heyv
Bilêvkirin
biguhêreNavdêr
biguhêre| Zayenda mê ya binavkirî | ||
|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | heyv | heyv |
| Îzafe | heyva | heyvên |
| Çemandî | heyvê | heyvan |
| Nîşandera çemandî | wê heyvê | wan heyvan |
| Bangkirin | heyvê | heyvino |
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | heyvek | heyvin |
| Îzafe | heyveke | heyvine |
| Çemandî | heyvekê | heyvinan |
heyv mê
- (astronomî) Cismekî asîmanî ye ku li dor dinyayê dizivire û bi taybetî bi şev şewqa xwe didiyê.
- Bêyî te
Xweza wêran e
Dengê şalûl û bilbilan ewtîn û reyan e
Heyva çardeşevî melûl û bêxwedan e — (Lêhûrbûnek li ser pirtûka ‘Bêyî Pêjna Te’ [arşîv], Xwebûn.org, 20.10.2020) - Hejmara pêketiyên Korona li rojavayê Kurdistanê zêde dibe. Heyva Sor a Kurd dibêje, tîmên wan 24 demjimêran kar dikin, lê hejmar gelek e û xelk jî di pêkanîna rênmayan de xemsar in. — (Heyva Sor a Kurd: Divê welatî pabendî rênimayên tendirustiyê bibin [arşîv], Kurdistan24, 11.2020)
- Heyvgirtina herî demdirêj a sedsalî diqewime û li Başûrê Kurdistanê heyvgirtin saet 21:24an destpê kiriye. Gerdûn dê bikeve navbeyna heyv û rojê û bi vî awayî bûyera heyvgirtinê pêk tê, ku dê dirêjtirîn heyvgirtina sedsala 21an be. — (Îşev rûyê heyvê hat girtin [arşîv], Basnews, 28.7.2018)
- Bêyî te
- Meh, 30 roj, heyamek nêzî 30 rojan yan çar hefteyan ku di dema wê de heyv (1) nû dibe.
- Rûken Yeşilbingol di heman demê de diyar kir ku wan biryar dane ku 6 mehan ango heta meha Remezanê, her heyv herî kêm 120 malbatan re bibin alîkar û got: “Hin xêrxwazên dîn jî hebin em dikarin ku hejmara malbatan zêde bikin. — (Du karsazên Kurd ji Ewropayê alîkariya malbatên li Kurdistanê dikin [arşîv], Rûdaw, 24.1.2021)
- Ji mehan heyva gulanê bû; berfa zozanan diheliya, avên çem û rûbaran boş bûbûn. Sibê zû rabû ser xwe, cotek nan û hinek pêxwarin kir nav paçekê û li çelteyê xwe dagirt. Paşê çelteyê xwe da milê xwe, babê xwe da pişta xwe û berê xwe da Kelha Gurkêlê. — (Rîwayet û rastî [arşîv], Xwebûn, 07.04.2020)
Bi alfabeyên din
biguhêreHerwiha
biguhêreHevmane
biguhêreJê
biguhêreEtîmolojî
biguhêreSerekaniya peyvê nayê zanîn lê hevreha ayişm ya pehlewî û aşm (aşme, aşmi, aşmî) ya zazakî ye. Di kurmancî dengê M dibe v û yê ş winda dibe. Bo nimûne, di farisî de çeşm û di kurmancî de çav, di zazakî de amnan, di kurmancî de havîn. Hêjayî gotinê ye ku di soranî û farisî de peyvên cuda bo "heyv" û "meh" nînin, bi soranî herdu "mang" û bi farisî jî herdu "mah" in ku herdu jî hevrehên peyva meh ya kurmancî ne. Lê li aliyekî din, balkêş e ku di hin devokên kurmancî de peyva "meh" peyda nabe û bêjeya "heyv" bi herdu maneyan li kar e.
Bi zaravayên din
biguhêreWerger
biguhêreCismekî asîmanî ye ku li dor dinyayê dizivire (1)
- Abaknonî: bulan
- Abxazî: амза (āmzā)
- Açolî: dwee
- Afarî: alsá
- Afrîkansî: maan → af
- Aguarunayî: nantu
- Akanî: bosome, ɔbosome, ɔsram
- Aklanon: buean
- Albanî: hënë → sq m, hânë m, hënxë m
- Almanî: Mond → de n
- Frankoniya navendî: Moond n
- Amharî: ጨረቃ → am m (č̣äräḳa)
- Amîs: folad
- Amuzgoyî: chi'
- Andî: борцӏцӏи
- Apaçî:
- Apaçiya rojava: tł'é'gona'áí
- Aramî:
- Arçî: бац
- Arîkapûyî: kupa
- Aromanî: lunã
- Asamî: জোন (zün)
- Astûrî: lluna → ast m
- Atayalî: byacing, bzyacing
- Atîkamekwî: tipiskaw pisimw
- Avarî: моцӏ (moc̣)
- Aymarayî: phaxsi → ay
- Aynuyî: チュㇷ゚ (cup)
- Azerî: ay → az, qəmər
- Bajwayiya kendava rojava: buan
- Baram kayanî: bulan
- Baskî: ilargi
- Başkîrî: ай (ay)
- Bau bidayuh: buran
- Baureyî: kiher
- : mond
- Belarusî: ме́сяц → be n (mjésjac)
- Belûçî: ماہ (máh)
- Bengalî: চাঁদ → bn (cãd), চন্দ্র (côndr), শশী → bn (śôśi), মাহতাব → bn (mahtab)
- Berberî:
- Taşelhitî: ayyur n
- Bisayayiya bruneyî: ulan
- Bokarî: poŋlo
- Boleyî: tere
- Bontociya rojhilatî: sorag, foran
- Bororoyî: ari
- Bretonî: loar → br m
- Bruneyî: bulan
- Bruyiya rojhilatî: casâi
- Buduxî: вез (vez)
- Bugî: uleng
- Bulgarî: луна́ → bg m (luná)
- Burmayî: လ → my (la.), စန္ဒာ → my (canda), စန်း → my (can:), သော်တာ → my (sauta), သီတဂူ → my (sita.gu)
- Buryatî: һара (hara)
- Busang kayanî: bulaːn
- Catacaoyî: nam
- Cermayî: cɛiŋo
- Cingphoyî: shata
- Colanî: nag
- Conxayî: ཟླ་བ (zla ba)
- Çamoroyî: pulan
- Çaxatayî: آی (ʾāy)
- Çeçenî: бутт (butt), беттса (bettsa)
- Çekî: měsíc → cs
- Çerokî: ᏅᏓ (nvda)
- Çeyenî: taa'éeše'he
- Çîçewayî: mwezi
- Çîkasawî: hashi' ninak a̠a', hashi' ninak, hashi' naka̠a'
- Çînî:
- Çoktawî: hʋshi ninak a̱ya
- Çukçî: йъиԓгын (jʺiḷgyn)
- Çuvaşî: уйӑх (ujăh)
- Dalmatî: loina m
- Danmarkî: månen → da
- Darkinjungî: gûndong
- Divehî: ހަނދު → dv (haⁿdu)
- Dolganî: ый
- Dongşîangî: sara
- Drungî: svla
- Duwaiyî: kiya
- Elfdalî: tunggel nt
- Elmanîşî: Mond n
- Endonezyayî: bulan → id, candra → id
- Engayî: mae
- Erebî: قَمَر → ar n (qamar)
- Ermenî: լուսին → hy (lusin)
- Erzayî: ков (kov)
- Esperantoyî: luno → eo
- Estonî: kuu → et
- Etrûskî: 𐌕𐌉𐌖𐌓 (tiur)
- Evenî: бяг (ʙẹg)
- Evenkî: бега (bega)
- Extremaduranî: luna
- Eyakî: qAXah
- Farisiya kevn: 𐎶𐎠𐏃 (m-a-h /māh/)
- Farisiya navîn: 𐭡𐭩𐭥𐭧 (byʿḥ /māh/)
- Farisiya navîn: buil
- Farisî: ماه → fa (mâh), مانگ → fa (mâng), لوخن (luxan), قمر → fa (qamar), آیشم → fa (âyešm)
- Fatalukuyî: uru
- Fenîkî: 𐤉𐤓𐤇 n (yrḥ /yeriḥ/)
- Ferî: máni → fo n
- Fînî: Kuu → fi
- Frankoprovansî: lena
- Fransî: lune → fr m
- Friyolî: lune
- Frîsiya bakur: moune; muun n
- Frîsiya saterlandî: Moune
- Frîsî: moanne → fy
- Fulahî: lewru
- Gaelîka skotî: gealach
- Galîsî: lúa → gl m
- Godoberî: пурццу
- Gorontaloyî: hula
- Gotî: 𐌼𐌴𐌽𐌰 n (mēna)
- Gujaratî: ચંદ્ર → gu (candra)
- Gurcî: მთვარე → ka (mtvare)
- Guwaranî: jasy
- Haidayî: ḵung
- Haîtî: lalin
- Haniyî: ba'la
- Hawayî: mahina
- Hawsayî: wata → ha
- Higaononî: bulan
- Hindî: चांद n (cānd), चन्द्रमा → hi n (candramā), चंद्र → hi n (candra), माह → hi n (māh), कमर → hi n (kamar), महताब → hi n (mahtāb), माहताब → hi n (māhtāb), शशि → hi n (śaśi)
- Hixkaryanayî: nuno
- Hîlîgaynonî: bulan
- Hmongî: hli
- Holendî: maan → nl m an n
- Hopîyî: muuyaw
- Hovonganî: arit
- Îbanî: bulan
- Îbranî: יָרֵחַ → he n (yaréakh), לְבָנָה → he m (l'vaná)
- Îdoyî: luno → io
- Îlokanoyî: bulan
- Îlongotî: buan
- Îngilîziya kevn: mōna n
- Îngilîziya navîn: mone, moone, moyn, lune
- Îngilîzî: moon → en
- Înterlîngua: luna → ia
- Înuîtî: ᑕᖅᕿᖅ
- Îrantxeyî: wirapu
- Îranunî: ulan
- Îrlendî: gealach → ga m, éasca n
- Îtalî: luna → it m
- Îzlendî: tungl → is nt, máni → is n
- Jangkangî: buɣatn
- Japoniya kevn: 月 (tuki2)
- Japonî: 月 → ja (tsuki), 太陰 → ja (taiin)
- Jarawa: tape
- Javayiya kevn: śaśi, wulan
- Javayî: rembulan → jv, candra, sasi → jv
- Jejuyî: ᄃᆞᆯ
- Jurçenî: biya
- K'içe': ik'
- Kabîlî: ayyur, aggur n
- Kajamanî: buɬan
- Kalaganî: bulan
- Kalalîsûtî: qaammat → kl
- Kalingayiya başûrî: furan
- Kalmîkî: сар (sar)
- Kambaatayî: agancho
- Kannadayiya kevn: ತಿಂಗಳ್ (tiṅgaḷ)
- Kannadayî: ಚಂದ್ರ → kn (candra), ತಿಂಗಳು → kn (tiṅgaḷu)
- Kapampanganî: bulan
- Kaqçikelî: ik’
- Karaîmî: ай (ay), къамар (qamar)
- Karitiyanayî: oti
- Kaşûbî: miesądz n
- Katalanî: lluna → ca m
- Katuyiya rojavayî: ເກີແຊ (kơxee)
- Katuyiya rojhilatî: c'xêê
- Kayingangî: kysã
- Keçwayî: killa → qu
- Khinalugî: вацӏ (wac̣)
- Kirgizî: ай → ky (ay)
- Kîkûyûyî: mweri 3
- Kîmaragangî: wulan
- Kîngalî: චන්ද්රයා (candrayā), හඳ (haⁿda)
- Komançî: mʉa
- Komî-zîriyî: тöлысь (tölysʹ)
- Komorî: mwezi 3
- Koreyiya navîn: ᄃᆞᆯ
- Koreyî: 달 → ko (dal)
- Kornî: loor
- Korsîkayî: luna → co m
- Krî: ᑎᐱᔅᑳᐅᐲᓯᒻ (tipiskaaopiisim)
- Kunzayî: ckamur
- Kutenaiyî: k¢iǂmitiǂnukqa
- Lakotayî: haŋwí
- Latgalî: mienesnīks n, mieness n
- Latînî: lūna → la m
- Latviyayî: mēness → lv n
- Lawsî: ດວງຈັນ (dūang chan), ເດືອນ → lo (dư̄an)
- Lazî: tuta
- Lezgînî: варз (varz)
- Lingalayî: sánzá
- Lipoyî: 𖼦𖽙𖾐 𖼀𖽙𖾐
- Lisuyî: ꓦ ꓐꓻ
- Lîgûrî: lünn-a
- Lîmbûrgî: maon → li m
- Lîtwanî: mėnulis → lt n, mėnuo → lt n
- Lombardî: lunna m, lüna m
- Lotudî: wulan
- Lubuagan kalingayî: buyan, seyeg
- Lueyî: ᦵᦡᦲᧃ (ḋoen)
- Luhyayî: kumwesi
- Luksembûrgî: Äerdmound n, Mound → lb n
- Luşûtsîdî: sɬukʷálb
- Mòçenoyî: mu' n
- Macuşî: kapoi
- Maguindanaoyî: ulan-ulan
- Makasaeyî: uru
- Makasarî: bulang
- Makedonî: месечина m (mesečina)
- Malagasî: volana → mg
- Malayalamî: ചന്ദ്രന് → ml (candran), തിങ്കൾ → ml (tiṅkaḷ)
- Malecite-passamaquoddyî: nipawset anim, nipa-kisuhs anim, kisuhs anim
- Malezî: bulan → ms, purnama, cendera, kamar
- Maltayî: qamar → mt n
- Mançûyî: ᠪᡳᠶᠠ (biya)
- Manipurî: ꯊꯥ
- Manksî: eayst
- Mansakayî: boran
- Maorî: marama, māhina
- Maranaoyî: olan
- Maratî: चंद्र (candra)
- Marî:
- Mariya rojhilatî: тылзе
- Marîkopayî: xalyaa
- Masayî: olapa
- Mayayiya yukatekî: luunaa, uh
- Mazenderanî: مونگ (mong)
- Mbya guaraniyî: jaxy
- Mecarî: Hold → hu
- Megrelî: თუთა (tuta)
- Melanauyiya navendî: bulan
- Miyakoyî: ツキシュ (tsukishu)
- Mînangkabawî: bulan
- Mokşayî: ков (kov)
- Mongolî: сар → mn (sar)
- Mongolî: ᠰᠠᠷᠠ (sara)
- Morî bawah: wula
- Muongî: măt tlăng, tlăng
- Mwanî: mwezi
- Nahwatliya klasîk: mētztli
- Nahwatlî: mētztli → nah
- Nanayî: биа
- Nandî: arawa
- Napolîtanî: luna m
- Navajoyî: ooljééʼ
- Nawrûyî: maramen → na
- Naxî: heimei, heimeizeeq
- Nedersaksî:
- Nepalî: चन्द्रमा → ne (candramā)
- Newarî: तिमिला (timilā)
- Ngunawalî: kubbadang
- Normandî: leune
- Norsiya kevn: máni n, tungl
- Norwecî: månen n
- Nuerî: pay
- O'odhamî: maṣad, mashath
- Ohloniya bakur: ṯar, kónmei
- Ojibweyî: dibiki-giizis, giizis
- Okînawanî: 月 (chichi)
- Oksîtanî: luna → oc m
- Oriyayî: ଚନ୍ଦ୍ର → or (côndrô), ଜହ୍ନ → or (jôhnô)
- Oromoyî: ji'a → om
- Osetî: мӕй (mæj)
- Osmanî: آی (ay)
- Oygurî: ئاي → ug (ay)
- Oyratiya nivîsî: ᠰᠠᠷᠠ (sara)
- Ozbekî: oy → uz
- Pa'o karen: လာ
- Pacohî: kixay
- Papyamentoyî: luna
- Paumarî: masiko
- Pelayî: la̠³⁵, lɛ̠̃³⁵ma³¹
- Peştûyî: سپوږمۍ → ps m (spog̐mëy)
- Pîpîlî: metzti
- Pîttcantcatcarayî: kiṉaṟa
- Plodîşî: Mon m
- Polonî: księżyc → pl m inan, miesiąc → pl n, luna → pl m
- Portugaliya kevn: lũa m
- Portugalî: lua → pt m
- Puncabî: ਚੰਦਰਮਾ (candramā)
- Qazaxî: ай (ai)
- Qiptî: ⲓⲟϩ n (ioh), ⲟⲟϩ n (ooh)
- Rawangî: shvlá
- Rohingyayî: san
- Romanî: ćhon n
- Romanyayî: lună → ro m
- Rungusî: vullan
- Rusî: луна́ → ru m (luná), ме́сяц → ru n (mésjac)
- S'gaw karenî: လါ (lah)
- Sahoyî: alsa
- Samiya bakurî: mánnu
- Samogîtî: mienolis
- Sanskrîtî: चन्द्र → sa (candrá), सोम → sa (soma)
- Sardînî: luna m
- Sebopî: beliliek
- Sebwanoyî: bulan
- Semaî: gecek
- Sicîlî: luna → scn m
- Sidamoyî: agano
- Silesî: mjeśůnček n
- Sindhî: چَنڊُ → sd (chanDu)
- Sirananî: mun
- Sirboxirwatî:
- Skotî: muin
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: *мѣсꙗць n (*měsjacĭ)
- Slovakî: mesiac → sk n
- Slovenî: lúna → sl m inan, mésec → sl m inan
- Somalî: dayax
- Sorbî:
- Sotoyiya başûr: kgwedi → st
- Spanî: luna → es m
- Sûmerî: 𒌗 (itud)
- Svanî: დოშდულ (došdul)
- Swahîlî: mwezi → sw
- Swêdî: måne → sv g, tungel → sv nt
- Şanî: လိူၼ် (lǒen)
- Şerpayî: ཨུག་ལ (ukla)
- Şîngazîcayî: mwezi 3
- Tàyî: hai
- Tabasaranî: ваз (vaz)
- Tacikî: моҳ → tg (moh), маҳтоб (mahtob), қамар (qamar)
- Tagal murutî: sila'
- Tagalogî: buwan → tl, bulan, dutaing buntabay
- Tamîlî: நிலா → ta (nilā), திங்கள் → ta (tiṅkaḷ)
- Taosî: p’óna
- Tarantinoyî: lune m
- Tarifitî: ayur n, taziri m
- Tarokoyî: idas
- Tausugî: bulan
- Tayî: ดวงจันทร์ → th (dʉʉan jan), จันทร์ → th, เดือน → th (dʉʉan)
- Telûgûyî: చంద్రుడు → te (candruḍu), జాబిల్లి → te (jābilli), చందమామ → te (candamāma), శశాంకుడు → te (śaśāṅkuḍu), నెల → te (nela)
- Ternateyî: ara
- Teteriya krîmî: ay
- Teterî: ай → tt (ay)
- Tetûmî: fulan
- Tidoreyî: ora
- Tigrînî: ወርሒ (wärḥi)
- Timugon murutî: sila'
- Tirkî: ay → tr, kamer → tr
- Tirkmenî: aý → tk
- Tîbetî: ཟླ་བ (zla ba)
- Tokpisinî: mun
- Tongî: māhina
- Toxarî A: mañ
- Toxarî B: meñe
- Tujyayiya başûrî: lo³⁵ ɕi⁵⁵ du̵³⁵
- Tumbukayî: mwezi
- Tuvanî: ай (ay)
- Tûpiya kevn: îasy
- Udî: хаш (χaš)
- Udmurtî: толэзь (tolezʹ)
- Ugarîtî: 𐎊𐎗𐎃 (yrḫ)
- Urdûyî: چاند n (cānd), چندرما n (candrmā)
- Ûkraynî: мі́сяць → uk n (mísjacʹ)
- Venîsî: łuna m
- Viyetnamî: mặt trăng → vi, trăng → vi
- Volapûkî: mun → vo
- Walonî: lune → wa m, beaté → wa m, bele → wa m
- Warlpirî: kirntangi
- Weylsî: lleuad → cy m, lloer → cy m
- Wiradhurî: burganburgan
- Wolofî: weer wi
- Wutunhuayî: yailiang
- Ximêrî: លោកខែ (lookkhae), ព្រះច័ន្ទ (prĕəhcantɔɔ)
- Xosayî: inyanga 9 an 10
- Yagnobî: маҳтоб
- Yakutî: ый (ıy)
- Yamanayî: hannúxa
- Yamî: vehan
- Yankunytjatjarayî: piṟa
- Yanomamî: peripo
- Yidîşî: לבֿנה m (levone)
- Yiyiya siçuwayî: ꆪ
- Yorubayî: òsùpá
- Yupîkiya navendî: iraluq
- Yûnanî: σελήνη → el m (selíni), φεγγάρι → el nt (fengári)
- Zhuangî: ronghndwen
- Zuluyî: inyanga → zu 9 an 10
- Zuniyî: yachunne
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Meh, 30 roj (2) — binêre meh