Ganymede (gealach)

Ganymede
Ainmniúcháin eile	Jupiter III
Cineál	gealach de chuid Iúpatair, planetary-mass moon (en) agus gnáthghealach
Fionnachtaí	Galileo Galilei[1] Simon Marius[1]
Dáta fionnachtana	7 Eanáir 1610[2] agus 1610[3]
Eapainm	Ganaiméidéas
Réad tuismitheora	Iúpatar
Sonraí fithiseacha
Apaipsis	1,071,600 km
Pearaipsis	1,069,200 km
Ais mhór a	1,070,400 km
Éalárnacht e	0.0013
Tréimhse fhithiseach P	7.154 d
Claonadh i	2.214 °
Saintréithe fisiceacha agus réaltmhéadracha
Ga	2,634.1 km 2,631 km[1]
Méid dhealraitheach (V)	4.61 (banda V)
Achar dromchla	87,000,000 km²
Mais	148.148 Yg[4]
Meándlús	1.936 g/cm³
Imtharraingt dromchla	1.428 m/s²
Ailbéideacht	0.43
Teocht an dromchla	íosmhéid   meán   uasmhéid 70 K[5]   110 K   152 K
Cuid de	Gealacha Galileo
Le cuid	Atmosphère de Ganymède (fr)

Is gealach de chuid Iúpatair é Ganymede. D'fhionn Galileo Galilei Ganymede sa bhliain 1610. Tá Ganymede 1,070,400 km ó Iúpatar. Tá Ganymede an-mhór, an ghealach is mó sa Ghrianchóras. Tá an trastomhas 5,262km, agus is é an mais atá ann ná 148 billiún billiún tonna méadrach.

Téann sé timpeall Iúpatar ar luas idir 8 agus 13 ciliméadair san uair. Críochnaíonn Ganymede fithis iomlán d'Iúpatar in aghaidh na seachtaine agus críochnaíonn sé rothlú ag an am céanna.

Ar an dromchla, is iomaí na gcráitéar atá ann. Fuair Ganymede le linn, 'An Ré Bombardú'. Bhí an Ré i bhfeidhm ceithre bhilliún bliain ó shin, agus sa ré bhí a lán astaróideacha ag bualadh na bpláinéad, agus is as sin a tháinig na cráitéir.

Tá oighear ar an Ganymede, agus tá an oighear crua le cruach. Smaoiníonn na heolaíochtaí go bhfuil seans ann go mbeadh uisce faoin dromchla ann. Ach, ní raibh a lán fianaise don teoiric seo.

• Gealacha Galileo

Is síol a bhaineann leis an Grianchóras é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.