je

Vikipedio enhavas artikolon pri: Je

Esperanto

Prepozicio

Signifoj

Je estas rolvorteto sen difinita signifo. La origina intenco estis, ke oni uzu je en ĉiuj abstraktaj okazoj, por kiuj ne ekzistas alia rolvorteto.
Nedeterminita prepozicio.

Ekzemploj

Estis la dua horo je mateno, la 12-an de Oktobro de la jaro 1492.^[1]
- Je l’ vojmez’ de nia vivo tera…^[2]
- Se ni bezonas uzi prepozicion kaj la senco ne montras al ni, kian prepozicion uzi, tiam ni povas uzi la komunan prepozicion „je”. Sed estas bone uzadi la vorton „je” kiel eble pli malofte.^[3]

Esperantaj prepozicioj (laŭalfabete)

al | anstataŭ | antaŭ | apud | cis | cit | ĉe | ĉirkaŭ | da | de | dum | ekster | el | en | far | graŭ | ĝis | inter | je | kontraŭ | krom | kun | laŭ | malantaŭ | malgraŭ | na | per | po | por | post | preter | pri | pro | sen | sub | super | sur | tra | trans

Vidu ankaŭ

-aŭ

-um-

Tradukoj

angla: [1] je ^→ en
germana: [1] je ^→ de
franca: [1] à ^→ fr,de ^→ fr,en ^→ fr
hungara: [1] -ért ^→ hu, (kun horo) -kor ^→ hu, (al surfaco) -ra ^→ hu, -re ^→ hu

Ido: [1] po ^→ io
pola: [1] na ^→ pl + akuzativo, za ^→ pl + akuzativo, z ^→ pl + genitivo (śmiać się z ... → ridi je ...), o (kun horo), do ^→ pl

Referencoj kaj literaturo

je
"reta-vortaro.de" je
Ĉefred. G. Waringhien, Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV), SAT: Paris, 2005 -- kapvorto "je".
Tatoeba, la fraza tradukvortaro, frazoj kun tradukoj al aliaj lingvoj "je"
La Simpla Vortaro, „je“.
je

Fontoj kaj citaĵoj

↑ L. L. ZAMENHOF. Nokto.
↑ Dante ALIGHIERI. La Divina Commedia.
↑ Fundamenta Ekzercaro, §29

Liternomo

Kazo	Ununombro	Plurnombro
Nominativo	je	jeoj
Akuzativo	jeon	jeojn

Signifoj

alternativa nomo por la Esperanta litero jo, proponita de Kálmán Kalocsay.

Deveno

Laŭ la internaciaj nomoj (Xe, eX) de aliaj literoj.

Samsencaĵoj

jo

La literoj de la esperanta alfabeto

Majuskloj: A | B | C | Ĉ | D | E | F | G | H | Ĥ | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | Ŝ | T | U | Ŭ | V | Z
Minuskloj: a | b | c | ĉ | d | e | f | g | h | ĥ | i | j | k | l | m | n | o | p | r | s | ŝ | t | u | ŭ | v | z
Liternomoj: a, bo (be), co (ce), ĉo (ĉa), do (de), e, fo (ef), go (‎ge), ĝo (ĝe), ho (ha), ĥo (ĥi), i, jo (je), ĵo (‎ĵi), ko (ka), lo (‎el), mo (om), no (‎en), o, po (pa), ro (ar), so (es), ŝo (‎eŝ), to (‎ta), u, ŭo (eŭ), vo (vi), zo (ze)

germana

Adverbo

Silabseparo

je

Elparolo

IFA: jeː

Signifoj

[1] en demandoj kaj neado: iam

[2] je, (je nachdem) laŭ tio, (je Stunde) pohore, (je zur Hälfte) po duone, (je zwei) po du ,(Einteilung) po, (je drei Mann) po tri personoj, (sie bekamen je einen Apfel) ili ricevis po unu pomo, (je nachdem) laŭ tio, ĉu...,depende de tio

[3] ju

Samsencaĵoj

[1] zu irgendeiner Zeit, jemals

[2] distributiv: jeweils

[3] vergleichend: je... [desto]..., je... [umso]..., oder je..., je... (zeigt mit zwei Komparativen das gleichgerichtete Wachstum des zweiten Komparativ zum ersten an)

Deveno

malnovaltgermana: êo, mittelhochdeutsch: ie

Samsencaĵoj

[1] jemals, überhaupt

[2] jeweils, pro

Ekzemploj

[1] Aber niemand hatte je etwas von einem Gott gehört, weder die Gans noch der Hase noch der Maulwurf.^[1]

→ Sed neniu iam aŭdis ion pri Dio, nek la ansero nek la leporo nek la talpo^[2]

[1] Hast Du das je gesehen?

[1] Wird das je geschehen?

[2] Je nach Testergebnis muss der Schüler die Stufe wiederholen.

[2] Das Pferd wird im Rennen Zweiter oder Dritter, je nachdem, welche Form es hat.

[3] Je länger ich auf sie einredete, desto stärker wurde ihr Unwille.

[3] Je länger ich das Bild betrachtete, umso deutlicher wurde mir seine Ästhetik.

[3] Je länger geredet wurde, je weniger kam die Diskussion voran.

Esprimoj (parolturnoj)

je länger, je lieber;

eh und je Literarisch: Verweis auf eine ununterbrochene Vergangenheit, Pleonasmus)

je zwei und zwei; je drei (Verkürzung von jeweils)

Frazaĵoj

[2] je nachdem

Vortfaradoj kaj vortgrupigadoj

jedweder, jedoch, jemand

siehe auch: jede, jeder, jedes

Tradukoj

angla: [1] ever ^→ en, [2] depending ^→ en, [3] the ^→ en
franca: [1] chaque fois ^→ fr, jamais ^→ fr
latina: [1] aliquando ^→ la, [3] quo ^→ la
nederlanda: [1] ooit ^→ nl
norvega:

libroparola norvega: [1] noensinne
norvega nova: [1] nokosinne ^→ nn

pola: [1] kiedyś ^→ pl, kiedykolwiek ^→ pl, [2] po ^→ pl, za ^→ pl, co ^→ pl, [3] czym ^→ pl, im ^→ pl
rusa: [1] когда-нибудь ^→ ru, [2] в зависимости ^→ ru, на ^→ ru, [3] чем ^→ ru
sveda: [1] någonsin ^→ sv; [2] per ^→ sv, je nach: allt efter ^→ sv, je nachdem: allt efter ^→ sv, beroende på ^→ sv; [3] ju ^→ sv

toskalbana:
Bairisch: [?] ih

malaltgermana:
Ostmitteldeutsch:

Referencoj kaj literaturo

[1, 3] Germana vortaro de Jakob kaj Wilhelm Grimm (Deutsches Wörterbuch von Jacob und Wilhelm Grimm) „je“.

[1–3] Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache „je“

[1, 3] canoo.net „je“

[1–3] Uni Leipzig: Wortschatz-Lexikon „je“.

Fontoj kaj citaĵoj

↑ Germanlingva libro: Michael Schmidt-Salomon kaj Helge Nyncke, Wo bitte geht's zu Gott? fragte das kleine Ferkel, Ein Buch für alle, die sich nichts vormachen lassen, Kie ni povas trovi Dion? demandis la eta porkido, Aschaffenburg, 2009, esperanta traduko disponeblas, 2011.
↑ Germanlingva libro: Michael Schmidt-Salomon kaj Helge Nyncke, Wo bitte geht's zu Gott? fragte das kleine Ferkel, Ein Buch für alle, die sich nichts vormachen lassen, Kie ni povas trovi Dion? demandis la eta porkido, Aschaffenburg, 2009, esperanta traduko disponeblas, 2011.

Interjekcio

Silabseparo

je

Signifoj en la germana:

[1] verkürzter symbolischer Anruf, Aufruf, Stoßgebet: „Jesus“ (nur als Bestandteil in den unten stehenden Redewendungen gebräuchlich; Ausruf des Bedauerns. Die eigentliche Bedeutung tritt gegenüber der Verwendung der Synonyme in den Hintergrund.)

Deveno

Verkürzung von Jesus

Samsencaĵoj

[1] Jesus, Herr, Gott

Ekzemploj

nur in Ausrufen (s. Redewendungen) gebräuchlich

Esprimoj (parolturnoj)

Herr je!

O je!; Oh je, Ojemine, O jemine, O je mine, Ohjemine, Oh jemine, Oh je mine

Vortfaradoj kaj vortgrupigadoj

Herrje, jemine

Tradukoj

rusa: [1] боже мой ^→ ru

sveda: [1] herre min je ^→ sv, herre je ^→ sv
hispana: [1] ¡ay, Jesús! ^→ es

Referencoj kaj literaturo

[1] Germana vortaro de Jakob kaj Wilhelm Grimm (Deutsches Wörterbuch von Jacob und Wilhelm Grimm) „je“.

[1] Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache „je“

[1] canoo.net „je“

Prepozicio

Silabseparo

je

Elparolo

IFA: jeː

Signifoj

[1] po

Signifoj en la germana:

[1] pro, jeweils für; mit Akkusativ oder Nominativ

Ekzemploj

[1] Das Gewicht von Fluggepäck ist meist auf 20 Kilo je Person beschränkt.

[1] Die Fahrradmiete beträgt 17 Euro je angebrochenen/r Tag.

Tradukoj

angla: [1] per ^→ en

Referencoj kaj literaturo

[1] Germana vortaro de Jakob kaj Wilhelm Grimm (Deutsches Wörterbuch von Jacob und Wilhelm Grimm) „je“.

[1] Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache „je“

[1] canoo.net „je“

[1] Uni Leipzig: Wortschatz-Lexikon „je“.

Fontoj kaj citaĵoj

[1] L. L. ZAMENHOF. Nokto.

[2] Dante ALIGHIERI. La Divina Commedia.

[3] Fundamenta Ekzercaro, §29

[4] Germanlingva libro: Michael Schmidt-Salomon kaj Helge Nyncke, Wo bitte geht's zu Gott? fragte das kleine Ferkel, Ein Buch für alle, die sich nichts vormachen lassen, Kie ni povas trovi Dion? demandis la eta porkido, Aschaffenburg, 2009, esperanta traduko disponeblas, 2011.

[5] Germanlingva libro: Michael Schmidt-Salomon kaj Helge Nyncke, Wo bitte geht's zu Gott? fragte das kleine Ferkel, Ein Buch für alle, die sich nichts vormachen lassen, Kie ni povas trovi Dion? demandis la eta porkido, Aschaffenburg, 2009, esperanta traduko disponeblas, 2011.

[1]

[2]

[3]

[1]

[2]