Satyr

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'ne Satyr of Sater is 'n figuur oet de Griekse mythologie. 't Is 'ne vrolijke mae oondäögende busjgeest in 't gevolg va Dionysos.

'ne Satyr is haof miensj en haof dèèr, haat 'ne bokkesjtoets, -puuj, -oeëre en ithyphallus, 'ne opgerichde penis. 'ne Satyr sjtèèt bekaand um z'n lust väör wien en 't verleide va nimfe. E wert dik aafgebeeld in 'ne buusj, sjpäölend op z'n panfleut. D'r bekaandste Sater is Pan, mae e is zieëker neet d'r ènnige. 'ne Sater lut insjtinct baove de rede goeë en anarchie baove orde, extase baove ascese en uvvervloed baove matighèèd. 't Waore, zjuus wie de vrowweleke volgelinge, de Maenaden, oongeremde en lustige waezes.

't Satersjpèl is 'n vurm va Grieks drama. Nao driej tragedies volgde 'n opwindend en bevrijdend naosjpèl. 't Ennig bewaard blaeve satersjpèl is Cyclops va Euripides oet d'r viefde ieëw v. Chr. 't Satersjpèl waor 'ne väörloper van de Griekse komedies, 'n dramavurm oeë Aristophanes (445-388) in oetbloonk.

Bies nao de Renaissance miengde me dat d'r term satire aafgeleid waor van satyr, mae oonderzeuk haar oetgewaeze dat de satire 'n oorsjpronkelijk Latiens literair genre is.

De twieë kaante van 'ne satyr kaome good oet de verf in 't personage Puck in d'r Midzaomersnachdreum va Shakespeare.