Silicium

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Silicium is e sjemisch element mit 't symbool Si en 't atoeamnómmer 14. 't Is dónkergries metalloied.

Silicium wuuertj in väöl takke vanne industrie gebroek. Siliciumdioxied wuuertj inne vorm van zandj of klei gebroek veure perduktie van väöl boewmatterjale. Anger perdukte wo-in väölvöljig gebroek wuuertj gemaak van silicium zeen:

• computerchips: de componente van 'ne chip waere gefabriceerdj op e plekske silicium;
• ceramiek: siliciumdioxied is de gróndjstof veur väöl ceramische matterjale;
• staol: silicium wuuertj döks gebroek es toeveuging aan staol;
• glaas: inne vorm van SiO₂ is silicium de basisgróndjstof van glaas;
• halfgeleier: in hieël zuver vorm wuuertj silicium same mit arseen, boor, gallium en fosfor gebroek veure perduktie van halfgeleiers;
• laser: silicium kan waere gebroek veure perduktie van lasers mit 'n golflingdje van 456 nm;
• zónpanele: de fotolektrikeigesjappe van silicium maken 'm gesjik veur fotocelle;
• röntgendiffractie: preparaathajers inne vorm van silicium-monokristalle.

Daonaeve zeen nag väöl anger toepassingen inne industrie.

Ouch kump siliciumdioxied veur in aete (in kaore, wie haver) en wuuertj 't gebroek es antiklóntjermiddel, es klaoringsmiddel bie wien en beer en óntsjoemingsmiddel. Op etikètte wuuertj 't aangegaeven es additief E551, of waere benaminge wie kezelzoer, kwarts of silicia gehantjeerdj.