Ciklopentano

Vidu ankaŭ: Ciklobutano, Ciklopropano, Cikloheksano, Cikloheptano, Ciklooktano, kaj Ciklononano

Ciklopentano
Plata kemia strukturo de la Ciklopentano
Tridimensia strukturo de la Ciklopentano
Alternativa(j) nomo(j)
Kvinmetileno
Kemia formulo	C5H10
CAS-numero-kodo	287-92-3
ChemSpider kodo	8896
PubChem-kodo	9253
Merck Index	15,2736
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo kun milda odoro
Molmaso	70.1 g·mol−1
Denseco	0,751 g cm−3
Fandpunkto	−93.9 °C
Bolpunkto	49.2 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4065
Ekflama temperaturo	37.2 °C
Solvebleco	Akvo:156 mg/L
Mortiga dozo (LD50)	11400 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Risko	R11 R52/53
Sekureco	S9 S16 S29 S33 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero F Brulema
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H225, H304, H336, H412
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P271, P273, P280, P301+310, P303+361+353, P304+340, P312, P331, P370+378, P403+233, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Ciklopentano estas alte brulema alicikla hidrokarbonido konsistante je kvinkarbonatoma ringo ĉiu ligita la du hidrogenatomoj super kaj malsuper la plano. Ĝi okazas kiel senkolora linkvaĵo kun kvazaŭa naftodora. Ciklopentano estas klaso da cikloalkanoj, kaj alkanoj estas hidrokarbonidoj kiuj posedas saturitajn karbonatomoj. La ciklopentano uzatas en manufakturo de sintezaj rezinoj kaj kaŭĉukaj gluaĵoj.

La ciklopentano estis unue preparita en 1893 far la germana kemiisto Johannes Wislicenus (1835-1902) ekde la ciklopentanono kiu siavice estis produktita per cikligo de la baria adipato laŭ la jena skemo:

• 1a: Sintezo de la ciklopentanono per varma cikligo de la baria aŭ kalcia adipato.

• 1b: Sekve la ciklopentano estiĝas per reduktado de la ciklopentanono.^[2]

• 2:Per kataliza reduktado de la ciklopentadueno:

• 3: Per kataliza interagado de la 1,5-dubromopentano kun magnezio kaj zinko:

• 4: La metil-ciclopentano estiĝas laŭ la reakcio de Marcellin Berthelot (1827-1907) en ĉeesto de jodida acido:

• Chemical Book
• NIST Chemistry WebBook
• Toxnet
• Organic Chemistry Portal
• Modern Physical Organic Chemistry, Eric V. Anslyn,Dennis A. Dougherty
• Royal Society of Chemistry

• Cikloalkanoj
• Cikloheksano
• Ciklohekseno
• Pentano
• Ciklopropeno

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).