Jonas Salk

Jonas Salk
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jonas Salk
Jaiotza	New York, 1914ko urriaren 28a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	La Jolla, 1995eko ekainaren 23a (80 urte)
Hobiratze lekua	Los Angeles
Heriotza modua	: bihotz-gutxiegitasuna
Familia
Ezkontidea(k)	Françoise Gilot (1970 - 1995eko ekainaren 23a)
Seme-alabak	ikusi Peter L. Salk (en) ; Darrell Salk (en) ; Jonathan Salk (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Michigango Unibertsitatea ; New York University School of Medicine (en) ; New Yorkeko Unibertsitatea ; City College of New York (en) ; Fanny Edel Falk Laboratory School (en)
Tesi zuzendaria	Thomas Francis, Jr. (en)
Doktorego ikaslea(k)	Robert Lanza (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	medikua, biologoa, epidemiologoa, asmatzailea, birologoa eta immunologoa
Enplegatzailea(k)	Pittsburgheko Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Jawaharlal Nehru Award for International Understanding (1975) ; Askatasunaren Domina Presidentziala ; Humanist of the Year (1976) ; Lasker-DeBakey Clinical Medical Research Award (1956) ; Ameriketako Estatu Batuetako Kongresuko Urrezko Domina ; California Hall of Fame (2007) ; Distinguished Americans series (2006) ; Robert Koch Prize (1962) ; Meritorious Civilian Service Award (1955) ; Howard Taylor Ricketts Prize (1957) ; John Scott Award (1957) ;
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Phi Beta Kappa Elkartea; Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra

Jonas Edward Salk (New York, AEB, 1914ko urriaren 28a - La Jolla, Kalifornia, AEB, 1995eko ekainaren 23a) estatubatuar sendagilea izan zen.^[1]

Poliomielitisaren kontrako txerto benetan eraginkorra lortu zuen lehena izan zen. Txertoa ez patentatzea erabaki zuen banaketa globala maximizatzeko, diru-irabazirik ez bilatzea aukeratu zuen eta gaixotasunari ahalik eta modurik eraginkorrenean aurre egitearen alde egin zuen.

Biografia

New Yorkeko Unibertsitatean ikasi zuen medikuntza eta han egin zen doktore 1939an. New Yorkeko ospitale batean lan egin zuen 1940an, Michigango Unibertsitatean 1942an eta Pittsburgheko Unibertsitatean 1947an (birologia-laborategiko zuzendari izan zen bertan).

1963an La Jollako (Kalifornia) Ikerketa Biologikoen Institutua (gerora Salk institutua izango zena) sortu zuen eta bertako zuzendari izan zen. Salken ikerketak txertoak lortzera bideratuak izan ziren batez ere, gripearen kontrakoak lehenbizi, eta poliomielitisaren kontrakoa gero. 1952an Salk txertoa lortu zuen, birus hilekin; txerto hura kasuen % 80-90ari aurre egiteko gauza zela frogatu ahal izan zuen. Lorpen hori zela-eta, Estatu Batuetako gobernuak Askatasunaren Domina eman zion 1977an. Ohorezko Legioa (1955), Lasker saria (1956) eta Robert Koch domina (1963) ere eman zizkioten, besteak beste.

Azken urteetan, HIESaren kontrako txertoa bilatzen saiatu zen Salk.

Idatzi zituen lanen artean aipatzekoa da Anatomy of Reality (1983, Errealitatearen anatomia).

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jonas Salk

Datuak: Q200101
Multimedia: Jonas Salk / Q200101

↑ (Ingelesez) «About Jonas Salk» Salk Institute for Biological Studies (Noiz kontsultatua: 2021-11-24).

[1] (Ingelesez) «About Jonas Salk» Salk Institute for Biological Studies (Noiz kontsultatua: 2021-11-24).

[1]