Ganimedo (luno)

Ĉi tiu artikolo temas pri la Jupitera satelito Ganimedo. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Ganimedo.

Ganimedo (J III Ganymede) estas la sepa natura satelito de Jupitero kaj la plej granda luno de la tuta sunsistemo. Ĝi estas pli granda ol la planedo Merkuro, sed havas nur duonon da ĝia maso. Ganimedo estas la nura planeda satelito kiun oni povas vidi per la nuda okulo, tamen nur okaze de tre bona vido kaj bona vido-kondiĉo. La unua konfirmita vidado de Ganimedo estis de Galilejo, kiu vidis ĝin per teleskopo en la jaro 1610. Galilejo ankaŭ spektis tri aliajn lunojn: Iono, Kalisto, kaj Eŭropo. Kune estas ili la "Galilejaj Lunoj," de kiuj Ganimedo estas la tria (tial estas ĝi ankaŭ konata kiel "Juptero III"). La Galilejaj Lunoj estas la unuaj rekorditaj satelitoj orbitantaj ĉirkaŭ alia planedo. Ĝi estis nomata de Simon Marius pro la helena dio Ganimedo.

Ganimedo
Proprecoj de la orbito
Granda duonakso	1 070 400 km
Periapsido – Apoapsido	1 069 200 – 1 071 600 km
Discentreco	0,0013
Orbita inklinacio	0,20°
Sidera periodo	7,15455296 d
Meza cirkulrapido	10,880 km/s
Fizikaj proprecoj
Kategorio	Satelito de Jupitero
Meza diametro	5268 km
Surfaco	87 184 800 km²
Maso	148,19×1021 (2,5% de la Termaso) kg
Meza Denso	1,936 g/cm³
Ekvatora falakcelo je surfaco	1,428 (0,146g Tero=1g) m/s²
Fuĝrapido	2,741 km/s
Rotacia periodo	7,15455296 d (sinkrona)
Inklinacio de la rotacia akso	0-0,33°
Albedo	0,43
Absoluta magnitudo	-2,0
Proprecoj de la atmosfero
Temperaturo surfaca min. – meza – maks.	70 K - 110 K - 152 K
Ĉefaj komponantoj	oksigeno (tre maldensa)
Historio kaj alioj
Malkovrinto	Galilejo, Marius
Malkovrinta dato	11-a de januaro 1610
v • d • r

Ganimedo estas la naŭa plej granda objekto en la sunsistemo, kaj estas la sola sunsistema luno kiu havas magnetan kampon. Ĉiu 7 tagoj, Ganimedo plenumas orbitado ĉirkaŭ Jupitero, kaj havas orbita resono de 1:2:4 kun la lunoj Eŭropo kaj Iono.