Guernsey

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Guernsey (officieel Bailiwick of Guernsey, Frans Bailliage de Guernesey) ies 'n eiland in 't Kanaal, dat bie de Kanaaleileng huèrt. 't Ies nao Jersey 't groatste Kanaaleiland. Guernsey ies ein van de twiè baljuwsjappe (bailiwicks) van de Kanaaleileng; 't andert ies Jersey. De Kanaaleileng valle direk ónder de Britse Kroan, meh zint gein ónderdeil van 't Vereinig Keuninkriek en ouch gein kroankolonie; in 't Ingelsj neump me diet crown dependency. De Kanaaleileng valle neet ónder de Britse wètte en belastinge. Besjtuurlik valle ouch de eileng Alderney, Sark, Herm, Brecqhou, Lihou, Jethou, Burhou en de Casquets ónder Guernsey. De hoofsjtad ies Saint Peter Port.

Guernsey ies verdeild in tièn administratief kantons, die parishes (parochies) geneump were:

• Castel
• Forest
• Saint Andrew
• Saint Martin
• Saint Peter Port
• Saint Pierre du Bois
• Saint Sampson
• Saint Saviour
• Torteval
• Vale

't Aantal inweunersj ies 65.031 (tèlling 2004). De bevolking ies van Britse en Frans-Normandische oorsjprónk. Ingelsj ies de modertaal van 't groatste deil van de bevolking en ies ouch ein van de officieel tale. Bies 't begin van de 20e ièw waor Frans de enige officieel taal. 't Dgèrnésiais of Guernésiais, e Normandisch dialek, weurt nog door 2% van de bevolking vleujend gesjproke; 14% van de bevolking zaet de taal te begriepe. 't Dgèrnésiais ies erkènd es sjtreektaal.

Vanaaf 933 waore de Kanaaleileng deil van de beziettinge van de Hertog van Normandië. Vanaaf 1066 waore de hertoge van Normandië ouch keuning van Ingeland. In 1204, ónder Sjeng zónder land, woort 't hertogdom Normandië vereuverd door de Franse. De Kanaaleileng bleve èvvel ónder de Ingelsje Kroan. Op de eilande ies de titel van Elizabeth II es sjtaatshoof "hertog van Normandië". Nao 1204, tiejes de Hónderdjaorige Oorlog, zint de Kanaaleileng e sjtriedpunt gebleve tösje Ingeland en Frankriek. Guernsey en de ander eileng woorte versjillende kière door de Franse veroverd.

In de Twiède Waereldoorlog woorte de Kanaaleileng door Duutsjland bezat. Ze waore 't enig Brits gróndgebeed dat door de Duutsjers bezat waor. Väöl inweunersj van Guernsey woorte gedeporteerd nao kampe in 't zuudweste van Duutsjland.

• Officieel site van Guernsey