Miranda Ebroko geltokia

Geltokia honako burdinbide hauen ibilbidearen zati da:^[1]

•   Madril — Hendaia: 458,910 kilometro-puntua
•   Castejon — Bilbo: 145,200 kilometro-puntua

•      Burdinbideko ingurubidea, 93

1855ean Espainiako gobernuak Madril-Hendaia burdinbidearen zati batzuk enkantean jartzea proposatu zuen. 1856an, Sociedad de Crédito Mobiliario Españolak (beranduago Iparraldeko Burdinbideen Konpainia izan zena) aurrera atera zuen Burgos eta Hendaia arteko zatia, Miranda Ebro, Gasteiz, Altsasu eta Donostiatik igaroko zena. Linea 1857ko martxoan hasi zen eraikitzen Valladoliden, eta Mirandari zegokion atala C. A. Letourneur frantziar ingeniariaren esku geratu zen. Pankorbon edo Brújula mendatean zailtasunak aurkitu ziren arren, non 1862ra arte lanean jarraitu zen, linea Mirandatik igarotzean eraiki zen 1859an.

1862ko apirilaren 13an inauguratu zen Miranda Ebro eta Olaztiren arteko tartea, eta urte bereko uztailaren 26an ireki zen Quintanapalla-Miranda Ebro tartea. Madril eta Irun arteko linea osoa 1864ko abuztuaren 15ean inauguratu zen.^[2]

Aldi berean, Tuteratik Bilborako Trenbide Konpainia linea eraikitzen hasi zen, besteak beste, Bilbo Madril-Hendaia burdinbideatik oso urrun geratu zelako. 1857ko abenduan Charles Vignoles ingeniari ingelesaren ardurapean obrak hasi ziren, 1863 arte, lanak amaitu zirenean. Konpainia honek 1878 arte iraun zuen, Iparraldeko Burdin Bideen Konpainiak xurgatu zuen arte.^[3]

Bi lineek Miranda Ebro hiria izan zuten lotune, eta, beraz, hasieratik pentsatu zen geltoki berezi bat eraikitzea, gainerakoetatik desberdina. Manuel Estibausek 1861ean egindako lehen proiektu batek bi eraikin eraikitzea proposatu zuen, konpainia bakoitzari bere aldetik zerbitzua emateko. Baina ideia hori ez zen gauzatu bi konpainiek geltoki partekatu bat eraikitzea erabaki zutelako. Behin betiko proiektua 1862ko apirilaren 23an idatzi zuen Charles Vignolesek, Letourneurrek Gasteizko geltokiaren proiektua aurkeztu baino sei egun lehenago.

Miranda Ebroko geltokia aitzindarietako bat izan zen Iberian, eta haren zatirik aipagarriena, lehen mailako bidaiarien eraikina, herrialdeko estilo viktoriarraren adibide bakarrenetakoa da. Oinplano angeluzuzeneko eraikina da, luzetara bi zati berdin eta simetrikotan banatua. Sarrera komuna izan ezik, konpainia bakoitzak bere instalazioak izan zituen, eta eraikinaren alde bakoitzeko bideak konpainia bati edo besteari zegozkion.

Markesinak dira, zalantzarik gabe, geltokiaren zati berezia. 90 metro inguruko luzera duten bi estalki dira, burdinazko armazoi batekin eginak, guztia Londresko Frederick Braby tailerretan urtua. Han biltzen dira burdinan, mentsuletan, arkuetan eta abarretan kalatutako filigrana-kopuru handiena.^[4]

XIX. mendearen amaieran, tren-instalazioek hiru ehundik gora pertsonari eman zieten lana, hain zuzen ere garai hartan Mirandak 150 urte lehenago zuen herri berari. Trenbideak Federico Kellerrek 1903an Miranda Ebroko hiribildua Antolatzeko Planean ezarri zuen hirigintza-egitura markatu zuen. Mirandako trenbide-gunea herrialdeko sofistikatuenetakoa eta osoenetakoa zen garai hartan.^[5]

XX. mendearen bigarren erdialdean, eraikin nagusia solairu batean handitu zen eta barrualdea berritu zen. 1987ko urtarrilaren 31n, La Picota muinoaren azpitik igarotzen den by-passa inauguratu zen, hiriaren erdigunetik trenbidea kentzea ekarri zuena. Bidaiarien garraioaz gain, Mirandako geltokiak merkantzien trafikorako bide hondartza garrantzitsu bat du, baita Renfe Integria eta Adif lantegietako hainbat tailer ere. Abiadura handiko trenak noiz iritsiko zain daude, izan ere, Valladolidetik, Logroñotik eta Euskal Y-tik datozen abiadura handiko lineek bat egingo dute Mirandan. 2007ko abendutik, hiria probintziako hiriburu nagusiekin lotuta dago Alvia abiadura handiko zerbitzuaren bidez.^[6]

Gaur egun eraikitzen ari diren Ircioko industrialdeko etorkizuneko kokapen logistikoak ere trenbide-kai berri bat izango du, trenbidearen eta errepidearen arteko garraioa errazteko eta lanpostuak sortzeko.

2009an Miranda Ebroko abiadura handiko "trenbide-korapilo" berria berretsi zen, Kantauri eta Mediterraneo arteko korridorea Madril eta Paris arteko linearekin lotuko duena. Beraz, lehentasunezko eta ezinbesteko puntua izango da herrialdearen iparraldeko tren-komunikazioetan.^[7]

Ez dago etorkizuneko planik geltoki hau oraingoz barne hartzen duenik.

• Administrador de Infraestructuras Ferroviarias
• Renfe Operadora

• ADIF enpresako web gunea
• RENFE enpresako web gunea

Pankorbo Miranda Ebro Manzanos Madril–Chamartin                                   Zaragoza–Delicias

Ribabellosa Miranda Ebro San Felices Bilbo–Abando                                   Castejon