Klei

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Klei is e klastisch sedimentair gesteindje det veurnamelik besteitj oet lutum, gróndjdeilkes kleinder es 2 µm.

Wen de gróndj veur mieër es 25% oet lutumdeilkes besteitj is spraok van klei. Bie 25% toet 35% aan lutum is spraok van lichte klei, bie 35% toet 50% is spraok van maotig zwaore klei en bie mieër es 50% aan lutum is spraok van zwaore klei.

Klei besteitj oet kleiminerale, wovan väöl saorte bestoan. Kleigrunj zeen, vergeleke mit zandj, slech waterdoorlaotendj. In druueg tieje haje ze väöl langer water vas, mer in nate tieje verdrinke gewassen ieëre. Ouch höbbe kleigrunj minder las van oetspeuling es zandjgrunj. Hiedoor haje ze baeter voorstoffe veur plantje vas en zeen ze euver 't algemein voorriek. Pogingen óm in 't kader van netuurbehieër kleigrunj te versjrale zeen nötteloos of mótten hieël lang waere vólgehaje.

Klei kump in Nederlandj veurnamelik veur inne kusstreke (zieëklei) en langs de revere (reveerklei) en mieë landjinwers op hoger deiler baekklei of leim. Kleigrunj die óntwaterdj waere kómme lieëger te ligke, doordet 't water det veur mieë ruumdje tösse de kleideilkes zörgdje verzwónjen is enne kleideilkes kórter opperein kómme te zitte. Dit versjiensel wuuertj inklinke geneump. Inklinken is ei vanne factore die biedragen aan baomdaling.