Համադան (պարս.՝ همدانHamadân; միջին պարսկերեն՝ اَهمدانAhmatan), քաղաքԻրանում, Համադան օսթանի վարչական կենտրոնը։ Բնակչությունը՝ 554 406 մարդ (2016)[1][2]։ Ավտոճանապարհների հանգույց է, երկրի արևմտյան մասի առևտրական գլխավոր կենտրոնը։ Կան տեքստիլ, սննդի, փայտամշակման ձեռնարկություններ։ Զարգացած է գորգագործությունը։ Համադանում է Աբու Ալի Իբն-սինայի (Ավիցեննա) դամբարանը։
Համադանը համապատասխանում է պատմական Եկբատան քաղաքին, որը պարսկական աղբյուրներում կոչվել է նաև Հանգմատանա։ Այն մ.թ.ա. 7-րդ դարից հանդիսացել է Մարաստանի մայրաքաղաքը, ավելի ուշ` Աքեմենյան Պարսկաստանի և Պարթևստանի արքաների ամառային նստավայրը։
Համադանի բնակչությունը 2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 554 406 մարդ, որոնք կազմում էին 174 731 տնտեսություն։
Քաղաքը բնակչությամբ Համադան օսթանի ամենախոշոր[3] և Իրանի տասներեքերորդ ամենախոշոր[4] քաղաքն է։ Համադանի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում բերված է աղյուսակում ստորև.
Հայերը Համադանում են հաստատվել 1603-1604 թվականներին պարսից շահ Աբասի կողմից կազմակերպված արևելյան Հայաստանի հայերի բռնագաղթի արդյունքում[11]։ 1676 թվականին կառուցվել է քաղաքի առաջին եկեղեցին՝ Սուրբ Աստվածածինը։
20-րդ դարի սկզբում քաղաքը հանդիսացել է կենտրոնը հայ առաքելական եկեղեցու Համադանի տեսչական թեմի, որի մեջ մտել են այն ժամանակվա պարսկական Քուրդիստան և Լուրիստան նահանգները։ Թեմի տարածքում եղել է 10 հայկական համայնք` ունենալով 10 եկեղեցի, ընդգրկելով հայ առաքելական եկեղեցու 6 հազար հետևորդ և ևս հազար հայ բողոքական[12]։
Ներկայումս հայեր Համադանում չեն մնացել։ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին կանգուն է և պահպանվում է պարսկական պետության կողմից։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 86)։
Իրան
