Kunder

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Voelenders, es te dit dialek sjpriks.

Kunder (Nederlands Kunrade) ies 'n dörp, dat allewiel aan Voelender (Zuud Limburg) ies vasgegreujd. Dao sjteit 'n eige plaatsnaambord. 't Haet 'n eige parochie en kèrk, die gewiejd ies aan Sleve Vrouw van Ummerdoerende biesjtand.
Ouwer sjriefwies zint Konnenrade (14e ièw) en Conraedt (16e ièw). Kuno zou 'ne persoonsnaam zin.

In Kunder wone 3000 luuj.

De Romeinse weeg, allewiel Via Belgica geneump, van Boulogne-sur-Mer in Frankriek, euver Tóngere, Mestreech, Valkeberg leep door Kunder riechting Heële, Rimburg nao Kölle. In de buurt zint de fundamente gevónge van 'ne Romeinse villa, de Villa Rustica, tegeneuver de groate gesjlote hièrehaof Ten Hove.

In Kunder bevónge ziech 6 kalkbranderieje van griesechtige basaltsjtein. Diet waore de enigste kalkoves in Limburg. Ouch kump hie de kundersjtein vandaan, 'ne natuursjtein mèt 't uterlik van mergel, meh väöl heller en neet zoa bewèrkelik en daodoor ónreigelmaotig van vörm. Op de groate doorgaonde weeg van Klumme (door Kunder) nao Heële liek 'n aantal häöf en hoezer geboewd in Kundersjtein. Ouch in de buurdörper op 't plateau op Ubaghsberg en op Kolmont zint väöl (ouw) häöf en hoezer geboewd van deze sjtein.

Centraal in Kunder sjteit op 'ne driesjprunk 'n groat houte waegkruus mèt crucifix.

'n Groate carréboerderie, de Lindenhaof, in baksjtein opgetrokke liek langs de groate waeg.

Op 'n sjplietsing mèt de Tenelenwaeg sjteit 'n natuursjteine Heilig Hartkapelke oet 1938. Van oarsjpróng waor 't gewiejd aan Maria, meh umdat 't beeld herhaaldelik gesjtole ies gewore haet me 'n H.Hartbeeld dao veur in de plaats neergezat.

Op de Kunderberg , Putberg en Vrouwehei (Ubaghsberg), bevinge ziech op de kriethellinge orchidee- en natuurreservate.

• Carnavalsvereiniging De Kaatboere

Gemeinte Voelender
Dörper: De Berg · Klumme · Kunder · Ranzel · Voelender
Buurtsjappe en gehuchte: 't Breer · Dolberg · Frómmerig · Gerieësjbrich · Geweustrao · Koalmet · De Koeële · Krawbich · Luuëbesj · Mingesjborg · Opsjuuëmer · Termaar · Termoorsj · De Uuëverhieëk · Windjhage