Erromaniera
Erromaniera erromani edo ijitoen jatorrizko hizkuntza da.[1] Indoeuropar hizkuntza da, antzinako Indiako ipar-mendebaldean eta Pakistango erdialdean sortua. Hainbat dialekto ditu (oraintxe, ingeles Wikipedian, 53 ageri dira).
| Erromaniera | |
|---|---|
| Romani chib | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Lurralde eremua | Erdialdeko eta Ekialdeko Europa |
| Hiztunak | 2,5 milioi (zenbatespena) |
| Ofizialtasuna | Ondoko herrialdeen zati batzuetan gutxiengo hizkuntza gisa onartua: Mazedoniako Errepublika Serbia Eslovenia Hungaria Alemania Errumania Errusia Norvegia Suedia Finlandia |
| UNESCO sailkapena | 3: arriskuan |
| Araugilea | Ez du |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak Indo-irandar hizkuntzak Indoariar hizkuntzak Central Indo-Aryan (en)  | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua eta hizkuntza fusionatzailea |
| Genero gramatikalak | genero femeninoa eta genero maskulinoa |
| Kasu gramatikalak | nominatiboa, akusatiboa, datiboa, ablatiboa, lokatiboa, instrumentala, genitiboa eta bokatiboa |
| Alfabetoa | latindar alfabetoa, alfabeto zirilikoa eta Devanagaria |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-2 | rom |
| ISO 639-3 | rom |
| Ethnologue | rom |
| Glottolog | roma1329 |
| Wikipedia | rmy |
| ASCL | 3905 |
| UNESCO | 405 |
| IETF | rom |
Euskal Herriko ijito euskaldunen artean, erromintxel izeneko hizkera sortu zen, euskararen eta erromanieraren arteko nahastura, gehienbat euskararen ezaugarriak dituena. Beraz, dialektoa izatekotan, ez litzateke erromanieraren dialektoa, euskararena baizik. Zehazki esanda, hala ere, ez hizkuntza, ez dialektoa: pagadolektoa da, hizkuntza nahastura.[2][3] Oraindik baditu hiztunen batzuk.
Erromaniera hiztunen banaketa geografikoa
aldatuOndorengo taula honetan jasota dago erromanieradunek Europan duten banaketa.[4] Azken zutabean ageri da estatu bakoitzeko ijito guztien artean erromanieradunen ehunekoa zenbat den.
| Estatua | Erromanieradunak | % |
|---|---|---|
| Albania | 90 000 | % 95 |
| Alemania | 85 000 | % 70 |
| Austria | 20 000 | % 80 |
| Belgika | 10 000 | % 80 |
| Bielorrusia | 27 000 | % 95 |
| Bosnia eta Hertzegovina | 40 000 | % 90 |
| Bulgaria | 600 000 | % 80 |
| Danimarka | 1 500 | % 90 |
| Erresuma Batua | 1 000 | % 0,5 |
| Errumania | 433 000 | % 80 |
| Errusia | 405 000 | % 80 |
| Eslovakia | 300 000 | % 60 |
| Eslovenia | 8 000 | % 90 |
| Espainia | 1 000 | % 1 |
| Estonia | 1 100 | % 90 |
| Finlandia | 3 000 | % 90 |
| Frantzia | 215 000 | % 70 |
| Grezia | 160 000 | % 90 |
| Herbehereak | 3 000 | % 90 |
| Hungaria | 260 000 | % 50 |
| Italia | 42 000 | % 90 |
| Kroazia | 28 000 | % 80 |
| Letonia | 18 500 | % 90 |
| Lituania | 4 000 | % 90 |
| Mazedonia | 215 000 | % 90 |
| Moldavia | 56 000 | % 90 |
| Montenegro | 30 000 | % 90 |
| Polonia | 4 000 | % 90 |
| Serbia | 350 000 | % 85 |
| Suedia | 9 500 | % 90 |
| Turkia | 280 000 | % 70 |
| Txekia | 140 000 | % 50 |
| Ukrainia | 113 000 | % 90 |
Erreferentziak
aldatu- ↑ Isabel MENDIZABAL EZEIZABARRENA: «Ijitoen jatorria, DNAn islatua»[Betiko hautsitako esteka], Elhuyar Zientzia eta Teknologia, 2013-04-25, 297. zenbakia.
- ↑ Unai Brea: «Hiretzat goli kherautzen dinat, erromeetako gazi mindroa», Argia, 2008-03-23.
- ↑ Lore Agirrezabal: «Erromintxela, euskal ijitoen hizkera», Argia, 2003-09-28.
- ↑ Bakker eta beste (2000): «Speakers and Numbers», in Rombase, didactically edited information on Roma.
Bibliografia
aldatu- Juan de Dios Ramírez-Heredia: Romani-kaloz hitz egiteko lehen eskuliburua. Bartzelona: Unión Romaní, 2001.
Ikus, gainera
aldatu| Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
Kanpo estekak
aldatuDatuak: Q13201
| Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |