چای
بلێڤکرن
[دەستکاری]ناڤدێر
[دەستکاری]زایەندا مێ یا بناڤکری | ||
---|---|---|
رەوش | یەکژمار | پرژمار |
ناڤکی | چای | چای |
ئیزافە | چایا | چایێن |
چەماندی | چایێ | چایان |
نیشاندەرا چەماندی | وێ چایێ | وان چایان |
بانگکرن | چایێ | چاینۆ |
زایەندا مێ یا نەبناڤکری | ||
رەوش | یەکژمار | پرژمار |
ناڤکی | چایەک | چاین |
ئیزافە | چایەکە | چاینە |
چەماندی | چایەکێ | چاینان |
چای مێ، چ-یا رەق
- دەڤیەکئا نکو تەراشەکئە کو ژ پەلێن وێ ڤەخوارنەک تێ چێکرن
(ڤەخوارنەکئە کو بئا ڤا کەلاندی تێ چێکرنئوو رەنگێ وێ نێزیکی قەهوەیی یە):- چایا تەهل/بێشەکر، چایا شیرین، چایا زەلال، چایا تاری، چایا گەرم، چایا سار
- فنجانەکە چایێ، پیالەکە چایێ
- وەرەئە م چایەکێ ڤەخون.
- حشیار بە، چای گەرمئە ، ب خوە دە نەرێژە!
- "د ڤێ بێهنکێ دە چقاسی دخوەست کو چایدانەکی چایێ ڤەخوارائوو ب سەر دە تام قوتیەکە تووتنا خورسێ بکشاندا." — (لالەش قاسۆ: سێ شەڤئوو سێ رۆژ، رۆمان 2002)
بئا لفابەیێن دن
[دەستکاری]حەروها
[دەستکاری]- چا
- چایێ (د هن دەڤۆکان دە وەک فۆرما نەچەماندی/نەتەواندی ژی)
- چەی- (د هنەک پەیڤێن پێکهاتیئا نکو هەڤەدودانی دە، بۆ نموونە چەیخانە)
ناڤێ زانستی
[دەستکاری]- ناڤێ زانستی یێ روەکێ: جامەللا سنەنسس
بکارانین
[دەستکاری]ژێ
[دەستکاری]ئەتیمۆلۆژی
[دەستکاری]حەروها چا، هەڤرەها سۆرانی چای (چای)ئوو چا (چا)، زازاکی چایئوو چا، فارسی چای (چای)ئوو چا (چا)، ترکیائۆ سمانی چای (چای)ئوو چا (چا)، ترکیا نها چای، سریانی ܟ݈ܐܝ (چای)،ئا زەری چای،ئە رەبی شای (شای)، پەشتوویی چای (چای)،ئوو ردوویی چای (چای)ئوو چا (چا)، هندی चाय (چāی)وو चा (چā)،ئە رمەنی չայ (čʿای)، گورجی ჩაი (čای)، روسی чай (čای)، بولگاری чай (čای)، رۆمانی جەا (/چای/)، ترکمەن(ستان)ی چاý، قازاخی шай (شای)،ئۆ زبەکی جهۆی،ئا لبانی چاژ (/چای/)، چەکی/کرۆاتی/سلۆڤاکی/سلۆڤەنی čاژ (/چای/)، سربی ча̏ј (/چای/)، پۆرتوگالی جهá... هەموو ژ چینی 茶 (بلێڤکرنا چینیا ماندارینی: /جهá/: چای، چا)ئوو 茶葉 (/جهáیè/: پەلێن چایێ).
حەمان پەیڤا چینی د چینیا منانی دە بئە ینیئا وایی تێ نڤیسین لێ وەک /تێ/ تێ گۆتن.ئە و سەرەکانیا پەیڤا ب واتەیا "چای، چا" یا پرانیا زمانێن رۆژاڤایائە ورۆپایێ یە، بۆ نموونە:ئی نگلیزی تەا، فرانسی تهé،ئا لمانی تەە، سپانی تé، هۆلەندی تهەە، دانمارکی/نۆروەجی/سوێدی تە، فینلاندی تەە...
چای ژ چینێ ل سەرانسەری دنیایێ بەلاڤ بوویە. د راستیێ دە تەقریبەن ل تەڤاهیا دنیایێ پەیڤەکە ژ هەمان پەیڤا چینی وەرگرتی تێ بکارانین. سەبەبێ جوداهیا پەیڤێن رۆژهلاتیئوو رۆژاڤاییئە وئە کو یێن رۆژهلاتی ژ چینیا ماندارینی لێ یێن رۆژاڤایی ژ چینیا منانی هاتنە وەرگرتن.
تەڤی کو ب گشتی پەیڤا ب واتەیا چای، چا د زمانێن رۆژاڤایائە ورۆپایێ دە وەک "تەا، تهé، تەە..." بە ژی، ڤێ داویێ ب مانایا هنەک چایێن تایبەت هەروها فۆرما رۆژهلاتی وەک جها ژی کەتیە زمانێن رۆژاڤایائە ورۆپایێ ژی.
- چاڤکانی
- جهیەت، مجهاەل ل. (2003): کوردسه-ئەنگلسه دجتۆناری، فەرهەنگا کورمانجی-Iنگلیزی، یالەئو نڤەرستی پرەسس.
- تهە وۆرلدئا تلاسئۆ ف لانگواگە ستروجتورەسئۆ نلنە [1]
- تسابۆلۆڤ، ر. ل.، فەرهەنگائە تیمۆلۆژی یا زمانێ کوردی ["Цаболов، Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"]، مۆسکۆڤا، 2001-2010
وەرگەر
[دەستکاری]- ئاباکنۆنی: سمەنتە
- ئافریکانسی: تەە → اف نێر
- ئاهتنایی: تساەی
- ئالبانی: چاژ → سق نێر
- ئالمانی: تەە → دە ن
- ئالتاییا باشووری: чай (čای)
- ئاستووری: تە → است نێر
- بامبارایی: لپتۆن
- باسکی: تە → ەو
- باشکیری: сәй (سäی)
- برەتۆنی: تە → بر
- بولگاری: чай → بگ (čاژ) نێر
- چەکی: čاژ → جس
- چینی: 茶 → زه (جهá)، 茶叶 → زه (جهáیè)
- چوڤاشی: чей (čەژ)
- دانمارکی: تە → دا
- دۆلگانی: чаай
- ئەندۆنەزیایی: تەه → د
- ئەرەبی: شاي → ار (شای) نێر
- ئەسپەرانتۆیی: تەۆ → ەۆ
- ئەستۆنی: تەە → ەت
- فارسی: چای → فا (چای)
- فەری: تە
- فینی: تەە → ف
- فرانسی: تهé → فر
- فریسی: تەە نێر
- گاەلیکا سکۆتی: تì
- گوچنی: لìد
- حاوایی: کī
- حاوسایی: سهای → ها
- حندی: चाय → ه (جهāیا)
- حۆلەندی: تهەە → نل
- حۆلیکاچوکی: تسای
- ئیدۆیی: تەۆ → ۆ
- ئینگلیزی: تەا → ەن
- ئینتەرلینگوا: تهە → ا
- ئینویتی: ᑏ (ت)
- ئیرلەندی: تاە → گا نێر
- ئیتالی: تè → ت نێر
- ئیزلەندی: تە → س نێر
- ژاپۆنی: 茶 → ژا (جها)
- کاراچای-بالکاری: шай
- کاتالانی: تە → جا نێر
- کرگزی: чай → کی (چای)
- کۆرەیی: 차 → کۆ (جها)
- کۆرسیکایی: تè
- کۆتاڤایی: یەلادا، یەلا
- کومکی: чай (چای)
- لاتڤیایی: تēژا → لڤ مێ
- لیتوانی: ارباتا
- لوکسەمبوورگی: تé نێر
- ماکەدۆنی: чај (čاژ) نێر
- مالاگاسی: دتە → مگ
- مالەزی: تەه → مس
- مالتایی: تە
- مانکسی: تەی
- مەجاری: تەا → هو
- مۆهاوکی: ەکانەراهتóهۆن
- ناپۆلیتانی: تتè
- نگاناسانی: чаи
- نلوویی: تەەس
- نۆگایی: шай (شای)
- نۆروەجی: تە → نۆ
- ئۆکسیتانی: تè → ۆج
- پاپیامەنتۆیی: تé
- پۆلۆنی: هەرباتا → پل
- پۆرتوگالی: جهá → پت نێر
- قازاخی: шай → کک (شا)
- رۆمانیایی: جەا → رۆ نێر
- روسی: чай → رو (تجهاï) نێر
- سامیا باکوری: دەادژا
- سرانانی: تە
- سربۆخرواتی: čاژ → سه نێر
- سربۆخرواتی: čاژ → سه نێر
- سربۆخرواتی: чај نێر
- سلۆڤاکی: čاژ → سک نێر
- سلۆڤەنی: čاژ → سل نێر
- سۆنخایی: اتتای
- سپانی: تé → ەس نێر
- سواهیلی: جها → سو
- سوێدی: تە → سڤ نێتار
- شینگازیجایی: تسها
- تاگالۆگی: تساá
- تایی: ชา → ته (جهاا)
- تەتەریا کریمی: چای
- تەتەری: чәй → تت (چäی)
- تەتوومی: خà
- ترکی: چای → تر
- ترکمەنی: چاý
- تۆفالاری: шэй
- توڤانی: шай (شای)
- ئووکراینی: чай → وک (تجهاï) نێر
- والۆنی: تé → وا نێر
- وەیلسی: تە → جی نێر
- خاکاسی: чай (چای)
- یاکوتی: чэй (چەی)
- یوونانی: τσάι → ەل (تسá) نێتار
- زولویی: لتیە → زو، تیە → زو
حەڤۆک
[دەستکاری]چای
ئەتیمۆلۆژی
[دەستکاری]ناڤدێر
[دەستکاری]چای
ناڤدێر
[دەستکاری]چای
چاڤکانی
[دەستکاری]بلێڤکرن
[دەستکاری]ناڤدێر
[دەستکاری]چای
- کورمانجی
- بلێڤکرنا Iپئایێ ب کورمانجی
- ناڤدێر ب کورمانجی
- ناڤدێرێن مێ ب کورمانجی
- بلێڤکرنێن کورمانجی ب چ-یا رەق
- ژێگرتن ب کورمانجی
- پەیڤێن کورمانجی ژ چینی
- حەڤۆک ب کورمانجی
- دەڤۆکی ب کورمانجی
- تەتەریا کریمی
- ناڤدێر ب تەتەریا کریمی
- ڤەخوارن ب تەتەریا کریمی
- ئازەری
- ناڤدێر بئا زەری
- ئەردنیگاری بئا زەری
- ترکی
- دەنگ ب ترکی
- ناڤدێر ب ترکی