Lombarda

Lombarda
Lombarda
Clasificación científica
Reino: Plantae División: Magnoliophyta Clase: Magnoliopsida Orde: Brassicales Familia: Brassicaceae Xénero: Brassica Especie: 'B. oleracea'
Grupo Cultivar
Brassica oleracea Capitata Group

A lombarda^[1] ou col lombarda (Brassica oleracea var. capitata f. rubra) é unha coia semellante a un repolo roibo de follas rubias violáceo característico. Esta cor débese á presenza dun pigmento chamado antocianina. A forza desta cor pode depender en gran medida da acidez (pH) do solo, as follas medran máis arroibadas en solo de medio acedo, mentres que nos alcalinos son máis azuis.

É propio das cociñas das zonas frías de Europa, normalmente cocida con patacas. En Alemaña e Suecia adóitase cocer con compota de mazá e un chisco de vinagre con sabor suave. Pode atoparsa tamén en ensaladas así como na elaboración do mollo Coleslaw. É un prato típico do Nadal en Madrid. Era costume cociñala pola Noiteboa, un chisco antes de ir á misa do Galo e comela coma gornición de peixes (preferentemente ollomol)e adubado con allo, cebola, aceite, mazá, touciño, azucre, sal e pementa).

En Galiza non é un repolo moi tradicional. Porén Juan Cuveiro Piñol en 1876^[2] e Eladio Rodríguez^[3] xa falaban dela, dicindo que das súas follas se preparaba un xarope empregado contra as catarreiras crónicas ademais do Sauerkraut, especie de preparación culinaria obtida por fermentación, de propiedades antiescorbúticas.

A lombarda emprégase coma indicador do pH natural. Férvese o zume, que como xa dixemos contén antocianina, e emprégase coma indicador dos niveis de hidróxeno iónico (pH) nas solucións acuosas.^[4] Este pigmento atópase tamén noutras plantas, coma nas petunias.

pH	Cor
2	Vermello
4	Lila
6	Violeta azulino
8	Azul
10	Augamariña
12	Verde amarelado (chartreuse)

• Auga 91%
• Glícidos 5% (fibra 1%)
• Proteínas 2, 6%
• Lípidos 0,2%
• Potasio 210 mg/100 g
• Sodio 28 mg/100 g
• Fósforo 23 mg/100 g
• Calcio 42 mg/100 g
• Ferro 5 mg/100 g
• Vitamina C 46 mg/100 g
• Vitamina A 6 mg/100 g
• Baixa en calorías. Rica en compostos de xofre, vitamina C e ácido cítrico. Aporta moita fibra o que lle confire propiedades laxantes. É unha fonte importante de antioxidantes.

• Esixencias e cultivo como as do repolo.

• - Helicoverpa armigera Cadela da verdura, eiruga da coia^[5].
• - Pulgóns.
• - Vermes cinsentos
• - Gurgullo das coles.
• - Hernia da col^[5].
• - Brevicoryne brassicae pulgón da verza^[6].
• - Pieris brassicae bolboreta da col, bolboreta da verza.
• - Pieris rapae bolboreta pequena da col.

A conservación axeitada para manter en perfecto estado a lombarda por dúas ou tres semanas é na gabeta das verduras da neveira envoltas nunha saqueta de plástico furada.

• Col de Savoia
• Repolo
• Col Brassica oleracea (especie)
• Brassica (xénero)

• Receitas de lombarda (inglés)
• Como facer un indicador de pH co zume de lombarda (en inglés) Arquivado 24 de xaneiro de 2009 en Wayback Machine.