Azido oxaloazetiko

Azido oxaloazetiko
Formula kimikoa	C4H4O5
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	oxigeno eta karbono
Mota	Gantz-azido, biogenic acyclic ketone (en) eta dicarboxylic acid (en)
Ezaugarriak
Formazio entalpia estandarra	−943,21 kJ/mol
Errekuntza entalpia	−1.205,58 kJ/mol
Masa molekularra	132,005873 Da
Erabilera
Rola	primary metabolite (en)
Arriskuak
GHS arriskua	warning (en)
Arrisku motak	H319 (en)
Prekauzio motak	P305+P351+P338 (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	KHPXUQMNIQBQEV-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	328-42-7
ChemSpider	945
PubChem	970
Reaxys	1705475
Gmelin	30744
ChEBI	1042886
ChEMBL	CHEMBL1794791
EC zenbakia	206-329-8
ECHA	100.005.755
CosIng	88810
MeSH	D062907
RxNorm	1661330
Human Metabolome Database	HMDB0000223
KNApSAcK	C00001197
UNII	2F399MM81J
KEGG	C00036

Azido oxaloazetikoa, edo forma ionizatuan oxalazetatoa, ${\displaystyle {\ce {C4H4O5}}}$ formula duen azido karboxilikoa da, metabolismoko hainbat ibilbidetan tarteko metabolitoa dena, esate baterako Krebsen zikloan^[1], Krebsen zikloan, glukoneogenesian, urearen zikloan, gantz azidoen biosintesian, glioxilatoaren zikloan edota C4 fotosintesian^[2].

Hainbat eratara eratzen da azido oxaloazetikoa:

1. Krebsen zikloan L-malatoa oxidatzerakoan eratzen da. Malato deshidrogenasak katalizatzen du erreakzioa^[3].

2. Pirubatoa karboxilatuz, landareen hostoetako mesofiloan gertatzen da. Pirubato karboxilasak katalizatzen du erreakzioa^[4].

CH₃C(O)CO₂⁻ + HCO₃⁻ + ATP → ⁻O₂CCH₂C(O)CO₂⁻ + ADP + Pi

3. Aspartatoa desaminatuz

Krebsen zikloan ezinbesteko funtzioa betetzen du. Ziklora sartzen den azetil-CoA molekularekin erreakzionatzen du eta zitratoa sortzen da, sei karbonotako molekula. Zitrato sintasak katalizatzen du erreakzio kimiko hau^[2].

11 erreakzio kateatuz egiten da glukoneogenesia eta amaieran glukosa molekula bat lortzen da. Bide metabolikoa mitokondrioan abiatzen da pirubatoa (3 karbono) karboxilatuz eta oxalazetatoa (4 karbono) sortuz^[5]. Ondoren NADH-k oxalazetatoa erreduzitu eta malatoa eratzen da.

Urearen zikloaren helburua urea sortzea da, aminoazidoen degradaziotik agertzen den amonioakoa harrapatu eta kanporatzeko. Hepatozitoetan gertatzen da. NADH behar da horretarako eta NADH lortzeko bideetako batean malatoa oxalazetato bihurtuz eskuratzen da^[2].

Glioxilatoaren zikloa Krebsen zikloaren aldaera bat da, gantz azidoen degradazioan sorturiko azetil-CoAk erabiliz glukosa eskuratzen duena^[6]. Landare hazien glioxisomatan eta hainbat bakteriotan gertatzen da.

Oxalazetatoa aminatuz aspartatoa (Asp) eratzen da eta hau oinarri hartuta beste lau aminoazido ekoizten dira: asparragina (Asn), metionina (Met), lisina (lys) eta treonina (Thr)^[7].