República Socialista Soviética de Lituania

República Socialista Soviética de Lituania

Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika (lt)
Bandeira Brasón
Himno	Hino da República Socialista Soviética da Lituânia (pt)
Lema	«Proletarios de todos os países»
Localización
55°30′N 24°00′L / 55.5, 24
Estado desaparecido	Unión Soviética
Capital	Vilnius
Poboación
Poboación	3.689.779 (1989) (56,59 hab./km²)
Lingua oficial	lingua lituana lingua rusa
Xeografía
Superficie	65.200 km²
Datos históricos
Precedido por	República de Lituania
Creación	3 de agosto de 1940
Disolución	11 de marzo de 1990
Organización política
Forma de goberno	república soviética
Moeda	Rublo soviético

República Socialista Soviética de Lituania (en lituano: Lietuvos tarybu socialistine respublika) foi o nome dado a Lituania entre o 21 de xullo de 1940, data en que foi invadida pola Unión Soviética e o 1 de marzo de 1990, cando o país recuperou a independencia.

Houbo un intento frustrado de establecer un goberno soviético en Lituania por parte do Exército Vermello bolxevique entre 1918 e 1919. A RSS de Lituania proclamouse o 16 de decembro de 1918, polo goberno revolucionario provisional, formado completamente por membros do Partido Comunista de Lituania. A RSS de Lituania estivo apoiada polo Exército Vermello, pero non logrou crear un goberno de facto con apoio popular, como fixera pouco antes o Consello de Lituania. Dous meses despois, o 27 de febreiro de 1919, uniuse á República Socialista Soviética de Belarús e proclamouse a República Socialista Soviética Lituano-Belarusa, que existiu durante seis meses, ata o 25 de agosto de 1919.

A República Socialista Soviética Federativa de Rusia recoñeceu oficialmente á República de Lituania polo asinamento do tratado de paz soviético-lituano o 12 de xullo de 1920, poñendo así fin á existencia da RSS Lituana. Suxeriuse que o fracaso na conquista de Polonia durante a guerra polaco-soviética previu aos soviéticos de invadir Lituania e restablecer unha república soviética nese momento.^[1][2]

O Pacto Molotov-Ribbentrop de agosto de 1939, entre a Alemaña nazi e a Unión Soviética, estableceu que Lituania quedaba incluída na esfera de influencia alemá. Porén, a segunda guerra mundial comezou en setembro de 1939, e o pacto foi modificado para transferir a Lituania á esfera soviética.^[3] Isto garantiuse co intercambio de Lublin e partes da Provincia de Varsovia en Polonia, que orixinalmente estaban adscritas á Unión Soviética, pero que naquel momento xa foran ocupadas pola Wehrmacht.

Seguindo o ultimato soviético a Lituania de 1940 e a subsecuente invasión o 15 de xuño de 1940, o presidente Antanas Smetona escapou do país. Antes de facelo e de acordo coa constitución lituana, cedeu as súas funcións ao Primeiro Ministro Antanas Merkys. O día que seguiu á partida de Smetona, Merkys anunciou que depuxera a Smetona e que chegara á presidencia polo seu propio pé. O 17 de xuño, a instancias dos soviéticos, Merkys nomeou a un periodista de esquerdas, Justas Paleckis, como Primeiro Ministro. Merkys renunciou tamén, de xeito que Paleckis, pasou a ser o presidente en funcións. Para todos os efectos, Lituania perdera a súa independencia.

Paleckis nomeou a un goberno popular dominado polos comunistas, con Vincas Krėvė-Mickevičius como Primeiro Ministro. Este goberno disolveu o Cuarto Parlamento (Seimas) e anunciou as eleccións para elixir un Parlamento Popular o 14 de xullo. Os votantes foron elixidos dunha lista única proporcionada pola Unión de Traballadores de Lituania, que non era máis que unha fachada do recentemente reaparecido Partido Comunista de Lituania. A nova Seimas Popular reuniuse o 21 de xullo e o único punto da orde do día era converter a Lituania nunha república Soviética, xurdindo así de novo a República Socialista Soviética de Lituania, que solicitou ao goberno da URSS que a admitira como unha república constituínte. A resolución tomouse de xeito unánime. O 3 de agosto, o Soviet Supremo da URSS aceptou a petición e admitiu á RSS de Lituania como a 14º República da Unión Soviética. Lituania mantén que xa que Smetona nunca rexeitou o cargo, a toma do poder de Merkys foi ilegal, e todas as accións que levaron á anexión por parte da URSS foron ilegais.

Lituania foi ocupada pola Alemaña nazi en xuño de 1941. Coa Ocupación dos estados Bálticos levada a cabo en 1944, restableceuse o poder Soviético. Logo das dúas ocupacións, levouse a cabo unha sovietización do país mediante unha deportación en masa de lituanos a gulags e outros campos de internamento da Unión Soviética.

Os Estados Unidos de América, o Reino Unido e outros países consideraron que a ocupación de Lituania pola Unión Soviética foi ilegal, citando a Doutrina Stimson, en 1940, pero acordaron non violar as fronteiras soviéticas despois das conferencias de paz que seguiron á segunda guerra mundial. Os Estados Unidos rexeitaron recoñecer a anexión de Lituania e o resto dos Estados Bálticos, pola URSS, durante toda a existencia da Unión.

Lituania declarou a súa independencia da Unión Soviética o 11 de marzo de 1990, e foi a primeira república soviética en facelo. Todos os nós legais da soberanía soviética sobre a república foron cortados cando Lituania declarou a restitución da súa independencia. A Unión Soviética non recoñeceu esta declaración e considerouna ilegal, xa que Lituania tiña que seguir un procedemento concreto, segundo mandaba a Constitución da Unión Soviética se quería abandonar a Unión.

Lituania alegou que todo o proceso polo cal o país foi anexionado á URSS foi ilegal e violaba tanto as leis lituanas e internacionais, de xeito que o único que estaban facendo era reafirmar unha independencia que existía previamente. A URSS tratou de invadir o país, pero a República Socialista Soviética Federativa de Rusia na súa Declaración da Soberanía do Estado, do 12 de xuño freou os intentos da URSS de manter a Lituania dentro da Unión.

Islandia recoñeceu de xeito inmediato a independencia de Lituania. O resto dos estados fixérono a partir do Intento de Golpe de Estado na URSS de 1991, no que o que quedaba do goberno soviético recoñecía a independencia do país o 6 de setembro de 1991.

A colectivización na República Socialista Soviética de Lituania tivo lugar entre 1947 e 1952.^[4]

A renda per cápita de 1990 da RSS de Lituania era de 8.591$, estando por riba da media dos 6.871$ do resto da Unión Soviética.^[5] Aínda así era menos da metade da renda per cápita dos países adxacentes como Noruega (18.470$), Suecia (17.680$) ou Finlandia (16,868$).^[5] Polo xeral, no Bloque do Leste a ineficacia dos sistemas sen competencia ou de equilibrio do mercado dos prezos converteuse custoso e insostible, especialmente coa crecente complexidade da economía mundial.^[6] Estes sistemas, que requirían a planificación do estado en todos os niveis, acabou colapsando baixo o peso das indeficacis económicas acumuladas, con varios intentos de reforma que simplemente contribuíron á aceleración das tendencias á crise de xeración.^[7]

A Galipedia ten un portal sobre: Rusia

• República Socialista Soviética de Belarús
• República Socialista Soviética Lituano-Belarusa