Železná Ruda

	Železná Ruda
	germane Markt Eisenstein
	urbo
	Urbocentro de Železná Ruda
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Železná Ruda
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Plzeň
Distrikto	Distrikto Klatovy
Administra municipo	Nýrsko
Historiaj regionoj	Bohemio, Sudetio
Parto de	PPR Šumava
Montaro	Šumava
Lagoj	Lago de Diablo, Nigra lago
Situo	Železná Ruda
- alteco	820 m s. m.
- koordinatoj	49° 08′ 28″ N 13° 13′ 48″ O / 49.14111 °N, 13.23000 °O (mapo)
Areo	79,79 km² (7 979 ha)
Loĝantaro	1 642 (2024)
Denseco	20,58 loĝ./km²
Monto	Špičák
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	340 04
NUTS 3	CZ032
NUTS 4	CZ0322
NUTS 5	CZ0322 557528
Katastraj teritorioj	6
Partoj de urbo	6
Bazaj setlejunuoj	6
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Železná Ruda
	Retpaĝo: www.sumavanet.cz/zeleznaruda/
	Portalo pri Ĉeĥio

Koordinatoj: 49° 08′ 28″ N 13° 13′ 48″ O / 49.14111 °N, 13.23000 °O (mapo)

Železná Ruda (laŭlitere "fererco"), IFA:[ʒɛlɛznaː ruda], (germane Markt Eisenstein) estas urbo en Ĉeĥio. Ĝi situas en la regiono Plzeň, apud la ŝtatlimo kun Germanio, proksimume 2,5 km de germana vilaĝo Bayerisch Eisenstein. Ĝi estas unu el la ĉefaj sportaj kaj turismaj ripozcentroj de la montaro Šumava montaro kaj situas rande de la Nacia Parko Šumava. Vivas ĉi tie 1 642 loĝantoj (2024).

La germana loko aliflanke de la limo portas la analogan nomon Bayerisch Eisenstein (bavara feroŝtono). Tra la du urboj pasas internaciaj fervoja linio kaj ŝoseo inter Pilzeno kaj Deggendorf.

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Nýrsko, Hamry, Prášily, Čachrov, Dešenice, Lindberg, Bayerisch Eisenstein kaj Lohberg.

Turismo

Pro sia proksimeco al la Nacia Parko Šumava, Železná Ruda estas tutjare turisme interesa, sed ĝi allogas turistojn precipe vintre. La ski-sportejo de Železná Ruda etendiĝas inter 865 kaj 1202 metroj super marnivelo kaj kutime certigas sufiĉon da neĝo. Ski-migrantoj povas uzi la kurejojn en la nacia parko kaj ankaŭ tiujn je la germana flanko; descend-skiuloj disponas dekon da ski-telferetoj kaj seĝ-telferon al monto Pancíř. Kvankam la pliparto de la turistoj venas el Ĉeĥio, oni plilongigis kelkajn germanajn trajnojn por atingi la du staciojn de Železná Ruda kaj la stacion Špičák, proksiman al la samnoma monto.

Pro turismo la urbo havas multe da hoteloj, pensionoj kaj restoracioj kaj kelkajn amuzejojn, ekz. ludkazinon.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	3 465
1880	4 424
1890	4 492
1900	4 395
1910	4 349
1921	4 639

Jaro	Loĝantoj
1930	5 080
1950	2 715
1961	1 431
1970	1 363
1980	1 215
1991	1 680

Jaro	Loĝantoj
2001	2 017
2014	1 765
2016	1 674
2017	1 636
2018	1 630
2019	1 631

Jaro	Loĝantoj
2020	1 643
2021	1 632
2022	1 573
2023	1 681
2024	1 642

Fervojo

Ĉe Železná Ruda estas unu el nur du lokoj, kie facile eblas trairi la Bohemian Arbaron; tial Bavario kaj Aŭstrio-Hungario la 21-an de januaro 1851 interkonsentis, tie konstrui fervojajn ligojn, kiu devis pasi tra Železná Ruda. Sed nur en 1877 la fervojo inter Pilzeno kaj Bayerisch Eisenstein ekfunkciis. La trairo tra la Bohemia Arbaro estis malfacila; necesis konstrui sub monto Špičák tunelon 1.747 metrojn longan, kiu ĝis 2007 estis la plej longa fervoja tunelo de Ĉeĥio.

Post la Dua Mondmilito la linio estis interrompita ĉe la landlimo. En 1990 oni reaktivigis la trafikon, kvankam la trako estis kaduka. Nun estas regula translima trafiko, eĉ kelkaj germanaj trajnoj servas la ĉelimajn ĉeĥajn staciojn. Sed kvankam la linio estas parto de la plej mallonga ligo inter Pilzeno kaj Munkeno, ĝi ne povas tempe konkurenci al la pli rapidaj trajnoj tra Česká Kubice.