George W. Bush

George Walker Bush, cgnusû méj cuma George W. Bush (New Haven, 6 ad Luj dal 1946, a s lèś [ˈd͡ʒɔɹd͡ʒ ˈdʌbɫ̩juː bʊʃ] in ingléś, scólta'l chè) 'l è 'n imprendidōr dal petròli e 'n pulìtig americàṅ, 46śum guvernadōr dal Tèxas e 43śum presidènt di Stat Unî p'r al partî republicàṅ da 'l 2001 a 'l 2009. Da 'n punt ad vista pulìtig 'l è 'n cunservadōr muderâ.

'L è 'l fiōl ad George H. W. Bush, 41śum presidènt americàṅ, e fradèl ad Jeb Bush, èx guvernadōr dla Flòrida.

Uriginàri dal Connecticut, da śōvan George al crés a Midland e a Houston in Tèxas in du la sò famìja l'éra andàda a star in cal méntar. In séguit al và a studiàr, cuma sò pàdar, a la Phillips Academy 'd Andover (Massachusetts), pò al s làurea a Yale tulénd anc un Master in Business Administration a l'Università 'd Harvard.

In dal 1977 al sa spóśa cun la Laura Welch, avénd sèg dū putìni, la Jenna e la Barbara. Dū an dòp al taca a far 'l imprendidōr dal petròli miténd in pē na sucietà ciamàda Arbusto Energy.

Dòp avér pruâ a far-'s eléśar deputâ in dal 1978 sénsa cavàr-'g-la, in dal 1995 al dvènta guvernadōr dal Tèxas baténd la demucràtica Ann Richards. Al sarà cunfermâ anc in dgl'elesiòṅ dal 1998.

Baténd John McCain in dal primàri dal partî republicàṅ, in dal 2000 al ciàpa la nomination par cùrar a la carga 'd presidènt di Stat Unî cónt'r Al Gore, al vice-presidènt ad Bill Clinton ch'l iva finî i sò dū mandâ. In ticket cun Dick Cheney al vins gl'elesiòṅ purtànd a cà 271 grand eletōr cónt'r i 266 dal sò rivàł che però 'l iva ciapâ più vōt pupulàr (48,4% cóntar 47,9%). A decìdar la sfida 'l è stâ 'l stat dla Flòrida che Bush 'l à vins par sōi 537 vōt (0,00009%) dòp na lunga batàja 'd avucàt par far un ricuntéǵ muclàda lè parchè la Cōrt Supréma di Stat Unî l'iva decìś (5 a favōr, 4 cuntràri) ch'a n gh'éra più tèmp.

La segretària 'd Stat dla Flòrida Katherine Harris, ch'l'iva fat la campàggna eleturàla lè par George in dal stat guvernâ da sò fradèl Jeb Bush, la la tiràva in lung^[1] e a n è mia stâ pusìbil guardàr a fónd s'al schédi biànchi, ch'a gh 'n éra 'n muć, i ér'n invéci stadi śbuśìdi ch'a gh'éra da druàr la lént 'd ingrandimènt.

S'a s fus andâ avànti a s sarév vist che dimóndi di vōt cuntestâ i éran par Gore (tri quàrt di sinquànta-siemìla) che dònca 'l arév vins lò gl'elesiòṅ^[2].

Al 20 ad Śnar dal 2001 Bush al dvènta 'l 43śum presidènt di Stat Unî ma òt méś dòp al gh'à da far frònt a 'l atintâ a 'l “Tór Śmèli” 'd New York e a 'l Pentàgun d'l 11 ad Setémbar. Al méś dòp al taca na guèra in Afghanistan par cumbàt'r i talibàṅ ch'i puteśìv'n al cap dal grup terurìstic 'd al-Qāʿida Osama bin Laden, dand acsè inìsi a la „Guèra a 'l terōr“. In dal 2003 l'è la vòlta d'l Iràq ad Saddam Hussein ch'al vîṅ ciapâ e impicâ.

In dal 2004 al vins gl'elesiòṅ cóntar John Kerry dal Massachusetts ciapànd 'sta vòlta tri migliòṅ ad vōt da piò ch'al sò aversàri. Bush 'l è stâ 'l ùltim candidâ republicàṅ a vìns'r in Culuràdo, in Nevàda, in dal Mèsic Nóṿ e in Virgìgna méntar Kerry 'l è armàś a bèc sut a Dixie Land anc s'l iva sarnî un vice dla Carulìna dal Nòrd, John Edwards.

Durànt al sò secónd mandâ 'l à pardû 'l cuntròl dal Cungrès in dal 2006 par via dla sò gestiòṅ dla guèra in Iràq e d'l uragàṅ Katrina in Luiśiàna e in dal stat dal sud in generàł. 'L an dòp pò i Stat Unî i èṅ crudâ in na bruta recesiòṅ, tacàda par la criśi dal marcâ dal cà e dal banchi ch'i patìv'n i finansiamènt ch'i ìvan dâ e minga rimbursâ.

• (EN) La sò paśna ufisiàla su 'l sit dla Cà Biànca