Tritòṅ (astrunumìa)
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Tritòṅ l'è la prima e più granda luna dal pianēd Netûn, al sètim satèlit più grand dal Sistéma sulàr. 'L è stâ catâ par la prima vòlta da 'l astrònum ingléś William Lassell al 10 'd Utóbar dal 1846, darsèt dè dòp al sò pianēd màdar. Par via dal sò prilamènt a 'l arvèrsa, un quèl piutòst strâṅ, e par la sò cumpuśisiòṅ ch'la sumìlia dimóndi a qvéla 'd Plutòṅ a s pénsa ch'al pòsa daśvgnìr da la Fasa 'd Kuiper.
La sò superfìsi l'è fata 'd aśôt giasâ méntar la grósta e 'l mantèl 'd àqua. Al sò nùccleo, cumpòst da maśàgni e metài, al fà sù i dū tèrs dla sò masa. Su Tritòṅ a fà dimóndi fréd c'n i sò −235.2 °C.
La sónda Voyager 2 l'è stada la sōla a rivàr fiṅ lè ma l'è stada bòna 'd studiàr sōl al 40% dla sò superfìsi.