Οξυρρυγχίδες

Acipenseridae Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Πρότυπο:Fossil range
Οξύρυγχος του Ατλαντικού (Acipenser oxyrinchus oxyrinchus)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata) Ομοταξία: Ακτινοπτερύγιοι (Actinopterygii) Τάξη: Περκόμορφα (Perciformes) Οικογένεια: Acipenseridae Bonaparte, 1831
υποοικογένειες
Οξυρρυγχίναι (Acipenserinae) Σκαφιρρυγχίναι (Scaphirhynchinae) Δείτε κείμενο για γένη και είδη.

Οι οξυρρυγχίδες, κοινώς μουρούνες είναι οικογένεια ψαριών με παγκόσμια γεωγραφική εξάπλωση που περιλαμβάνει κυρίως τους οξύρρυγχους, τους ούσους, τους σκαφίρρυγχους καθώς και τους ψευδοσκαφίρρυγχους που υπολογίζονται συνολικά σε 25 είδη. Κατά σύγχρονη ταξινόμηση οι δύο πρώτοι και οι επόμενοι δύο αποτελούν επιμέρους υπο-οικογένειες, των οξυρρυγχίνων και των σκαφιρρυγχίνων αντί για το νέο.
Πρόκειται για οικογένεια ψαριών από τα μεγαλύτερα του γλυκού νερού (1 – 2 μέτρα), φθάνοντας και τα 900 κιλά κατ΄ άτομο, ψάρια ανάδρομα, ωοτόκα, ιδιαίτερα μακρόβια, καλούμενα και «ψάρια μαθουσάλες», χαρακτηριζόμενα έτσι πρωτόγονα ψάρια που όμως δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στον ανταγωνισμό της επιβίωσης. Πολλά είδη της οικογένειας αυτής βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της εξαφάνισης.

Ψάρια της οικογένειας αυτής απαντώνται στο Βόρειο Ημισφαίριο, στη Μαύρη Θάλασσα, σε εκβολές ποταμών της Ευρώπης, Ασίας και Βορείου Αμερικής καθώς και στη Μεσόγειο και το Β. Αιγαίο Πέλαγος (περιορισμένα), επιβιώνοντας σε γλυκά, υφάλμυρα και θαλάσσια ύδατα.Στην Ελλάδα υπήρχαν τέσσερα είδη οξύρυνχων αλλά η καταστροφή και μόλυνση των ποταμών, η κατασκευή φραγμάτων και η αλιεία τα εξαφάνισαν εντελώς.

Α. Υπο-οικογένεια Οξυρρυγχίνων - Acipenserinae

Α1 Γένος Ακιπησίων

• Οξύρρυγχος ή Ακιπήσιος (Acipenser) Linnaeus, 1758
• Οξύρρυγχος της Αδριατικής (Οξύρρυγχος του Νακκάρι ^[1] - Acipenser naccarii) Βοναπάρτη , 1836
• Οξύρρυγχος του Αμούρ (Οξύρρυγχος του Σρενκ - Acipenser schrenckii) Ι. Φ. Brandt , 1869
• Οξύρρυγχος του Ατλαντικού (Acipenser oxyrinchus oxyrinchus) Mitchill, 1815
• Οξύρρυγχος της Βαϊκάλης (Οξύρρυγχος του Μπαιρ της Βαϊκάλης - Acipenser baerii baicalensis) Nikolskii , 1896
• Οξύρρυγχος ο βραχύρρινος (Οξύρρυγχος ο βραχύραμφος - Acipenser brevirostrum) LeSueur , 1818
• Οξύρρυγχος του Γιανγ-Τσε (Οξύρρυγχος ο νταμπριανός - Acipenser dabryanus^[2]) Α. HA Duméril , 1869
• Οξύρρυγχος της Ιαπωνίας (Οξύρρυγχος ο πολυασπιδωτός - Acipenser multiscutatus) Σ. Tanaka (Ι) , 1908
• Οξύρρυγχος ο κολχικός ή Ο. της Μαύρης Θάλασσας (Οξύρρυγχος ο κολχικός -Acipenser colchicus) Marti, 1940
• Οξύρρυγχος του Μπαιρ (Οξύρρυγχος του Μπαιρ - Acipenser baerii^[3]) Ι. Φ. Brandt , 1869
• Οξύρρυγχος του Μπαιρ του Μπαιρ, ή της Σιβηρίας (Acipenser baerii baerii - Οξύρρυγχος του Μπαιρ του Μπαιρ) Ι. Φ. Brandt, 1869
• Οξύρρυγχος της λίμνης του Οξυρρύγχου (Acipenser fulvescens)
• Οξύρρυγχος ο κινεζικός (Οξύρρυγχος ο σινικός - Acipenser sinensis) Ι. Ε. Gray , 1835
• Οξύρρυγχος ο περσικός (Οξύρρυγχος ο περσικός - Acipenser persicus) Μποροντίν , 1897
• Οξύρρυγχος ο πράσινος (Οξύρρυγχος ο μεσόραμφος - Acipenser medirostris) Ayres , 1854
• Οξύρρυγχος ο ρωσικός (Οξύρρυγχος του Γκέλντενσταιντ - Acipenser gueldenstaedtii) Ι. Φ. Brandt & Ratzeburg , 1833
• Οξύρρυγχος της Σαχαλίνης (Οξύρρυγχος του Μικάντο - Acipenser mikadoi) Hilgendorf , 1892
• Οξύρρυγχος ο μικρός (Οξύρρυγχος ο ρουθηνός - Acipenser ruthenus), ή Οξύρρυγχος ο στερλέτος, Linnaeus , 1758 (Sterlet)
• Οξύρρυγχος ο αστερωτός (Οξύρρυγχος ο αστερωτός - Acipenser stellatus Παλλάς) , 1771
• Οξύρυγγχος ευρωπαϊκός ή στούριο (Οξύρρυγχος ο στυρίων - Acipenser sturio) Linnaeus , 1758
• Οξύρρυγχος ο υπερορεινός (Οξύρρυγχος ο υπερορεινός - Acipenser transmontanus) Ι. Richardson , 1836 (Λευκό οξύρρυγχου)
• Οξύρρυγχος ο δωρικός, ή Καλούγκα, ή Ούσο ο δωρικός (Huso dauricus) ( Γκεόργκι , 1775)

Α2. Γένος Ούσο

• Οξύρρυγχος Μπελούγκα ή Ούσο ο Ούσο (Huso huso) ( Linnaeus , 1758) (Beluga οξύρρυγχος)

Β. Υπο-οικογένεια Σκαφιρρυγχίνων - Scaphirhynchinae

Β1. Γένος Σκαφίρρυγχων

• Σκαφίρρυγχος (Scaphirhynchus) Heckel , 1835
• Σκαφίρρυγχος ο λευκός (Σκαφίρρυγχος ο λευκός - Scaphirhynchus albus) Forbes & RE Richardson , 1905)
• Σκαφίρρυγχος ο πλατύρρυγχος (Σκαφίρρυγχος ο πλατύρρυγχος - Scaphirhynchus platorynchus) ( Rafinesque , 1820) )
• Σκαφίρρυγχος της Αλαμπάμας (Σκαφίρρυγχος του Σόυτκους - Scaphirhynchus suttkusi^[4] Ι. Δ. Williams & Clemmer , 1991

Β2. Γένος Ψευδοσκαφίρρυγχων

• Ψευδοσκαφίρρυγχος του Νικόλσκι (Pseudoscaphirhynchus Nikolskii) , 1900
• Ψευδοσκαφίρρυγχος του Συρ Ντάρια (Ψευδοσκαφίρρυγχος του Φεντσένκο) Pseudoscaphirhynchus fedtschenkoi ( Kessler , 1872)
• Ψευδοσκαφίρρυγχος νάνος (Ψευδοσκαφίρρυγχος του Χέρμαν - Pseudoscaphirhynchus hermanni) ( Kessler , 1877)
• Ψευδοσκαφίρρυγχος του Αμού Ντάρια (Ψευδοσκαφίρρυγχος του Κάουφμαν- Pseudoscaphirhynchus kaufmanni) ( Kessler , 1877)

• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.47ος, σελ.71
• "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τ.14ος, σ.926.
• "Εγκυκλοπαίδεια "Ο Κόσμος των Φυτών και των Ζώων" τ.2ος, σ.192.