North American T-6 Texan

North American T-6 Texan
	Το T-6 Texan
Τύπος	εκπαιδευτικό αεροσκάφος
Κατασκευαστής	North American Aviation
Χώρα προέλευσης	ΗΠΑ
Παρθενική πτήση	1 Απριλίου 1935
Αποσύρθηκε	1985 (Βραζιλία)
Κύριος χειριστής	USAAF; Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ; RAF; Πολεμική Αεροπορία της Νότιας Αφρικής
Μονάδες που παρήχθησαν	15495
Αναπτύχθηκε από	North American NA-16
Παραλλαγές	North American A-27

Το T-6 Texan ήταν μονοκινητήριο προχωρημένο εκπαιδευτικό αεροσκάφος, σχεδιασμένο από τη North American Aviation, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την εκπαίδευση πιλότων μαχητικών αεροσκαφών της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας, του Αμερικανικού Ναυτικού, της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας και άλλων πολεμικών αεροποριών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Το T-6 είναι γνωστό με μία σειρά ονομασιών ανάλογα με την έκδοση και την πολεμική αεροπορία που το χρησιμοποιούσε. Η Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία το ονόμαζε «AT-6», το Αμερικανικό Ναυτικό «SNJ» και οι πολεμικές αεροπορίες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας «Harvard». Ακόμα και σήμερα παραμένει δημοφιλές ανάμεσα στα αναπαλαιωμένα ιστορικά αεροσκάφη.

Σχεδιασμός και ανάπτυξη

Αεροσκάφος SNJ (T-6 Texan) ενώ πλένεται στον Αεροναυτικό σταθμό NAS Jacksonville (μεταξύ 1943-1945)

Αεροσκάφος T-6 Texan

Αεροσκάφος T-6 Texan με παραλλαγή ερήμου

Το T-6 προέρχεται από το πρωτότυπο North American NA-16 (που πέταξε πρώτη φορά της 1 Απριλίου 1935), το οποίο, τροποποιημένο ως NA-26, συμπεριλήφθηκε στον διαγωνισμό του Αεροπορικού Σώματος του Αμερικανικού Στρατού (USAAC) για ένα «βασικό μαχητικό αεροσκάφος», τον Μάρτιο του 1937. Το πρώτο μοντέλο εισήλθε σε παραγωγή με τον Αμερικανικό Στρατό να προμηθεύεται 180 αεροσκάφη, με την ονομασία BC-1, και τη RAF 400 αεροσκάφη, με την ονομασία Harvard I. Το Αμερικανικό Ναυτικό παρέλαβε 16 τροποποιημένα αεροσκάφη, με τον κωδικό SNJ-1, και επιπλέον 61, με διαφορετικό κινητήρα και ονομασία SNJ-2.

Κατασκευάστηκαν επιπλέον 92 BC-1A και τρία BC-2 πριν από τη μεταστροφή στην ονομασία «προχωρημένου εκπαιδευτικού» AT-6, η οποία ήταν ανάλογη με το BC-1A. Οι διαφορές μεταξύ του AT-6 και του BC-1 περιλάμβαναν τετραγωνισμένα ακροπτερύγια και ευθύγραμμο κάθετο σταθερό, που δημιούργησαν την τελική εμφάνιση του Texan. Το AT-6 ονομάστηκε Harvard II στις παραγγελίες της RAF και της Καναδικής Πολεμικής Αεροπορίας και αγοράστηκαν ή δανείστηκαν (στα πλαίσια του προγράμματος δανεισμού και μισθώσεων ακολούθησε η Αμερικανική κυβέρνηση μεταξύ του 1941 και του 1945), με τα περισσότερα να επιχειρούν στον Καναδά ως τμήμα του Αυτοκρατορικού Αεροπορικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος.

Επόμενη έκδοση ήταν το AT-6A που βασιζόταν στο σχέδιο NA-77 και έφερε κινητήρα Pratt & Whitney R-1340-49 Wasp. Το Αεροπορικό Σώμα του Αμερικανικού Στρατού παρέλαβε 1.549 αεροσκάφη και το Αμερικανικό Ναυτικό 270 (με την ονομασία SNJ-3). Το AT-6B κατασκευάστηκε για εκπαίδευση πυροβολητών και μπορούσε να φέρει πυροβόλο των 0,30 ιντσών στο μπροστινό μέρος της ατράκτου. Χρησιμοποιούσε τον κινητήρα R-1340-AN-1 ο οποίος χρησιμοποιήθηκε σε όλα τα υπόλοιπα T-6 παραγωγής. Η Καναδική Noorduyn Aviation κατασκεύασε μία έκδοση του AT-6A με κινητήρα R-1340-AN-1 η οποία εισήλθε σε υπηρεσία με την αεροπορία του Αμερικανικού στρατού ως AT-16 (1.500 αεροσκάφη), την Καναδική και τη Βρετανική πολεμικές αεροπορίες, ως Harvard IIB (2.485 αεροσκάφη), κάποια από τα οποία υπηρέτησαν και με το αεροπορικό σκέλος του Βρετανικού Ναυτικού.

Το σχέδιο NA-88 είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή 2.970 AT-6C Texan και 2.400 SNJ-4.Η RAF παρέλαβε 726 AT-6C, τα οποία ονομάστηκαν Harvard IIA. Τροποποιήσεις στα ηλεκτρικά συστήματα είχαν ως αποτέλεσμα την παραγωγή των AT-6D (3,713 μονάδες) και SNJ-5 (1,357 μονάδες). Το AT-6D, μετονομασμένο σε Harvard III, υπηρέτησε στη RAF (351 αεροσκάφη) και το αεροπορικό σκέλος του Βρετανικού Ναυτικού (564 αεροσκάφη). Παράλληλα, βάσει του σχεδίου NA-121 εξελίχθηκαν 25 AT-6F για την Αμερικανική πολεμική αεροπορία και 391 για το Αμερικανικό Ναυτικό, ως SNJ-6. Η τελική έκδοση, το Harvard 4, κατασκευάστηκε από την Καναδική Canada Car and Foundry τη δεκαετία του 1950 και εξόπλισε τις πολεμικές αεροπορίες του Καναδά, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δυτικής Γερμανίας.

Συνολικά κατασκευάστηκαν 15.495 T-6 όλων των εκδόσεων.

Επιχειρησιακή ιστορία

Στη διάρκεια του πολέμου της Κορέας και σε μικρότερο βαθμό στον πόλεμο του Βιετνάμ, τα T-6 υπηρέτησαν ως αεροσκάφη Προκεχωρημένου Εναέριου Ελέγχου. Τα αεροσκάφη αυτά ονομάστηκαν T-6 Mosquito^[1]. Η RAF χρησιμοποίησε το Harvard στην Κένυα κατά των Μάο Μάο τη δεκαετία του 1950, όπου επιχείρησαν με βόμβες των 20 λιβρών και πυροβόλα ενάντια στις συμμορίες. Κάποιες επιχειρήσεις έγιναν σε υψόμετρα περίπου 20.000 ποδιών από το επίπεδο της θάλασσας. Ένα Harvard υπήρξε το μακροβιότερο αεροσκάφος σε υπηρεσία με τη RAF, κατασκευασμένο το 1945 και υπηρετώντας μέχρι τη δεκαετία του 1990 (ως αεροπλάνο συνοδείας για δοκιμαστικές πτήσεις ελικοπτέρων, ρόλο στον οποίο το Shorts Tucano κρίθηκε ακατάλληλο λόγω της υψηλής ταχύτητας απώλειας στήριξής του). Το T-6G επίσης χρησιμοποιήθηκε ως ελαφρύ επιθετικό ή αεροσκάφος καταστολής εξεγέρσεων (CΟunter ΙΝsurgency – COIN) από τη Γαλλία στη διάρκεια του πολέμου της Αλγερίας, με τα Σμήνη Ελαφράς Αεροπορικής Υποστήριξης (Escadrilles d'Aviation Légère d'Appui - EALA), οπλισμένο με πυροβόλα, βόμβες και ρουκέτες. Στην κορύφωση του πολέμου υπήρχαν 38 EALA ενεργά. Η μεγαλύτερη μονάδα ήταν το Μοίρα Ελαφράς Αεροπορικής Υποστήριξης 72 (Groupe d'Aviation Légère d'Appui 72), η οποία αποτελούνταν από μέχρι 21 σμήνη EALA. Η Πορτογαλία επίσης χρησιμοποίησε πρώην Γαλλικά αεροσκάφη στη διάρκεια του Πορτογαλικού Αποικιακού Πολέμου.

Από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το T-6 συμμετείχε τακτικά σε αεροπορικά σόου και χρησιμοποιήθηκε σε πολλές ταινίες. Στις ταινίες Tora! Tora! Tora! και The Final Countdown τροποποιημένα μονοθέσια T-6, βαμμένα με Ιαπωνικά διακριτικά, αναπαρέστησαν τα Mitsubishi Zero. Η αεροβατική ομάδα ιστορικών αεροσκαφών της Νέας Ζηλανδίας «Roaring 40s» χρησιμοποιεί Harvard που υπηρέτησαν με την πολεμική αεροπορία της χώρας. Επίσης οι Εθνικοί Αεροπορικοί Αγώνες του Ρήνο (Reno National Air Races) έχουν μία κατηγορία ειδικά για τα T-6 που συμμετέχουν κάθε χρόνο.

Το T-6 σε Ελληνική Υπηρεσία

Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία χρησιμοποίησε διάφορες εκδόσεις αεροσκαφών Τ-6, Βρετανικής και Αμερικανικής προέλευσης. Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου οι Έλληνες πιλότοι εκπαιδεύονταν σε Βρετανικά Harvard Mk.I στη Ροδεσία, ενώ το 1946 παραλήφθηκαν βρετανικά Harvard Mk.IΙ, Harvard Mk.III και Αμερικανικά Τ-6D και –G. Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου (1946-1949) τα αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν σε αποστολές καταστολής εξεγέρσεων και προκεχωρημένου εναέριου ελέγχου, εντοπίζοντας θέσεις αντιπάλων στο έδαφος και καλώντας αεροπορική υποστήριξη, είτε πλήττοντας τα ίδια τους στόχους στο έδαφος. Τέλος, από το 1947 και μέχρι την απόσυρσή τους το 1965 αποτέλεσαν το κύριο εκπαιδευτικό αεροσκάφος της Σχολής Ικάρων.

49-2722/2756 North American T-6D Texan

Former USAAF and US Navy AT-6 and SNJ series aircraft remanufactured to T-6D-NT standard

by North American Aviation at Downey, CA; retained original NAA manufacturer serial numbers

Supplied by US Grant Aid [Project GRE-9PT-39] to Greece for operation by the Royal Hellenic Air Force.

Shipped from Long Beach, CA between 20Jun49 and 14Sep49

2722 Accepted by USAF at Downey, CA 20Jun49. Delivered to USAF at Long Beach, CA 12Jul49.

Air Materiel Command, Long Beach, CA 12Jul49. Delivered to Royal Hellenic Air Force 26Jul49

as 49-2722. 363rd Air Training Squadron "Danaos".

2723 Accepted by USAF at Downey, CA 20Jun49. Delivered to USAF at Long Beach, CA 12Jul49.

Air Materiel Command, Long Beach, CA 12Jul49. Delivered to Royal Hellenic Air Force 26Jul49

as 49-2723. 363rd Air Training Squadron "Danaos".

2724 Accepted by USAF at Downey, CA 20Jun49. Delivered to USAF at Long Beach, CA 13Jul49.