Célebes

Célebes

(jv) Sulawesi
Tipo	illa
Parte de	Illas maiores da Sonda
Situado na entidade xeográfica	Illas maiores da Sonda
Localización
Continente	Asia
División administrativa	Indonesia
2°S 121°L / -2, 121
Bañado por	Océano Pacífico, Mar de Banda, Mar de Célebes, Mar das Molucas e Estreito de Macasar
Características
Altitude	985 m 1.929 m
Punto máis alto	Monte Rantemario (pt)  (3.478 m )
Superficie	174.600 km²

Célebes^[1] tamén coñecida, en especial ultimamente, co nome indonesio de Sulawesi (pronunciado "sulavesi", pois utilizan a versión holandesa do "w"). É unha das catro Illas maiores da Sonda e a undécima illa máis grande do mundo por superficie, está illa de Indonesia está situada ao leste de Borneo, ao oeste das Illas Molucas e ao sur de Mindanao e o arquipélago de Sulu. En Indonesia, só Sumatra, Borneo e Papúa son máis grandes en territorio, e só Xava e Sumatra teñen poboacións maiores.

Os primeiros europeos en chegar á illa foron navegantes portugueses en 1512. Desde o século XVII a illa foi parte das Indias Orientais Neerlandesas, como era coñecido o que actualmente é Indonesia baixo o goberno colonial dos Países Baixos.

O nome "Sulawesi" provén posiblemente das palabras "sula" ("illa") e "besi" ("ferro") e pode referirse á exportación histórica de ferro dos ricos xacementos do Lago Matano.^[2] O termo "sula" tamén significa dentes, corno ou pico, derivado do sánscrito, como trishula refírese a "tridente". Así, "sulawesi" significa "picos de ferro", o que suxire que a illa tamén era produtora de armas de ferro. O nome entrou en uso común en inglés logo da independencia indonesia.

O nome de "Célebes" foi dado orixinalmente á illa polos exploradores portugueses. Considérase extensamente unha representación portuguesa do nome nativo "Sulawesi". ^{[Cómpre referencia]}

É a décimo primeira illa máis grande do mundo, cunha área de 174.600 km², a illa está rodeada ao oeste por Borneo, ao norte polas Filipinas, ao leste polas Molucas e ao sur por Flores e Timor. A illa ten unha forma moi particular e distintiva, dominada por catro grandes penínsulas, a península de Minahassa no norte, a península do leste, a península do sur a a península do sueste. Tres golfos separan estas penínsulas: o Golfo de Tomini entre as penínsulas do norte de Minahasa e do leste, o Golfo Tolo entre as penínsulas do Leste e do Sueste, e o Golfo Bone (Golfo do óso) entre as penínsulas do sur e do sueste. O estreito de Makassar corre ao longo do lado occidental da illa e separa a illa de Borneo. A parte central é sumamente montañosa, polo que tradicionalmente as penínsulas da illa están afastadas unha da outra, xa que son máis curtas as comunicacións por mar, que polos camiños da illa.

A illa se subdivide en seis provincias de Indonesia: Gorontalo, Celebes do Norte (Sulawesi Utara), Celebes Occidental (Sulawesi Barat), Celebes Central (Sulawesi Tengah), Celebes do Sur (Sulawesi Selatan) e Celebes do Sueste (Sulawesi Tenggara). Célebes Occidental é unha nova provincia, creada en 2004 desde a parte de Célebes do Sur. As cidades máis grandes da illa son Makassar, Manado, Palu, Kendari, Bitung, Gorontalo, Palopo e Bau-Bau.

Modelo:Pie chart

A illa de Célebes atópase xunto á Liña de Wallace, o que fai que maior parte das súas especies sexan pertencentes á rexión de Australasia. 2.290 km² da illa están incluídos no Parque Nacional de Lore Lindu.

Hai 127 especies de mamíferos coñecidas en Célebes, 72 delas, o 69%, son endémicas, o que signífica que non se atopan en ningunha outra parte do mundo. O maior mamífero nativo de Célebes é o anoa, unha especie de búfalo de pequeno tamaño.

En contraste, a maior parte das especies de aves se poden ser atopadas noutras illas, aínda que un 34% son tamén endémicas.

Segundo o censo levado a cabo en 2000, a poboación total da illa de Célebes é de 14 946 488 de habitantes, o que representa un 7,25% da poboación total de Indonesia.

• Lingua bugi