Baile Mhic Aoidh

Baile Mhic Aoidh
Suidheachadh
Dùthaich	Alba
Comhairle	Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh
Co-chomharran	54° 52′ Tuath 04° 01′ Iar
Feartan fiosaigeach
Àireamh fòn	01556

‘S e baile beag dùthchasail ann an cridhe na Stiùbhartachd, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th' ann am Baile Mhic Aoidh (Beurla/Beurla Ghallda: Balmaghie). Tha e suidhichte aig 76m os cionn ìre na mara,^[1] ann an Dhùin Phris is Gall-Ghaidhealaibh (Siorrachd Chille Chuithbeirt ro 1975), eadar Gleann Lochair agus Baile Labhrainn. Tha e 272km air falbh bho Obar Dheathain, 103km bho Ghlaschu, 13km bho Chille Chuithbeirt agus 123km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.^[2] 'S e Beurla a th' ann a’ chiad chànan aig a’ mhòr-chuid dhe na daoine ann am Baile Mhic Aoidh. Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas agus coilltearachd. A bharrachd air sin, tha eaglais agus talla^[3] anns a’ bhaile. Taobh fhoghlaim, chan eil sgoil agus le sin feumar a dhol dhan bhun-sgoil ann an Crois Mhìcheil^[4] agus dhan àrd-sgoil ann an Caisteal Dhùghlais.^[5] Tha an t-Uisge Dhè air an taobh tuath na parraist.

A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha e cinnteach gur ann à baile agus mac agus aodh anns a' Ghàidhlig fhèin a tha an t-ainm. Nochd a' Ghàidhlig ann an ceann a deas na h-Alba anns an 7mh Linn agus bha an cànan fhathast làidir ann an Siorrachd Chille Chuithbeirt fhèin anns an 17mh Linn.^[6] A dh' aindeoin sin, tha cuid eile dhen bheachd gur ann à baile agus magach a tha an t-ainm, leis cho torrach 's a tha an sgìre,^[7] ged a tha eachdraidh ionadail a' toirt cuideam dhan a' chiad theòiridh.

Chaidh Baile Mhic Aoidh a chlàradh airson a' chiad turas ann an 1420 mar Balmaceth. B' e teaghlach gu math cumhachdail san sgìre a bh'ann muinntir Mhic Aoidh bhon 10mh Linn gu ruige an 18mh Linn, nuair a reic iad an cuid oighreachdan.^[8] Chaidh eaglais a thogail an seo ann an 1794.^[9] A-rèir carragh-chuimhne san bhaile, fhuair 20 duine à Baile Mhic Aoidh bàs sa Chogadh Mhòr^[10] agus fear eile san Dàrna Chogadh.

1. ↑ Elevation Map
2. ↑ Distance from to
3. ↑ Canmore
4. ↑ “Crossmichael Primary School”. Comhairle Dhùn Phris agus Gall-Ghàidealaibh. Air a thogail 9mh dhen t-Samhain 2024.
5. ↑ A' Chomhairle
6. ↑ Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society. Third Series. Volume XI: 147
7. ↑ The New Statistical Account of Scotland, Volume 2, William Blackwood, Dùn Èideann 1834
8. ↑ Electric Scotland
9. ↑ Scottish Churches
10. ↑ Scottish War Memorials Project

Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:

Baile Mhic Aoidh

Bailtean ann an Siorrachd Chille Chùithbeirt

An Abaid Ùr  • Achadh nan Càrn  • Àrd an Grèidh  • Àrd na Coille  • Ath Crogaid  • Baile Ghill-Iosa  • Baile Labhrainn  • Baile Mhic Aoidh  • Baile MhicIllFhaolain  • Bàrr a' Ghrianain  • Beeswing  • Borgh  • Caisteal Dhùghlais  • Càrn an Uaimh  • An Ceap  • Cille Bheathain  • Cille Chùithbeirt  • Cill Fhinnein  • Cille Phàdraig Durham  • Clachan Eòin  • An Còrsa Feàrna  • Corsaig  • Crois Mhìcheil  • Cùl a' Bheinn  • Dail Beithich  • Dùn Droighnein  • Gall-Ghàidhealaibh Nuadh  • Garradh na h-Aibhne  • Gleann Lochair  • Gleann an t-Sruthail  • Haugh of Urr  • Lochfoot  • Am Mòine Naomh  • Muine Gobha  • Parton  • Palnackie  • Port Aiseig a' Chrìch  • Ringford  • Rhonehouse  • Springholm  • Taigh an Rathaid  • Tìr na h-Eaglaise  • Tongland  • Twynholm