Beryl

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Beryllium of beryl is e sjemisch element mit 't symbool Be en atoeamnómmer 4. 't Is e dónkergries aerdalkalimetaal.

't Is e good matterjaal veur röntgenvinsters van te maken ómdet dees straoling gezeen de lieëg massadichheid van beryl neet sterk wuuertj geabsorbeerdj en 't metaal anen angere kantj sterk genóg is veur e vacuümsysteem te kónnen aafsloete.

Wen 't wuuertj bloeatgestèldj aan α-straoling, haet 't de eigesjap neutrone vrie te gaeve. 't Wuuertj dus waal es 'n zwake neutronebrón gebroek.

Veural in legeringe mit kaoper wuuertj 't element väöl toegepas ómdet dees matterjale gooj eigesjappe vertuuene. Ze zeen gooj geleiers van zowaal lektriciteit es wurmdje, ze zeen lich, sterk, stief en hel en waerstaon corrosie en vermeuging. Ze waere toegepas in puntjlasjelektrode, vaeren en lektrikkóntakte. Ze waere väöl inne lóchvaart-, ruumdje- en defensie-industrie toegepas.

Ouch inne nucleair industrie vindj 't element toepassing; 't haet 'n lieëg doorsni-j veur 't invange van thermische neutrone.

Beryloxied (BeO) wuuertj toegepas vanwaege zien gooj wurmdjegeleijing, sterkdje, helheid en zie biezunjer hoeag smultjpuntj. 't Is in taengestèlling toet 't zuver metaal 'nen isolator.

Beryloxied wuuertj ummertoe dökker es matterjaal veur luidspraekerconusse toegepas.