Sahara

Danfafa Sahara tọn, he tin to agewaji Aflika tọn, wẹ yin danfafa he klohugan to aigba blebu ji podọ ewọ sọ wẹ danfafa he hunmiọn hugan. Gbiblo danfafa Sahara tọn dlẹnkan gbọn otò susu mẹ podọ ehe bẹ otò lẹ taidi Morocco, Algeria, Tunisia, Libya, Egipti, Mauritania, Mali, Niger, Chad, po Sudan po hẹn. Susu fie e dlẹnkan gbọn lẹ tọn wẹ gbẹtọ ma nọ nọ̀, ṣigba mẹdelẹ penugo nado nọ adà he mẹ osin tin te lẹ. Danfafa Sahara tọn gblo sọ kilomita livi ṣinẹnẹ to adà etọn ẹnẹ lẹ dopodopo mẹ. To ojlẹ de mẹ wayi, danfafa ehe wá fa sọ mọ bọ jinukun lẹ sọgan wú to lẹdo etọn delẹ mẹ ṣigba to nukọnmẹ, e sọ vọ hú whladopodogọ. Danfafa Sahara tọn wẹ yin fie hunmiọn hugan to aigba blebu ji ṣigba e ma yin ewọ wẹ fie hú hugan. Danfafa he hú hugan wẹ danfafa "Atacama" tọn he tin to huwaji Amẹlika tọn.

Ninọmẹ aimẹ tọn sahara tọn yin dopo to dehe sin-ẹn hugan to aigba ji lẹ mẹ. Jikun vude wẹ nọ ja to lẹdo danfafa sahara tọn, jẹhon ahizi sọ nọ sọawuhia sọn ojlẹ de jẹ devo mẹ. To lẹdo danfafa lọ tọn delẹ ji, jikun sọgan nọ ma ja na nudi owhe dopo blebu. To alunlun whenu, hihla nọ sù taun to okle. To avivọ-whẹnu, fifa nọ tin taun to agewaji danfafa lọ tọn, podọ to huwaji, ninọmẹ lọ nọ pọnte pẹẹde. Osin-ago nọ ja to lẹdo osó tọn etọn lẹ ji to whedelẹnu.

Osó he yiaga hugan to danfafa sahara tọn wẹ 'Emi Koussi' he yiaga sọ mita 3415. Osin-ago nọ ja to lẹdo osó tọn he yiaga taun lẹ, e tlẹ yin to alunlun whenu. Osó tangan he tin to lẹdo lọ mẹ wẹ osó 'Atlas' tọn he tin to Algeria. Fihe yido hugan to lẹdo sahara tọn mẹ wẹ "The Qattara Depression" he tin to Egipti. Otọ̀ susu wẹ jugbọn danfafa sahara tọn ji. Etomọṣo, susu nọ sọawuhia bo sọ nọ busẹ to ojlẹ voovo lẹ mẹ, ṣigba otọ̀ 'Nile' tọn po otọ̀ "Niger" tọn po ma nọ hú.