Wysoka pajasla
| |
| Wysoka pajasla | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy II | |
| rjad: | (Sapindales) |
| swójba: | Simarubowe rostliny (Simaroubaceae) |
| ród: | Pajasla (Ailanthus) |
| družina: | Wysoka pajasla |
| wědomostne mjeno | |
| Ailanthus altissima | |
| (Mill.) Swingle | |
Wysoka pajasla (Ailanthus altissima, syn.: A. cacodendron, A. peregrina, A. glandulosa, Rhus cacodendron, Toxicodendron altissimum) je štom ze swójby simarubowych rostlinow (Simaroubaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wysoka pajasla je štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 25 m.
Króna je čumpata.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Měnjate łopjena su njeporowje pjerite a schódne a docpěwaja dołhosć wot 40 hač do 70 (90) cm. Jich hłowny rjepik je čerwjenojty. 11 hač do 19 pjerjow docpěwa dołhosć wot něhdźe 5 hač do 15 cm, je dołhojće-owalne, hładkokromne, na hornim boku błyšćace ćmowozelene, na delnim boku blědźiše. Wone při rozrybowanju njepřijomnje ćahnu.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje w juliju. Nažołć běłe, njenahladnje małke kćenja su muske abo dwusplažne a steja w wjelekćenjowych, 15 hač 20 cm dołhich, čumpaće rozhałuzowanych, nakónčnych pakićach a jara sylnje wonja.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płód ma jazyčkojte křidleška a je žołty abo čerwjenkojty a docpěwa dołhosć wot 3 hač do 5 cm. Symjenja jeho centrumje leža.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wona rosće jako wozdobny štom w parkach a załožkach. Preferuje čumpate, za wodu přepušćate, na prawym měrje wutkate, často wapnite pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 428 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)