Kiev

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Kiev (alternatief sjpelling: Kiëv; Oekraïens: Київ, Kyjiv; Russisch: Киев Kijev) is de hoofsjtad en geliek óch de groeëtste sjtad van Oekraïne. De sjtad ligk aa g'n Dnjepr, neet wied va noaberland Wit-Rusland en hat óngevier 2,9 mieljoeën iwuënesj. Besjtuurlig gezieë sjteet de sjtad, graad wie Sebastopol óp de Krim, óp 'tzelfde niveau wie alle oblaste van Okraïne. Kiev is óch d'r naamgeëver en besjtuurlig centrum van d'r gelieknamige oblas, wiewaal 't geë óngerdeel doava vurmt.

Wienieë de hoofsjtad van Oekraïne woeëd gesjtich, is óndudelig. Volges de Nestorkroniek, e manuscrip oet d'r 12e ieëw, woar dat in d'r 9e ieëw, wie de Varjage oet Scandinavië hei koame. In 't lank doarumhin woeënde de Poljane, e Slavisch volk. Hei óntsjtóng 'n handelsroute, die Scandinavië mit de Sjwatte Zieë verbóng. Kiev beleëfde zinge bluitied tussje 882 en 1169, wie 't de hoofsjtad van 't Kievse Riek woar. 't Houw in deë tied zeker 30.000 iwuënesj en woar doamit ing van de groeëtste sjteë van Europa. Aan dees periode koam in 1240 definitief 'n ing; de Mongole maakde de sjtad mit d'r grónk geliek. In de zes ieëwe die doaróp volgde, woar Kiev 'n provinciesjtad in 't Pools-Litouwse Gemenebes. De sjtad gruide hel in d'r 19e ieëw.

Noa d'r Ieësjte Weltkreeg woeëd Kiev mieëder kiere veroaverd durch versjillende sjtriedende partieë: Oekraïense nationaliste, bolsjewieke, de witte armee en Pole. Oetintelig hant de bolsjewieke gewónne, wat tot gevolg houw dat Kiev en Oekraïne vuur zieëvetig joare e deel van de Sovjet-Unie zouwe weëde. In 1941 woeëd Kiev veroaverd durch Nazi-Dütsje tróppe. Get boete de sjtadsmoere, in 't revien van Babi Jar, woeëde mieë es 100.000 joede vermoard. In 2004 woar Kiev 't tonieël va fel demonstraties van aanhengesj va Viktor Joesjtsjenko teëge de vervalsing van d'r verkezingsoetsjlaag durch aanhengesj van Viktor Janoekovytsj. Tussje november 2013 en meëts 2014 woeëd ópnuits teëge Janoekovytsj geprotesteerd, oeëbei mieë es hóngerd lüj um 't leëve koame.

Bei de Róssische invasie van 2022 woar 't pakke van Kiev ee van de ieësjte doele. Vanoet 't noorde woeëd in inne daag noa de sjtad ópgeruk, mar de sjtad wirkelig vereuvere lukde neet. De Rósse begóste de sjtad doa-óp te belegke en te bombardere.