Այգեհատ

Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։

Գյուղ
Այգեհատ
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	ԼոռուԼոռու մարզ|Լոռու
Համայնք	Լոռու մարզ, Թումանյանի շրջան, Բորչալուի գավառ և Թիֆլիսի գավառ
Այլ անվանումներ	Իգահատ, Իգոկաթ, Իկհատ, Դանուշավան
Մակերես	6.1 կմ²
ԲԾՄ	1150 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	263[1] մարդ (2011)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	այգեհատցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Պաշտոնական կայք	lori.mtad.am/about-communities/476/ (հայ.)
Այգեհատ Վիքիպահեստում

Այգեհատ, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի Ալավերդի համայնքում^[2]։

Վաղնջական ժամանակներից գյուղը կոչվել է Այգեհատ, երբեմն վերջինի ձևափոխված ձևով՝ Իգահատ։ Խորհրդային Միության ժամանակաշրջանում՝ 1963 թվականին, վերանվանվել է Դանուշավան՝ ի պատիվ այդտեղ ծնված հայազգի բոլշևիկ գործիչ Դանիել Շահվերդյանի^[3]։ 1991 թվականի ապրիլի 3-ին վերականգնվել է գյուղի հին անունը՝ Այգեհատ^[4]։

Այգեհատ գյուղը գտնվում է Դեբեդ գետի ձախ ափին, բարձրադիր սարավանդում՝ ծովի մակարդակից 1150 մ բարձրության վրա։ Ալավերդի քաղաքից հեռու է 9 կմ դեպի հարավ-արևմուտք, իսկ մարզկենտրոն Վանաձոր քաղաքից՝ 43 կմ դեպի հյուսիս-արևելք։

Կլիման մերձարևադարձային է, չափավոր շոգ և չորային ամառներով, մեղմ ձմեռներով։ Տարեկան թափվում են 500-600 մմ մթնոլորտային տեղումներ։ Ագրոկլիմայական տեսակետից ընկած է ինտենսիվ ոռոգման գոտում։

Գյուղում են գտնվում Սբ. Սարգիս (VI-VII դդ.), Գողգոթավանք (X-XVII դդ.) եկեղեցիները և Ս. Սարգիս մատուռը (XVI-XVIIդդ.)։ Գյուղից ոչ հեռու գտնվում է “Քոբայրի” վանքը։

Հին գյուղատեղի ավերակները տարածված են Քոբայրավանքից շուրջ երկու կիլոմետր հյուսիս, պահպանվել են առանձին շինությունների հետքեր, Գողգոթավանք եկեղեցին և մի քանի խաչքար։ Հնագույն վիմագիր արձանագրությունը գրվել է 1211 թվականին, իսկ վերջինը՝ 1579-ին։

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Այգեհատի մշտական բնակչությունը կազմել է 263, առկա բնակչությունը՝ 243 մարդ^[1], բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև^[4].

Վերջին ժամանակների տեղազննություններից և պեղումներից պարզ է դարձել, որ այս տարածքը՝ Դեբեդի ձախափնյա բարձրադիր լանջը, XIII-XIV դարերում եղել է հայաստանի հյուսիսարևելյան խաղողագործության ու գինեգործության կարևոր մասերից մեկը (հատկապես խաղողի սև տեսակի)։ Իգահատ գյուղատեղից դեպի հյուսիս՝ Դեբեդի ձախափնյա լանջին, որոշ ընդհատումներով, այգիները շարունակվել են մինչև Սանահին կայարան։ Այդ այգիների ընդհանուր տարածքը (միջին բարձրությունը՝ 850 մ) 20-25 հեկտար է եղել՝ փռված Դեբեդի ձախափնյա արևելահայաց լանջին։

Քանի որ Իգահատին հարող այգիները վերջինն էին, դրանից դեպի հարավ խաղող չէր աճում, հետևաբար ստացել է նման անվանում՝ իգի (այգի) և հատնել (վերջանալ) բառաբարդումից։

Գյուղատնտեսական հողերը գրեթե ամբողջությամբ օգտագործվում են որպես վարելահողեր՝ կազմելով 281 հա։ Պետական հողերը հիմնականում օգտագործվում են արոտավայրերի և վարելահողերի համար՝ համապատասխանաբար կազմելով 132 և 58 հեկտար։

Գյուղի մասնագիտացման ուղղությունը երկրագործությունն է։ Զբաղվում են դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ (տանձ, խնձոր, սալոր), մշակում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, մեղվաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ։

2013 թ.-ի դրությամբ գյուղն ունի դպրոց, գրադարան, բուժկետ և կապի հանգույց^[7]։

• Սիմոն Զավարյան - Հ.Յ.Դաշնակցության ղեկավարներից մեկը։
• Դանուշ Շահվերդյան - XX դարի 20-30-ականների հասարակական-պետական գործիչ, նա 1936 թ. Մարսելից Կոմիտասի աճյունը տեղափոխել է Երևան, որի համար էլ Բերիան նրան չի ներել և ինքն էլ, կինն էլ զրկվեցին կյանքից։

դ ք խ Լոռու մարզ Վարչական կենտրոն՝ Վանաձոր Համայնքներ Ալավերդի Գյուլագարակ Թումանյան Լերմոնտովո Լոռի Բերդ Սպիտակ Ստեփանավան Վանաձոր Տաշիր Փամբակ Ֆիոլետովո Քաղաքներ Ալավերդի Ախթալա Վանաձոր Սպիտակ Ստեփանավան Տաշիր Թումանյան Շամլուղ Գյուղեր Ագարակ Ազնվաձոր Աթան Ակներ Ահնիձոր Ամոջ Ամրակից Այգեհատ Անտառամուտ Անտառաշեն Ապավեն Արդվի Արծնի Արմանիս Արջուտ Արջուտ կայարանին կից Արևածագ Արևաշող Աքորի Բազում Բենդիկ Բլագոդարնոյե Բովաձոր Գարգառ Գեղասար Գետավան Գյուլագարակ Գոգավան Գոգարան Գուգարք Դաշտադեմ Դարպաս Դեբետ Դսեղ Եղեգնուտ Թեղուտ Լեջան Լեռնահովիտ Լեռնանցք Լեռնապատ Լեռնավան Լերմոնտովո Լոռի Բերդ Լորուտ Լուսաղբյուր Խնկոյան Ծաթեր Ծաղկաբեր Ծաղկաշատ Կաթնաղբյուր Կաթնաջուր Կաթնառատ Կաճաճկուտ Կարմիր Աղեկ Կողես Կրուգլայա շիշկա Կուրթան Հագվի Հալավար Հաղպատ Հարթագյուղ Հոբարձի Հովնանաձոր Ձյունաշող Ձորագետ Ձորագյուղ Ձորամուտ Արջահովիտ Ճոճկան Մարգահովիտ Մարց Մեդովկա Մեծ Այրում Մեծավան Մեծ Պարնի Մեղվահովիտ Միխայլովկա Մղարթ Յաղդան Նեղոց Նովոսելցովո Նորաշեն Նորամուտ Նոր Խաչակապ Շահումյան Շամուտ Շենավան Շիրակամուտ Շնող Չկալով Պաղաղբյուր Պետրովկա Պրիվոլնոյե Պուշկինո Ջիլիզա Ջրաշեն Սարալանջ Սարահարթ Սարամեջ Սարատովկա Սարչապետ Սվերդլով Վահագնաձոր Վահագնի Վարդաբլուր Ուռուտ Ուրասար Փամբակ Փամբակ կայարանին կից Փոքր Այրում Քարաբերդ Քարաձոր Քարինջ Քարկոփ Օձուն Ֆիոլետովո Պորտալ:Լոռի

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այգեհատ» հոդվածին։

Թեմատիկ կայքեր GeoNames