خەزە
 |
خەزە
غزة  | |
|---|---|
باژار، باژارێ مەزنئوو مونجپالتیئۆ ف تهە ستاتەئۆ ف پالەستنە | |
| غزة | |
 | |
خەزە ل سەر نەخشەیێ | |
  خەزە | |
| کۆۆردینات: 31°31′بک 34°27′ره / 31.517°بک 34.450°ره | |
| پارزەمین | ئاسیا |
| دەولەت | دەولەتا فلستینێ، Iسراەل-ۆججوپەد تەررتۆرەس،ئو نتەدئا راب رەپوبلج، ماندایا بریتانی یا فلستینێ، ئیمپەراتۆریائۆ سمانی، ئیمپەراتۆریا بیزانسێ،ئە ارلی Iسلامج پەرۆد ن پالەستنە، دەولەتا مەملووکان، کەیانیائۆ رشەلیمێ، ئیمپەراتۆریا رۆمێ، Iسراەل-ۆججوپەد تەررتۆرەس |
| ل بەشائی داری |
|
| پایتەختا |
|
| دەمائا ڤابوونێ | سەدسالا 15ان ب.ز. |
| ئیداری | |
| • شارەدار | نزار حژاز |
| قادا رووەردێ | |
| • گشتی | 45 کم2 (17 سق م) |
| بلنداهی | 30 م (100 فت) |
| نفووس | 590.481 (2017) |
| دەم | |
| مالپەر | |
بگوهێرە - ویکیدانەیێ بگوهێرە | |
خەزەئا ن ژی باژارێ خەزە (ب ەرەبی: غزة; ب یبرانی: עזה) باژارێ هەری مەزنئێ د نێڤ شریتا خەزەیێ دە دمەیەئوو ژ سالا 1994ان ڤر ڤە وەک دە ژورە د بن کارگەریا حەرێمائۆ تۆنۆمئا فلستینێ دە یە. لێئە و ژ هەزیرانا سالا 2007ان ڤر ڤە وەک دە فاجتۆ د بن کارگەریا حەماسێ دە یە. ل ناڤەندا باژێر نێزی 400.000 کەس دژیە، لێ ب باژارێن دەردۆرێن نێزک ڤە نفووسێ خوە دگێهە 1،4 میلۆن کەس.
دیرۆک
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]خەزە یەک ژ باژارێن دنێیێ هەری کەڤنئە . د دەمێن دیرۆکی دەئە و ب کەشتیگەهێ خوە ناڤەندا هەرێمێن دەردۆرێن خوە بوو.ئە وێ هەتا سەدسالا 12ان ب.ز. ب مسرا کەڤن ڤە گرێدابوو. ل وێ شوندائە و گەلەک جاران هاتە داگر کرنئوو پێرە دەستهلاتە خوە گوهەری.
ب سەدسالا 6ان ب.ز. رە، د سالا 609 ب.ز. دە، باژارێ خەزە دیسا کەتە دەستێن مسریان ژی چەند سالا پێ رە ب دەست بابیلیان کەت. لێ ب سەدسالەکە پێ رە کەتە دەستێن ئیمپەراتۆریا پارتی.ئە و ژ ئیسکەندەرێ مەزن شوندا ژی ب دەست سەلەکودان کەت. لێ ژ وێ شوندا گرینگیا باژێرێ هێلێئا بۆریێ دە هەر کو چوو کێم بووئوو د سالا 98ان دە ژی ژ هێلائا لەخاندەر ژانناەوس هات تونەکرن.
ئەو د دەما ئیمپەراتۆریا رۆمێ شووندا هاتئا ڤاکرن.ئە و ژ رۆمایێ شوندا د دەستێن بیزانسێ دە مائوو ب سەدسالا 7ان رە ژی ب دەست مسلمانان کەت.ئە و ب هاتنا خاچپەرەست رە د سالا 1100ی دە ب دەست خاچپەرەستان کەت.ئە و هەتا کو ژ هێلا سەلاهادینێئە یووبی د سالا 1170ان دە هات هەلگرتن د دەست خاچپارێزان دە ما.ئە و پێ مەملووکان رە هەتا شەرێ جیهانی یێ یەکەم د دەست ۆسمانیان دە ما. د 7ێ چریا پاشینئا 1917ان دەئە و ب دەست ئیمپەراتۆریا بریتانیایێ کەت.
ئەو ل ڤێ شوندا ب شریتا خەزێ ڤە تەڤ وەک ماندایا فلستینێ د دەست ئیمپەراتۆریا بریتانی دە، تا کو د سالا 1948ان ژ هێلا مسرێ هات دەستخستن، ما. ل وێ شوندائە و ژ خەینی دەست خستنا ئیسراێلێ د شەرێ شەش رۆژان، د دەست مسریان دە ما.
ئیرۆ
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]خەزەئی رۆ ب شریتا خەزەیێ ڤە وەک هەرێمەکا حەرێمائۆ تۆنۆمئا فلستینێ خویا دکە ژی د بن کۆنترۆلا حەمەسێ دە یە. لێئە و نێزی سالەکئە کو د بنئا بلووقائوو ئێ ریشێنئی سراێلێ دە یە. دئێ ریشێنئی سراێلێئێ ن 27-28ێ کانوونا پێشینئا 2008ان دە سەر 300 میرۆڤی رە هاتن کوشتن.
