Aluminia oksido: Malsamoj inter versioj

Aluminia oksido aŭ alumino estas blanka pulvoro, en akvo ne solvebla. Ĝi havas la fandopunkton de 2050 °C. Ĝi solviĝas en acidoj kaj lesivoj ĉe estiĝo de aluminiaj saloj kaj aluminatoj.

Al ₂ O ₃ estas signifa en sia uzo por produkti aluminian metalon, kiel abrazivo pro ĝia dureco, kaj kiel fajrorezista materialo pro sia alta fandopunkto.

Produktado

La produktado povas okazi per bruligo de aluminio kaj ardigo de aluminia hidroksido en alta temperaturo.

\mathrm {4Al+3O_{2}\Rightarrow 2Al_{2}O_{3}} \,\!

\mathrm {2Al(OH)_{3}\Rightarrow Al_{2}O_{3}+3H_{2}O} \,\!

Dum la ardigo estiĝas unuafoje - ĉe 300 °C - AlO(OH), poste kubkrada gama-Al₂O₃, kiu transformiĝas super 1000 °C al heksagona alfa-Al₂O₃. La alfa-modifo aperas ankaŭ en la naturo kiel mineralo: korundo.

Alumino signifas malvastasence la kuban γ-Al₂O₃ aluminia oksidon. Tiu interalie estas uzata por la produktado de aluminioksida ceramiko. Bakite, ekde 800 °C ĝi transformas sin al la romba α-modifaĵo de la Al₂O₃.

La aluminia oksido estas bazmaterialo por la aluminia produktado, oni produktas en granda kvanto per lesivado de la baŭksito.

Reakcioj

Reakcio 1

Preparado de aluminia oksido per traktado de aluminia klorido kun akvo

2 +3 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +6

Reakcio 2

Preparado de aluminia oksido per malkomponado de aluminia hidroksido:

2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{varmo}}\,}}$ +3

Reakcio 3

Preparado de karbona duoksido per traktado de aluminia oksido kun aluminia karbonato:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ + 3

Reakcio 4

Preparado de aluminia oksido per traktado de oksigeno kun aluminio:

4 +3 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ 2

Reakcio 5

Preparado de aluminia klorido per traktado de klorida acido kun aluminia oksido:

+6 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ 2 +3

Vidu ankaŭ

Oksidoj

Kategorio Aluminia oksido en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Bibliotekoj

@@ Linio 4: / Linio 4: @@
 |colspan="2" style="text-align: center;"|<span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Arial" color="blue"><span style="font-size:200%;">Aluminia oksido</span></span>
 |-
-||[[Kemia formulo]]||<center><span style="font-size:300%;"> <span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Trebuchet MS" color="blue"><b>Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub></b></font></span></span></center>
+||[[Kemia formulo]]||<center><span style="font-size:300%;"> <span style="text-shadow:gray 4px 4px 2px;"><font face="Trebuchet MS" color="blue">'''Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>'''</font></span></span></center>
 |-
-|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Aluminium-oxide-3D-balls.png|300px|Aluminia oksido]]</center>
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Aluminium-oxide-3D-balls.png|300ra|Aluminia oksido]]</center>
 |- style="background: green; color: white"
 |colspan="2" style="text-align: center;" |<center>'''Tridimensia kemia strukturo de la Aluminia oksido'''</center>
 |-
-|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Corindon_azulEZ.jpg|300px|Corindon_azulEZ.jpg]]</center>'''
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Corindon_azulEZ.jpg|300ra|Corindon_azulEZ.jpg]]</center>'''
 |-
 |colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>Brazila [[korundo]], erco de aluminio.</small>'''
 |-
-|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Corundum-unit-cell-3D-balls.png|300px|Corundum-unit-cell-3D-balls.png]]</center>'''
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Corundum-unit-cell-3D-balls.png|300ra|Corundum-unit-cell-3D-balls.png]]</center>'''
 |-
-|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>Kristala strukturo de la Kalcia oksido<br>{{kolora kesto|Gray}}[[Kalcio|Ca]]<sup>2+</sup>  {{kolora kesto|Red}}[[Oksigeno|O]]<sup>2−</sup>.</small>'''
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>Kristala strukturo de la Kalcia oksido<br />{{kolora kesto|Gray}}[[Kalcio|Ca]]<sup>2+</sup> {{kolora kesto|Red}}[[Oksigeno|O]]<sup>2−</sup>.</small>'''
 |- style="background: green; color: white"
 |colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
@@ Linio 25: / Linio 25: @@
 * Alundo
 |-
-|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=1344-28-1 1344-28-1]<br>
+|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=1344-28-1 1344-28-1]<br />
 |-
 |[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.8164808.html 8164808]
@@ Linio 39: / Linio 39: @@
 |[[Denseco]]||3,97 g/cm<sup>−3</sup>
 |-
-|[[Fandpunkto]]||2050°C
+|[[Fandpunkto]]||{{GdC|2050}}
 |-
-|[[Bolpunkto]]||2980°C
+|[[Bolpunkto]]||{{GdC|2980}}
 |-
 |[[Ekflama temperaturo]]||Ne brulema
@@ Linio 49: / Linio 49: @@
 |[[Mortiga dozo (LD50)]]||>2000 mg/kg (buŝe)
 |- style="background: yellow; color: black"
 |colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
 |-
 |[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo Piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|07}}
@@ Linio 59: / Linio 59: @@
 |[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|261|305+351+338}}
 |-style="background: yellow;color: black"
-|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>(25 °C kaj 100 kPa)</small></center>
+|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
 |}
-'''Aluminia oksido''' aŭ '''alumino''' estas blanka pulvoro, en akvo ne solvebla. Ĝi havas la [[fandopunkto]]n de 2050&nbsp;°C. Ĝi solviĝas en [[acido]]j kaj lesivoj ĉe estiĝo de aluminiaj [[salo]]j kaj aluminatoj.
+'''Aluminia oksido''' aŭ '''alumino''' estas blanka pulvoro, en akvo ne solvebla. Ĝi havas la [[fandopunkto]]n de {{GdC|2050}}. Ĝi solviĝas en [[acido]]j kaj lesivoj ĉe estiĝo de aluminiaj [[salo]]j kaj aluminatoj.
 Al <sub> 2 </sub> O <sub> 3 </sub> estas signifa en sia uzo por produkti [[aluminio|aluminian]] [[metalo]]n, kiel [[abrazio|abrazivo]] pro ĝia [[dureco]], kaj kiel [[fajrorezista materialo]] pro sia alta fandopunkto.
@@ Linio 73: / Linio 73: @@
 :<math>\mathrm{2Al(OH)_3  \Rightarrow Al_2O_3 + 3H_2O}\,\!</math>
-Dum la ardigo estiĝas unuafoje - ĉe 300&nbsp;°C - AlO(OH), poste [[kristalsistemo|kubkrada]] gama-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, kiu transformiĝas super 1000&nbsp;°C al [[heksagona kristalsistemo|heksagona]] alfa-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>. La alfa-modifo aperas ankaŭ en la naturo kiel [[mineralo]]: [[korundo]].
+Dum la ardigo estiĝas unuafoje - ĉe {{GdC|300}} - AlO(OH), poste [[kristalsistemo|kubkrada]] gama-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, kiu transformiĝas super {{GdC|1000}} al [[heksagona kristalsistemo|heksagona]] alfa-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>. La alfa-modifo aperas ankaŭ en la naturo kiel [[mineralo]]: [[korundo]].
-'''Alumino''' signifas malvastasence la [[kubo (geometrio)|kuban]] γ-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> aluminia oksidon. Tiu interalie estas uzata por la produktado de aluminioksida [[ceramiko]]. Bakite, ekde 800&nbsp;°C ĝi transformas sin al la [[romba kristalsistemo|romba]] α-modifaĵo de la Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>.
+'''Alumino''' signifas malvastasence la [[kubo (geometrio)|kuban]] γ-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> aluminia oksidon. Tiu interalie estas uzata por la produktado de aluminioksida [[ceramiko]]. Bakite, ekde {{GdC|800}} ĝi transformas sin al la [[romba kristalsistemo|romba]] α-modifaĵo de la Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>.
 La aluminia oksido estas bazmaterialo por la aluminia produktado, oni produktas en granda kvanto per lesivado de la [[baŭksito]].
-==Reakcioj==
+== Reakcioj ==
-===Reakcio 1===
+=== Reakcio 1 ===
 * Preparado de '''aluminia oksido''' per traktado de '''aluminia klorido''' kun '''akvo'''
 <center>
 {|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
 |
-[[Dosiero:Aluminium chloride 3D.png|aluminia klorido|200px]]   +3 [[Dosiero:Water molecule.svg|akvo|70px]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math> [[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200px]]  +6[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.png|klorida acido|70px]]
+[[Dosiero:Aluminium chloride 3D.png|aluminia klorido|200ra]] +3 [[Dosiero:Water molecule.svg|akvo|70ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math> [[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200ra]] +6[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]]
 |-
 |}
 </center>
-===Reakcio 2===
+=== Reakcio 2 ===
 * Preparado de '''aluminia oksido''' per malkomponado de '''aluminia hidroksido''':
 <center>
 {|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
 |
-[[Dosiero:Aluminium hydroxide 3D.png|aluminia hidroksido|200px]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{varmo}\, }</math>  [[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200px]]  +3[[Dosiero:Water molecule.svg|akvo|70px]]
+[[Dosiero:Aluminium hydroxide 3D.png|aluminia hidroksido|200ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{varmo}\, }</math> [[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200ra]] +3[[Dosiero:Water molecule.svg|akvo|70ra]]
 |-
 |}
 </center>
-===Reakcio 3===
+=== Reakcio 3 ===
 * Preparado de '''karbona duoksido''' per traktado de '''aluminia oksido''' kun '''aluminia karbonato''':
 <center>
 {|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
 |
-[[Dosiero:Aluminium carbonate 3D.png|aluminia karbonato|200px]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200px]]  + 3[[Dosiero:Carbon dioxide 3D ball.png|karbona duoksido|70px]]
+[[Dosiero:Aluminium carbonate 3D.png|aluminia karbonato|200ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>[[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200ra]] + 3[[Dosiero:Carbon dioxide 3D ball.png|karbona duoksido|70ra]]
 |-
 |}
 </center>
-===Reakcio 4===
+=== Reakcio 4 ===
 * Preparado de '''aluminia oksido''' per traktado de '''oksigeno''' kun '''aluminio''':
 <center>
 {|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
 |
-[[Dosiero:Aluminium-3D-vdW.png|aluminio|80px]] +3[[Dosiero:Heavy-oxygen-3D-vdW.png|oksigeno|80px]]  <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>2 [[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200px]]
+[[Dosiero:Aluminium-3D-vdW.png|aluminio|80ra]] +3[[Dosiero:Heavy-oxygen-3D-vdW.png|oksigeno|80ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>2 [[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200ra]]
 |-
 |}
 </center>
-===Reakcio 5===
+=== Reakcio 5 ===
 * Preparado de '''aluminia klorido''' per traktado de '''klorida acido''' kun '''aluminia oksido''':
 <center>
 {|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
 |
-[[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200px]]  +6 [[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.png|klorida acido|70px]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>2[[Dosiero:Aluminium chloride 3D.png|aluminia klorido|120px]]  +3 [[Dosiero:Water molecule.svg|akvo|70px]]
+[[Dosiero:Aluminium oxide 3D.png|aluminia oksido|200ra]] +6 [[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.svg|klorida acido|70ra]] <math>\mathsf{ \xrightarrow []{}\, }</math>2[[Dosiero:Aluminium chloride 3D.png|aluminia klorido|120ra]] +3 [[Dosiero:Water molecule.svg|akvo|70ra]]
 |-
 |}
 </center>
-==Vidu ankaŭ==
+== Vidu ankaŭ ==
 * [[Oksido]]j
  {{Projektoj}}