Σεμέρου

Συντεταγμένες: 8°6′29″S 112°55′12″E / 8.10806°S 112.92000°E / -8.10806; 112.92000

Το Σεμέρου ή όρος Σεμέρου (ινδονησιακά: Gunung Semeru) είναι ενεργό στρωματοηφαίστειο στην ανατολική Ιάβα. Με ύψος 3.676 μέτρα είναι η ψηλότερη κορυφή στο νησί. To ηφαίστειο είναι επίσης γνωστό ως Μαχαμέρου, δηλαδή το μεγάλο βουνό. Το όνομα προέρχεται από το Ινδο-Βουδιστικό μυθικό βουνό Μέρου ή Σουμέρου, η κατοικία των θεών. Είναι δημοφιλής ορειβατικός προορισμός, αλλά το ηφαίστειο είναι επίκινδυνο επειδή εκλύει τοξικά αέρια.

Το Σεμέρου υψώνεται απότομα πάνω από τις νότιες ακτές της ανατολικής Ιάβας. Στην κορυφή βρίσκονται ρηχοί κρατήρες που περιέχουν λίμνες (μάαρ) και στις ανατολικές και νοτιοανατολικές πλαγιές βρίσκονται ηφαιστειακοί δόμοι και κώνοι στάχτης. Βρίσκεται νότια των καλδέρων, στο νότιο άκρο του ηφαιστειακού συμπλέγματος Τενγκέρ. Το ηφαίστειο θεωρείται ότι βρίσκεται σε έκρηξη από το 1967 μέχρι σήμερα. Έχει εκραγεί τουλάχιστον 55 φορές από το 1818, 10 από τις οποίες ήταν θανάσιμες. Όλες οι ιστορικές εκρήξεις είχαν ισχύ στη κλίμακα VEI 2 ή 3. Οι ισχυρότερες εκρήξεις παράγουν πυροκλαστικές ροές που φτάνουν μέχρι τους πρόποδες του ηφαίστειου.

Το Σεμέρου βρίσκεται στην ανατολική Ιάβα. Έχει ύψος 3.676 μέτρα και είναι ψηλότερη κορυφή της Ιάβας. Είναι ένα σύνθετο ηφαίστειο το οποίο αποτελείται από δύο κώνους από ανδεσίτη. Η βόρεια κορυφή του είναι γνωστή ως Μαχαμέρου, ενώ ο ενεργός κρατήρας βρίσκεται νοτιοανατολικά. Είναι το νεότερο ηφαίστειο στην περιοχή. Μαζί με τον καλντέρα Τενγκέρ, περίπου 25 χιλιόμετρα βόρεια, αποτελούν το ηφαιστειακό σύμπλεγμα Σεμέρου-Τενγκέρ, το οποίο περιλαμβάνει την καλντέρα Τενγκέρ με τον ενεργό κώνο τόφφου Μπρόμο, την καλντέρα Τζαμμπανγκάν, ακριβώς βόρεια του Σεμέρου, και Άτζεκ-Άτζεκ, το όρος Κεπόλο (3.035 μέτρα) και το σύμπλεγμα του Σεμέρου. Το Σεμέρου-Τενγκέρ έχει αναπτυχθεί πάνω από ένα ηφαιστειακό τόξο του τεταρτογενούς, το οποίο σήμερα έχει διαβρωθεί έντονα.^[1]

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα λαμβάνει χώρα στον ενεργό κρατήρα Jonggring-Selok. Έχει 400 μέτρα διάμετρα, και βαθύτερο σημείο του βρίσκεται σε ύψομετρο 3.444 μέτρων, 200 μέτρα από το ψηλότερο. Στο κρατήρα του Σεμέρου βρίσκεται ένας ηφαιστειακός δόμος που αναπτύσσεται. Ένα μεγάλο κανάλι προς τα νοτιοανατολικά του κρατήρα είναι η κύρια οδός που ακολοθούν οι πυροκλαστικές ροές που προκαλούνται από την ανάπτυξη του δόμου. Εξαιτίας του καναλιού, ο κρατήρας έχει σχήμα πετάλου. Στα ανατολικά βρίσκονται ηφαιστειακές φλέβες στην ανατολική πλαγιά του ηφαίστειου. Εκεί βρίσκεται και ένα άλλο κανάλι που έδρασε ως αγωγός των λαχάρ που έλαβαν χώρα το 1909 και το 1981.^[2]

Το ηφαίστειο έχει εκραγεί 55 φορές από το 1818 και θεωρείται ότι είναι συνεχώς ενεργό από το 1967. Το Σεμέρου παρουσιάζει τριών ειδών ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η πρώτη είναι βουλκανικές-φρεατομαγματικές εκρήξεις που δημιουργούν εκρηκτικές στήλες. Κάθε πέντε με εφτά χρόνια η δραστηριότητα είναι πιο έντονη, με ανάπτυξη ηφαιστειακών δόμων, των οποίων η κατάρρευση προκαλεί πυροκλαστικές ροές. Αυτές οι ροές κατέρχονται τις νοτιοαντολικές πλαγιές και φτάνουν μέχρι έντεκα χιλιόμετρα μακριά από τον κρατήρα. Μια τέτοια ροή τις 3 Φεβρουαρίου 1994 προκαλέσε 6 θανάτους. Οι εκρηκτικές στήλες έχουν ύψος αρκετών χιλιομέτρων και ηφαιστειακές βόμβες εκτοξεύονται από τον κρατήρα. Τέλος, έχουν παραχθεί ροές λάβας από σχισμές στην πλαγιά του ηφαιστείου. Άλλοι ηφαιστειακοί κίνδυνοι είναι τα λαχάρ και οι κατολισθίσεις είναι πιο επικίνδυνα, καθώς έχουν προκαλέσει από το 1885 περισσότερους από χίλιους θανάτους στην γύρω περιοχή. Μια ροή συντριμιών το 1909 κατέστρεψε την πόλη Λουματζάνγκ. Οι ροές συντριμιών λαμβάνουν χώρα μετά από έντονες βροχοπτώσεις.^[1][2]

Η πρώτη καταγεγραμένη έκρηξη του Σεμέρου έλαβε χώρα το 1818, όμως λεπτομερή αρχεία υπάρχουν από το 1884, όταν μια έκρηξη την οποία ακολούθησε κατολίσθηση προκάλεσε καταστροφές σε δύο χωριά και φυτείες, με αποτέλεσμα το θάνατο 70 με 80 ατόμων. Μια άλλη έκρηξη το 1895 προκάλεσε νέα κατολίσθηση, με αποτέλεσμα το θάνατο 80 περίπου ατόμων. Η έκρηξη του 1909 προκάλεσε μια ροή συντριμμιών που κατέστρεψε τη πόλη Λουματζάνγκ, 35 χιλιόμετρα ανατολικά, με αποτέλεσμα το θάνατο 220 ανθρώπων και την καταστροφή 1.450 σπιτιών. Μια δέυτερη έκρηξη την περίοδο 1955-1957 παρήγαγε ξανά μια ροή συντριμμιών που κατευθύνθηκσε προς το Λουματζάνγκ, με αποτέλεσμα το θάνατο 220 ανθρώπων. Από το 1967 το ηφαίστειο είναι συνεχώς ενεργό. Αξιοσημείωτα είναι ένα λαχάρ που έλαβε χώρα τις 13 Νοεμβρίου 1972, το οποίο κατέστρεψε τα χωριά Renteng, Kebondeli, Sumberwungkal, με αποτέλεσμα το θάνατο 133 ανθρώπων και άλλο ένα, το οποίο έλαβε χώρα τις 14 Μαΐου 1981, το οποίο προκάλεσε το θάνατο 252 ανθρώπων.^[1] Τις 4 Δεκεμβρίου 2021 μια έκρηξη προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 57 ανθρώπων^[3] και τον τραυματισμό 98^[4] και μια ροή λάσπης έριξε μία γέφυρα.^[5] Πυροκλαστικές ροές και λαχάρ κατέστρεψαν πάνω από 5.000 σπίτια και δημόσια κτίρια.^[6]

Εκρήξεις έχουν λάβει χώρα και στους κώνους στην πλαγιά, με πιο πρόσφατες αυτές την περίοδο 1941-1942. Κατά τη διάρκεια της έκρηξης μια ρωγμή μήκους 1,3 χιλιομέτρων με βορειοδυτική-νοτιοανατολική κατεύθυνση, σε υψόμετρο από 1.400 μέτρα μέχρι 1.775 μέτρα. Από αυτή την ρωγμή εκχύθηκαν 3×10⁶ m³ ανδεσιτικής λάβας υπό μορφή συγκροτημάτων, τα οποία είχαν μέγεθος της τάξης του υποδεκατόμετρου και μέτρου. Η ροή έφτασε 6,9 χιλιόμετρα από τη ρωγμή.^[2]

• Semeru Αρχειοθετήθηκε 2008-08-04 στο Wayback Machine.. Global Volcanism Program, Smithsonian Institution.

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Semeru στο Wikimedia Commons