: The northern fulmar, Fulmarus glacialis, breeding in Newfoundland. In: Amer Birds. 28, 1974, S. 16.
- R. A. Phillips, K. C. Hamer: Growth and provisioning strategies of northern fulmars Fulmarus glacialis. In: Ibis. 142, 2000, S. 435–445.
- R. A. Phillips, K. C. Hamer: Postnatal development of northern fulmar Fulmarus glacialis chicks: is growth limited by food provisioning or internal constraints? In: Physiological & Biochemical Zoology. 73, 2000, S. 597–604.
Weblenken
ännern- ↑ J. Fisher: The Fulmar. Collins, London 1952.
- ↑ K. Hüppop, O. Hüppop: Atlas zur Vogelberingung auf Helgoland. In: Vogelwarte. 47, 2009, S. 213.
- ↑ W. Fiedler, O. Geiter, U. Köppen: Meldungen aus den Beringungszentralen. In: Vogelwarte. 49, 2011, S. 35.
- ↑ WWF: Natur-Bibliothek. Natur in Deutschland. 4. Das Leben an Küste und Meer. Weltbild Verlag, 2006, ISBN 3-89897-445-6, S. 38(–41, 45).