Fraxinus ornus
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna. |
| Fraximus ornus L. | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 el Fràsen
| ||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Nomm binomial | ||||||||||||||
| Fraxinus ornus L. |
El Fraxinus ornus (en bresà: Fràsen; en lombart ocidental: Fràssin) l'è 'na piànta de la famìa de le Oleaceae de 4-8 méter de altèsa, uriginàre de l'Euròpa meridiunàl e de l'Asia minùr,
Descrisiù
[Modifega | modifica 'l sorgent]El trónc el va sö drit apéna apéna 'n pó storzegnàt, cói ram opòsti che àrda 'n sö. La scórsa le lìsa ma mìa löstra e la tìra al grìs. I böcc i tìra al rós e i è peluzècc. La chiòma l'è grànda e l'è furmàda de fòie che d'envéren le cröda.
Le fòie i è opòste e imparipenàde, cón 5-9 fuiulìne (piö de spès i è 7). Le fuiulìne laterài i è lónghe 5-10 cm, le g'ha la fùrma de 'n öf piötòst bislónc col gambì cürt e i è làrghe 'na tèrsa part de la longhèsa. La fuiulìna centràl, envéce, l'è làrga presapóc la metà de la sò longhèsa; la bànda de 'n sìma de la fòia l'è d'en bèl culùr vért chèla de sóta 'nvéce l'è piö ciàra e 'n bris pilùza dré a le nervadüre.
Le 'nfiurescènse i è a fùrma de canù del furmintù, che de sòlit le vé söla pónta del ram o a la sèa de la fòia; i fiùr de sòlit i è ermafroditi, pröfömàcc e biànc
El fröt l'è 'na sàmara bislónga de 2-3 cm de longhèsa, condèn giandì apéna de presapóc en centìmetro.
-
La piànta fiurìda. -
I fröcc. -
Le fòie e i fiùr. -
La scórsa.
Distribusiù
[Modifega | modifica 'l sorgent]Se 'l tróa endel'Euròpa meridiunàl e 'ndel'Asia minùr. El cunfì setentriunal de 'l sò areàl i è le Àlpi e la àl del Danubio, chèl orientàl l'è Siria e l'Anatòlia.
'N Itàlia se 'l tróa facilmènt en töta la penìzola, de la fàsa prealpìna del Cars, enfìna ai lac lombàrcc; el rìa nfìna al cör de le Àlpi 'nfìna 'nvers i 600-700 m de altèsa. Endèla pianüra padàna 'nvéce se 'l tróa de rar fés,
Üzo
[Modifega | modifica 'l sorgent]El Fraxinus ornus l'è 'na spéce specie ütil per la silvicültüra, perché la pöl véser cunsideràda 'na spéce piuniéra, dàto che la rezìste bé a cundisiù climàtiche difìcii e la se adàta bé per rimboscà i teré sèc, calcàrei o argilùs.
El sò lègn l'è bù per brüzà 'ndèla stüa, ma l'è apò doperàt per la custrusiù de la mubìlia.