Το Άργος είναι πόλη της Πελοποννήσου που ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας. Είναι η μεγαλύτερη πόλη του νομού με πληθυσμό 21.467 κατοίκους (απογραφή 2021). Είναι μια από τις παλαιότερες συνεχώς κατοικούμενες πόλεις στον κόσμο. Αποτελεί κέντρο των εμπορικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων του νομού.[1]
Το Άργος είναι επίσης η έδρα του «καλλικρατικού»ΔήμουΆργους-Μυκηνών από το 2021 που έχει πληθυσμό 21.891 κατοίκους και ως προς την έκταση του ταυτίζεται και με την άλλοτε Επαρχία Άργους της οποίας αποτελούσε επίσης έδρα η πόλη. Αποτελεί δημοτική ενότητα του δήμου Άργους-Μυκηνών.[2] Στη δημοτική κοινότητα Άργους υπάγονται επίσης οι οικισμοί Άκοβα, Κόκλα και Τημένιο. Η δημοτική ενότητα Άργους έχει έκταση 138.13 τ.χλμ.[3] Απέχει 11 χιλιόμετρα από το Ναύπλιο, την πρωτεύουσα του νομού.
Θεωρείται η αρχαιότερη πόλη στην Ηπειρωτική Ευρώπη λόγω της ύπαρξης πολλών αρχαιολογικών μνημείων που χρονολογούνται από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, όταν αποτελούσε ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού και μια από τις παλαιότερες στον Ελλαδικό χώρο. Η πόλη κατοικείται συνεχώς τουλάχιστον στη μορφή χωριού κατά τα τελευταία 7.000 χρόνια.[4] Σύμβολο της πόλης από τα αρχαία χρόνια είναι ο λύκος.
Σήμερα, η πόλη στολίζεται με πολλά αρχαία μνημεία. Η γεωργία είναι η κύρια οικονομική δραστηριότητα της πόλης.
Το όνομα της πόλης είναι αρχαιότατο και πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για την ετυμολογική προσέγγισή του. Η επικρατέστερη άποψη θεωρεί το όνομα ως κατάλοιπο της πελασγικής γλώσσας, αυτής δηλαδή του λαού που ιστορικά εγκαταστάθηκε πρώτα στην περιοχή του Άργους, στην οποία σήμαινε "κάμπος". Κατά εναλλακτική θεωρία, το όνομα συνδέεται ετυμολογικά με τον Άργο, τον τρίτο βασιλιά της πόλης στην αρχαιότητα, ο οποίος τη μετονόμασε βάσει του ονόματός του, αντικαθιστώντας έτσι την προηγούμενή της ονομασία Φορωνικόν Άστυ. Έχει προταθεί επίσης αντιστοιχία με τη λέξη "άργος" (με αναβιβασμό του τόνου), που σήμαινε "λευκός", πιθανώς από την οπτική εντύπωση που δημιουργούταν σε κάποιον όταν έβλεπε την αργολική πεδιάδα κατά την εποχή του θερισμού. Συναφής είναι και η σύνδεση της λέξης με τη λέξη "αγρός", με αντιμετάθεση δηλαδή των συμφώνων (κατά την εκτίμηση του Στράβωνα).[5]
Πρώτος βασιλιάς του Άργους θεωρείται ο Ίναχος, γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, που έδωσε το όνομά του και στον ποταμό της περιοχής. Μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, ίδρυσε το Άργος. Δίδαξε στους υπηκόους του την καλλιέργεια της γης, την κατασκευή ενδυμάτων, την επεξεργασία του υάλου και πολυτίμων λίθων.
Η σπουδαιότητα του πολιτισμού του Άργους φαίνεται και από τα έπη του Ομήρου στα οποία όλοι οι Έλληνες (ακόμα και η Ωραία Ελένη) αποκαλούνται "Αργείοι". Ίσως διότι όλοι οι βασιλικοί οίκοι της Ελλάδος προέρχονται από το Άργος συμπεριλαμβανομένων και των οίκων των Μακεδόνων. Επίσης η σημαντική θέση του Αργειακού πολιτισμού φαίνεται και από τους τραγικούς ποιητές των οποίων πολλές τραγωδίες αναφέρονται στο Άργος· τα εφάμιλλα της Ιλιάδας χαμένα έπη "Θηβαΐς" και "Επίγονοι", ίσως του Ομήρου, κάνουν επιπλέον μνεία για το κλέος του αρχαίου Άργους. Από το Άργος κατάγονται δύο από τους μεγαλύτερους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, ο Περσέας και ο Ηρακλής. Η τραγωδία του Ευριπίδη "Ηρακλής" αρχίζει επίσης με αναφορά στην εξ Άργους καταγωγή του ήρωα.
Το Φορωνικόν Άστυ, όπως ονομαζόταν το Άργος πριν αποκτήσει τη σημερινή ονομασία του, θεωρείται κατά πολλούς ως η πρώτη πόλη του κόσμου.[5][6] Η περιοχή της σημερινής πόλης του Άργους γνώρισε την πρώτη ανθρώπινη εγκατάσταση στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ, στη νεολιθική εποχή. Έκτοτε κατοικήθηκε αδιάλειπτα, κτιζόμενη ξανά και ξανά στην ίδια γεωγραφική θέση που κατέχει μέχρι σήμερα με τους πρώτους αποικιστές της να θεωρούνται κατά την προϊστορική εποχή οι Πελασγοί. Οι πρώτες οικιστικές εγγραφές παρατηρούνται στους πρόποδες του λόφου της Ασπίδας και της Λάρισας, ενώ η εγκατάσταση πληθυσμών στο ανατολικό τμήμα της πόλης συνέβη πολύ αργότερα. Μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη του Άργους έπαιξε η κομβική του θέση ανάμεσα στη Νεμέα, την Κορινθία και την Αρκαδική ενδοχώρα ενώ ευνοήθηκε επίσης και από τη λίμνη της Λέρνας, η οποία έφτανε την τότε εποχή σε απόσταση ενός χιλιομέτρου νότια της πόλης.
Οι Πελασγοί κληροδότησαν στην πόλη πολλές ονομασίες, όπως το ίδιο της το όνομα και τη λέξη "Λάρισα", το όνομα του κάστρου που δεσπόζει στον ομώνυμο λόφο της πόλης, που σημαίνει ακρόπολη. Στον ίδιο λόφο υπήρχε και το ιερό της θεάς Ήρας της Ακραίας, σήμερα το μοναστήρι της Παναγιάς της Κατακεκρυμμένης.
Στη Μυκηναϊκή εποχή, το Άργος αποτέλεσε μαζί με τις Μυκήνες και την Τίρυνθα σημαντική εγκατάσταση με στρατηγική θέση στην εύφορη Αργολική πεδιάδα. Κατά την Κάθοδο των Δωριέων, περί το 1098 π.Χ., το Άργος ήταν διαιρεμένο σε τέσσερις συνοικίες, η καθεμία από τις οποίες κατοικείτο από διαφορετική φυλή. Η πόλη διέθετε το δικό της νόμισμα και έφτασε στο απόγειο της ισχύος της κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. υπό την τυραννία του Φείδωνα, οπότε και υπερείχε των άλλων Πελοποννησιακών πόλεων, κυρίως δε της Σπάρτης. Κατά την περίοδο αυτή, στην πόλη λειτούργησε σχολή γλυπτικής και χαλκοπλαστικής ενώ αξιόλογα ήταν και τα κεραμοποιεία, τα βυρσοδεψεία αλλά και οι βιοτεχνίες ετοίμων ενδυμάτων που έφτιαχναν ρούχα σε πλούσια ποικιλία σχεδίων και χρωμάτων. Χαρακτηριστικό δε είναι ότι κατά τακτά διαστήματα, διοργανωνόταν έκθεση με τα προϊόντα της αργολικής γης. Στο αρχαίο Άργος υπήρχε επίσης πλήθος εορτασμών, κρίνοντας από τις τουλάχιστον 25 γιορτές που έχουν καταγραφεί.[7]
Η αποδυνάμωση και η απώλεια του γοήτρου του Άργους επήλθε αργότερα, αφενός, με την άρνησή του να παρέχει προμήθειες και να συμμετάσχει στους Ελληνο-περσικούς πολέμους και αφετέρου, με την ουδέτερη στάση που διατήρησε αργότερα, κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
Στη χρονική περίοδο αυτή αρχίζει η παρακμή και του εμπορικού χαρακτήρα της πόλης και η αλλαγή του πολεοδομικού ιστού της, ιδίως λόγω της επιδρομής των Γότθων το 396, με την αρχαία αγορά να παύει να αποτελεί σημείο συνάντησης και την κίνηση της πόλης να μεταφέρεται στην ανατολική συνοικία, στα όρια των σημερινών οδών Δαναού και Αγίου Κωνσταντίνου. Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το Άργος ανήκε αρχικά στο Θέμα Ελλάδος και στη συνέχεια στο Θέμα Πελοποννήσου.
Στις αρχές του 13ου αιώνα ο Έλληνας άρχοντας από το ΝαύπλιοΛέων Σγουρός επαναστάτησε ενάντια στον αυτοκράτορα Αλέξιο Γ' και αυτοανακηρύχθηκε άρχοντας.[8] Ο Λέων Σγουρός με αφετηρία την πατρίδα του κατέλαβε το Άργος και την Κόρινθο, θανάτωσε τον εκεί αρχιεπίσκοπο γκρεμίζοντας τον από την Ακροκόρινθο αφού προηγουμένως τον τύφλωσε.[9] Η κυριαρχία του Σγουρού σύντομα επεκτάθηκε από το Ναύπλιο μέχρι τη Βοιωτία (1203). Τον επόμενο χρόνο οι Φράγκοι εκστράτευσαν και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη στην Δ' Σταυροφορία (1204), ο Αλέξιος Γ' ζήτησε καταφύγιο στη Λάρισα, και έδωσε στον Σγουρό την κόρη του Ευδοκία Αγγελίνα ως σύζυγο και τον τίτλο του [[Δεσπότης|Δεσπότη]]. Ο Σγουρός δεν βρήκε υποστήριξη από τον τοπικό Ελληνικό πληθυσμό λόγω της τυραννικής του διακυβέρνησης και κατέφυγε στο Κάστρο Ακροκορίνθου όπου και οχυρώθηκε (1205). Οι Φράγκοι μετά τον θρίαμβο τους στη Μάχη του ελαιώνα του Κούντουρα πολιόρκησαν την ηγεμονία του Σγουρού στην οποία ανήκε και το Άργος, ο ίδιος παρέμεινε οχυρωμένος στην Ακροκόρινθο. Ο Σγουρός δεν άντεξε τελικά την ταπείνωση και αυτοκτόνησε πέφτοντας έφιππος στα βράχια από το κάστρο της Ακροκορίνθου (1208).[10] Μετά τον θάνατο του Σγουρού η πτώση της ηγεμονίας του στους Φράγκους ήταν θέμα χρόνου, πρώτα έπεσε η Ακροκόρινθος (1209), ακολούθησαν το Άργος και το Ναύπλιο (1212).
Ο Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν κληρονόμησε το δουκάτο των Αθηνών (1309) αλλά ο ίδιος και οι μεγαλύτεροι ιππότες των Φράγκων έπεσαν τον Μάρτιο του 1311 στη Μάχη του Αλμυρού εναντίον των Καταλανών. Την επόμενη μέρα οι Καταλανοί κατέλαβαν το δουκάτο των Αθηνών, με τη στρατιωτική τους ικανότητα απείλησαν να κυριεύσουν το Άργος και το Ναύπλιο.[16][17]
Η χήρα του Γκωτιέ Ιωάννα του Σατιγιόν με υποστήριξη από το ΑνδεγαυικόΒασίλειο της Νεαπόλεως και τον πάπα απέκτησε προμήθειες και στρατό, διόρισε τους ισχυρούς Φράγκους ευγενείς Γουόλτερ και Φραγκίσκο του Φουτσερόλ να κυβερνήσουν τα τιμάρια στο όνομα της.[18] Η υποστήριξη που είχε από τους ισχυρούς αδελφούς Φουτσερόλ τη βοήθησαν παρά τις καταστροφικές επιδρομές των Καταλανών να κρατήσει τα τιμάρια την επόμενη δεκαετία.[19][20] Ο γιος της Γκωτιέ ΣΤ΄ του Μπριέν έκανε επίμονες προσπάθειες να ανακαταλάβει την Αθήνα αλλά ήταν όλες αποτυχημένες επειδή δεν είχε τα μέσα και η Δημοκρατία της Βενετίας δεν τον υποστήριξε. Διατήρησε στην κατοχή του τα Τιμάρια του Άργους και του Ναυπλίου μέχρι την εποχή που σκοτώθηκε στη μάχη του Πουατιέ (1356) αλλά δεν τα επισκέφτηκε ποτέ. Οι απειλές των Καταλανών ανάγκασαν τον Γκωτιέ ΣΤ΄ να κτίσει άλλα δυο νέα κάστρα στο Κιβέρι Αργολίδας και στο Άκρα Θερμήσι.[21][22] Τα έγγραφα δείχνουν ότι η περιοχή ήταν πολύ πλούσια και τον 14ο αιώνα υπήρχε μεγάλη παραγωγή σε χαρούπια, σταφίδες, ρητίνη, βαμβάκι και γινόταν εξαγωγή λινών υφασμάτων.[23] Ο Γκι έφτασε στα Τιμάρια τον Δεκέμβριο του 1364 για να αναλάβει προσωπική διακυβέρνηση, για να συμφιλιωθεί με τον τοπικό πληθυσμό πήρε σύζυγο από την περιοχή. Ο Γκι αντιμετώπισε μεγάλες απειλές από την Οθωμανική Αυτοκρατορία με ασταμάτητες επιδρομές αλλά στάθηκε θαρραλέος πολεμιστής.[23] Για να εξασφαλίσει καλύτερα τα εδάφη του έγινε Βενετός πολίτης (22 Ιουλίου 1362), η εξέλιξη αυτή έφερε επέμβαση της Βενετίας στην περιοχή.[24][25]
Τον Γκι κληρονόμησε η κόρη του Μαρία του Ανγκιάν (1376) σε ηλικία μόλις 10 ετών, κυβέρνησε τα τιμάρια υπό την κηδεμονία του θείου της Λουδοβίκου του Ανγκιάν. Ο θείος της την αρραβώνιασε με τον Πέτρο Κορνάρο που έμενε στο Άργος γιο του πλούσιου ευγενή από τη Βενετία Φεντερίγκο Κορναρο, ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα για να μεταβιβαστούν τα Τιμάρια στη Βενετία. Ο συγγραφέας Άνθονι Λούτρελ (γεν. το 1932) γράφει : "Οι Βενετοί εκείνη την εποχή θεωρούσαν τις περιοχές αυτές κτήσεις τους".[26][27] Το ζεύγος ήταν ανήλικοι και είχαν την υποστήριξη του Φεντερίγκο Κορνάρο μέχρι τον θάνατο του (1382). Ο Πέτρο Κορνάρο πέθανε πρόωρα (1388) και η Μαρία που είδε ότι δεν μπορούσε να κυβερνήσει μόνη της πούλησε τα Τιμάρια στη Δημοκρατία της Βενετίας, από τότε ξεκίνησε επίσημα στο Άργος η Βενετοκρατία που θα κρατήσει περίπου έναν αιώνα. Ο Δεσπότης του Μοριά Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος με σύμμαχο τον πεθερό του Νέριο Α΄ Ατσαγιόλι και με τη βοήθεια ενός Οθωμανικού στρατού υπό την ηγεσία του Εβρενός επιτέθηκαν στους Βενετούς για να εμποδίσουν την άφιξη τους. Οι Βενετοί έδιωξαν εύκολα τον Νέριο Ατζαγιόλι αλλά ο Δεσπότης του Μοριά είχε στην κατοχή του το Άργος, το Ναύπλιο, το Κιβέρι Αργολίδας και το Θερμήσι μέχρι τις 11 Ιουνίου 1394.[28][29][30] Μετά τον θάνατο του Λουδοβίκου (1394) ο Ένγκεμπερτ του Ανγκιάν ο πρώτος από τα αδέλφια που δέχτηκε τα τιμάρια διεκδίκησε την κληρονομιά του αλλά υποχώρησε ύστερα από τις μεγάλες οικονομικές απαιτήσεις των Βενετών για αποζημιώσεις.[31]
Οι Οθωμανοί επιτέθηκαν και λεηλάτησαν το Άργος, ερήμωσαν την πόλη και πούλησαν όλους τους κατοίκους σαν σκλάβους (1397).[32][33] Οι Βενετοί εποίκησαν ξανά την περιοχή με Αρβανίτες και τους πρόσφεραν τεράστιες φοροαπαλλαγές για να δεχτούν να μείνουν μόνιμα στο Άργος, οι Αρβανίτες και οι παλιοί Έλληνες κάτοικοι υπηρέτησαν στον Βενετσιάνικο στρατό σαν μισθοφόροι.[32] Οι περισσότεροι ιστορικοί αναφέρουν ότι ο Γαλλικός όρος "Αργκουλέτ" προέρχεται από τους Γάλλους στρατιώτες με καταγωγή από το Άργος.[34]
Οι Οθωμανοί κήρυξαν τον πόλεμο στους Βενετούς τον Νοέμβριο του 1462 με το πρόσχημα ότι είχαν προσφέρει άσυλο σε κάποιον κλέφτη Αρβανίτη φυγά που είχε δραπετεύσει στην Κορώνη και οι Βενετοί αρνήθηκαν να τον παραδώσουν.[35] Η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν εκείνη την εποχή στο αποκορύφωμα της δύναμης της, είχε προηγηθεί η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τον Μωάμεθ τον Πορθητή (1453), ακολούθησε η πτώση των τελευταίων Ελληνικών κρατών όπως το Δεσποτάτο του Μυστρά και η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας (1461). Ο Οθωμανός κυβερνήτης του Μοριά Ισά-Μπέης Ισάκοβιτς κατέλαβε με προδοσία το Άργος (3 Απριλίου 1463).[35] Η Δημοκρατία της Βενετίας, ο Ούγγρος βασιλιάς Ματθαίος Κορβίνος και ο Φίλιππος Γ΄ της Βουργουνδίας δημιούργησαν με τον πάπα Πίο Β΄ συμμαχία εναντίον της Τουρκίας (19 Οκτωβρίου 1463).[36]
Οι Βενετοί με τον Αλβίζε Λορεντάν και τον στρατηγό του Μπερτόλντο Έστε επιτέθηκαν με 20.000 άντρες στην Πελοπόννησο και ανακατέλαβαν προσωρινά το Άργος. Ο Μωάμεθ ο Πορθητής έστειλε νέες ισχυρές δυνάμεις με τον Μεγάλο ΒεζύρηΜαχμούτ Πασάς Αντζέλοβιτς, ο στρατός των Βενετών που βρισκόταν στο μεταξύ στην Ακροκόρινθο, ηττήθηκε από τον Τουραχάνογλου Ομέρ Μπέη και ο Έστε σκοτώθηκε στη μάχη.[37] Ο Βεζίρης εκμεταλλεύτηκε τη διάλυση του Βενετσιάνικου στρατού από επιδημία δυσεντερίας, κατέλαβε το Άργος και το ισοπέδωσε. Στη Συνθήκη που ακολούθησε όταν έληξε ο Πρώτος Βενετοτουρκικός πόλεμος (1479) το Άργος πέρασε οριστικά στους Οθωμανούς, το γειτονικό Ναύπλιο αντίθετα παρέμεινε στους Βενετούς μέχρι τη λήξη του Γ΄ Βενετοτουρκικού Πολέμου (1540).
Επί τουρκοκρατίας και πριν την επανάσταση, η πόλη του Άργους ήταν χωρισμένη σε τέσσερις μαχαλάδες. Ο βορειοανατολικός μαχαλάς, ή αλλιώς ο Ρωμαϊκός μαχαλάς, αναφερόταν και ως "συνοικία των απίστων της κωμόπολης Άρχος" σε τουρκικά έγγραφα. Ο βορειοδυτικός, ή αλλιώς Λιεπούρ μαχαλάς (συνοικία των Λαγών), αποτελούσε τόπο κατοικίας πολλών Αλβανών και ευυπόληπτων οικογενειών ενώ ο νοτιοδυτικός ονομαζόταν Μπεκήρ Εφέντη μαχαλάς. Τέλος, ο Καραμουτζά ή αλλιώς Μπεσικλέρ μαχαλάς, αποτελών το νοτιοανατολικό τμήμα της πόλης, ήταν τόπος κατοικίας των επιφανέστερων Τούρκων, περιλαμβάνοντας επίσης τζαμί (τη σημερινή εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου), νεκροταφείο Τούρκων, το Σεράι του Αλή Νακήν Μπέη, λουτρά και τουρκικό σχολείο. Την περίοδο αυτή αρχίζει να διαμορφώνεται και το παζάρι του Άργους βόρεια από τους στρατώνες του Καποδίστρια, στο σημείο όπου πραγματοποιείται ακόμα και σήμερα. Σύμφωνα, μάλιστα, με την πολεοδομία των οθωμανικών πόλεων, στο χώρο αυτό βρισκόταν και το κεντρικό τζαμί.
Η δόμηση του Άργους είναι την περίοδο αυτή άναρχη, με τα σπίτια να κατασκευάζονται, όπως παρατηρεί και ο περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ, "χωρίς ευθυγραμμία, χωρίς τάξη, πεταμένα εδώ και εκεί, χωρισμένα από αυλές και ακαλλιέργητες εκτάσεις". Ο Λιεπούρ μαχαλάς παρουσιάζει μεγαλύτερη κανονικότητα, με την ύπαρξη μεγαλύτερων δρόμων και οικοδομικών νησίδων, αντίθετα από τη δαιδαλώδη μορφή των μαχαλάδων Μπεκήρ Εφέντη και Καραμουτζά. Και στις τέσσερις γειτονιές, ωστόσο, παρατηρούνταν τρεις μορφές δρόμων. Αυτές περιελάμβαναν τους κύριους δρόμους, με καθαρά δημόσιο χαρακτήρα, που εξασφάλιζαν επικοινωνία μεταξύ των συνοικιών (όπως κατά προσέγγιση οι σημερινές οδοί Κορίνθου, Ναυπλίου και Τριπόλεως), τους δευτερεύοντες δρόμους που οδηγούσαν στο εσωτερικό των μαχαλάδων, με ημιδημόσιο χαρακτήρα, και την τρίτη κατηγορία δρόμων, τα αδιέξοδα δρομάκια πρόσβασης στο εσωτερικό οικοδομικών νησίδων με ιδιωτικό χαρακτήρα, που εξυπηρετούσαν κατοικίες μιας ευρείας οικογένειας. Κατάλοιπα της διαρρύθμισης αυτής είναι φανερά ακόμα και σήμερα στη δομή του Άργους, αφού χαρακτηρίζεται από λαβυρινθώδεις δρόμους, σοκάκια και πυκνοδομημένα σπίτια.
Το κάστρο του Άργους
Η πόλη παρέμεινε υπό οθωμανικό έλεγχο, με εξαίρεση την Ενετοκρατία του 1687–1715, μέχρι την Επανάσταση του 1821. Μετά την κήρυξη της επανάστασης, οι πλούσιες οθωμανικές οικογένειες μετακόμισαν στο Ναύπλιο, θεωρώντας τα τείχη του ασφαλέστερα. Ύστερα από μια βραχεία περίοδο αυτοδιοίκησής του από το Σταματέλλο Αντωνόπουλο, αποτέλεσε την έδρα της Α΄ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου και αργότερα εντάχθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας.
Με την άφιξη του Καποδίστρια, γίνονται προσπάθειες ώστε το Άργος, ένα μικρό, αγροτικό χωριό, να εκσυγχρονιστεί και ανατίθεται το 1828 στον μηχανικό και αξιωματικό του γαλλικού στρατού Σταμάτη Βούλγαρη η εκπόνηση ενός πολεοδομικού σχεδίου της πόλης, που περιελάμβανε τη δημιουργία πλατειών και τη χάραξη δρόμων. Εντούτοις, τόσο αυτό το σχέδιο όσο και το επόμενο, από το Γερμανό στρατιωτικό ντε Μποροζίν, δε χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης από τους κατοίκους και υπόκεινται σε αναθεωρήσεις, μέχρι που η εκδοχή του αρχιτέκτονα Λάμπρου Ζαβού εφαρμόζεται μερικώς, χωρίς ωστόσο ιδιαίτερες παρεκκλίσεις από τον προεπαναστατικό ιστό (παράδειγμα η δίχως σχεδίου επέκταση της πόλης ανατολικά της οδού Ινάχου έως και το ύψος όπου βρίσκονται σήμερα οι σιδηροδρομικές γραμμές).
Λίγο μετά την ανακοίνωση της μεταφοράς της ελληνικής πρωτεύουσας από το Ναύπλιο, μεγάλες πιθανότητες απέκτησε το ενδεχόμενο να οριστεί το Άργος πρωτεύουσα, αντί της επίσης υποψήφιας Αθήνας. Μάλιστα, οι κάτοικοι του Ναυπλίου υποστήριζαν την πρόταση αυτή, θεωρώντας το Άργος πόλη ασφαλέστερη και πιο προνομιούχα, με φυσική φρούρηση και κοντινό λιμάνι που λειτουργούσε ως φυσικό οχύρωμα. Επίσης, επικαλούνταν ως λόγο και το γεγονός ότι στην Αθήνα η πλειοψηφία της κρατικής γης ανήκε στην Εκκλησία, επομένως η ανέγερση οποιουδήποτε κρατικού κτιρίου θα απαιτούσε απαλλοτριώσεις, κάτι που δεν ίσχυε στο Άργος των άφθονων διαθέσιμων εκτάσεων. Ωστόσο, η ιδέα του Άργους ως πρωτεύουσα απορρίφθηκε από τον πατέρα του Όθωνα, Λουδοβίκο, ο οποίος επέμενε στην πρόταση που χάριζε τον τίτλο στην Αθήνα.[38]
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, το αεροδρόμιο του Άργους δεχόταν συχνά επιδρομές από τις συμμαχικές δυνάμεις. Μια εκ των επιδρομών είχε τέτοια έκταση που επέφερε τον βομβαρδισμό της πόλης στις 14 Οκτωβρίου του 1943, με θύματα περί τους 100 νεκρούς Αργείους και αρκετά θύματα, και 75 από τους Γερμανούς. Ο βομβαρδισμός ξεκίνησε από το αεροδρόμιο με κατεύθυνση νοτιοανατολικά, χτυπώντας τη μονή της Κατακεκρυμμένης και αρκετές περιοχές της πόλης, μέχρι τον σιδηροδρομικό σταθμό.[39]
Στη σημερινή εποχή, το Άργος αποτελεί την πολυπληθέστερη πόλη του Νομού Αργολίδας και συγκεντρώνει πολλές από τις υπηρεσίες του. Πρωταρχικές οικονομικές δραστηριότητες αποτελούν η γεωργία και το εμπόριο. Εντούτοις, παρατηρείται μια σταθερή άφιξη τουριστών με ενδιαφέρον για την ιστορία και τα αρχαιολογικά ευρήματά του.
Πιστεύεται ότι το Άργος είναι η γενέτειρα του Περσέα, γιου του Δία και της Δανάης, κόρη του βασιλιά του Άργους, Ακρίσιου.
Μετά τους αρχικούς 17 βασιλιάδες του Άργους, υπήρχαν τρεις βασιλιάδες που κυβέρνησαν το Άργος ταυτόχρονα (βλέπε το λήμμα Αναξαγόρας),[42] ένας με καταγωγή από τον Βίαντα, ένας με καταγωγή από τον Μελάμποδα και ένας με καταγωγή από τον Αναξαγόρα. Τον Μελάμποδα διαδέχθηκε ο γιος του Μάντιου, ενώ οι επόμενοι δύο βασιλιάδες μετά τον Μάντιο είναι ο Οικλής και ο Αμφιάραος. Ο οίκος του Μελάμποδα πέρασε στον Αλκμαίωνα και τον Αμφίλοχο.
Τον Βίαντα διαδέχθηκε ο γιος του Ταλαός. Στη συνέχεια τον διαδέχθηκε ο Άδραστος ο οποίος, μαζί με τον Αμφιάραο, διέταξε τον καταστροφικό πόλεμο των Επτά βασιλέων κατά της Θήβας. Ο Άδραστος κληροδότησε το βασίλειο στον γιο του, Αιγιαλέα, ο οποίος στη συνέχεια σκοτώθηκε στον πόλεμο των Επιγόνων. Ο Διομήδης, εγγονός του Αδράστου μέσω του γαμπρού του Τυδέα και της κόρης του Δείπυλης, αντικατέστησε τον Αιγιαλέα και ήταν βασιλιάς του Άργους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου. Αυτός ο οίκος είχε μεγαλύτερη διάρκεια από αυτούς του Αναξαγόρα και του Μελάμποδος. Το βασίλειο επανενώθηκε από τον Κυανίππο, γιο του Αιγιαλέα, λίγο μετά την εξορία του Διομήδη.[43]
Κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας, το Άργος έγινε έδρα λατινικής επισκοπής το 1212, η οποία λειτούργησε με κάτοικο επίσκοπο μέχρι την κατάκτηση της πόλης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1463[45]. Η επισκοπή αναβιώθηκε υπό τη δεύτερη Ενετική κυριαρχία το 1686. Σήμερα η μητρόπολη είναι καθολική τιμητική έδρα.
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Άργος (Μάρτιος 2022).
Το Συντριβάνι του Άργους εγκαινιάστηκε στην πλατεία Αγίου Πέτρου το 2022.Το Συντριβάνι του Άργους τη νύχτα.Η βρύση Νικηταρά εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 2021.
Το Άργος οριοθετείται βόρεια και ανατολικά από τον ξεροπόταμο Ξεριά (Χάραδρο), επίσης στα ανατολικά από τον Ίναχο ποταμό (ή Πάνιτσα), στα δυτικά από το λόφο της Λάρισας και το λόφο της Ασπίδος (ή λόφο Προφήτη Ηλία ή Δειράδα) και στα νότια από το Νότιο Περιφερειακό δρόμο.
Η πλατεία του Αγίου Πέτρου (πρώην πλατεία Ομονοίας[46]) με τον ομώνυμο καθεδρικό ναό αποτελεί το κέντρο της πόλης, ενώ χαρακτηριστικές πλατείες είναι η πλατεία Δημοκρατίας (ανεπίσημα πλατεία Λαϊκής Αγοράς), η Πλατεία Δερβενακίων (ανεπίσημα πλατεία Σιταραγοράς ή Σταραγοράς ή Σταροπάζαρο) και η πλατεία Δικαστηρίων (όπου βρίσκεται το Ειρηνοδικείο της πόλης). Το Πάρκο του Μπόνη αποτελεί τον μεγαλύτερο χώρο πρασίνου στο κέντρο της πόλης.
Οι σημαντικότερες συνοικίες και γειτονιές είναι τα Γεφύρια, τα Τσαμέικα, τα Λαγκαδιανά, ο Συνοικισμός, ο Άγιος Βασίλειος, οι Παλιές και οι Νέες Εργατικές Κατοικίες, ο Νέος Κόσμος, ο Αϊ-Γιάννης, η Αγία Αικατερίνη και ο Άγιος Νικόλαος (από τις ομώνυμες εκκλησίες που βρίσκονται σε κάθε περιοχή), ενώ στα περίχωρα του Άργους αξιοσημείωτες περιοχές είναι η Δαλαμανάρα, το Αεροδρόμιο, η Χαλέπα και οι Φυστικιές.
Στη σημερινή εποχή, οι πιο εμπορικοί δρόμοι της πόλης είναι αυτοί που βρίσκονται στα πέριξ της πλατείας του Αγίου Πέτρου (οδός Καποδιστρίου, Δαναού, Βασιλέως Κωνσταντίνου) καθώς και η οδός Κορίνθου. Οι πεζόδρομοι (οι πεζοδρομημένες, δηλαδή, οδοί Μιχαήλ Στάμου, Παναγή Τσαλδάρη και Ελ. Βενιζέλου) αποτελούν το πιο δημοφιλές σημείο της πόλης, όπου βρίσκεται συγκεντρωμένος μεγάλος αριθμός εμπορικών καταστημάτων και καφετεριών. Εμπορικό σημείο θεωρείται και η γειτονιά της Γούβας που εκτείνεται γύρω από τη διασταύρωση των οδών Βασιλέως Κωνσταντίνου και Τσώκρη.
Στο κέντρο της πόλης, κοντά στην Εκκλησία του Αγίου Πέτρου, βρίσκεται μια τεχνητή λίμνη την οποία διαπερνά μια γέφυρα στο κέντρο, η οποία δημιουργήθηκε κατά την ανάπλαση του κέντρου του Άργους το 2015-16. Κατά τη διάρκεια των εργασιών ανάπλασης της πλατείας βρέθηκε το δάπεδο του προγενέστερου ναού του Αγ. Νικολάου, που βρισκόταν βορειότερα από τον τωρινό ναό του Αγ. Πέτρου, ο οποίος οικοδομήθηκε μετά το 1865. Σύμφωνα με την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το δάπεδο και τμήματα των πλευρικών τοίχων του Αγίου Νικολάου καταχώθηκαν στις αρχές Μαρτίου 2016.[47]
άγαλμα του Ηρακλή
Στις 15 Φεβρουαρίου του 2022 τοποθετήθηκε στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, μπροστά από το παλιό Δημαρχείο το επιβλητικό άγαλμα του Ηρακλή. Πρόκειται για αντιγραφή ενός ογκώδους ρωμαϊκού αγάλματος, το οποίο βασίζεται σε γλυπτό του 4ου αι. π.Χ, του Λύσιππου από τη Σικυώνα. Το ρωμαϊκό αντίγραφο είναι γνωστό ως τύπος Φαρνέζε, και βρίσκεται στο Μουσείο της Νάπολης. Χωρίς τη βάση, το άγαλμα έχει ύψος 3,17 μέτρα.
Τον Μάρτιο 2022 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του νέου σιντριβανιού της πλατείας του Αγίου Πέτρου.[48] Στη βάση του μαρμάρινου σιντριβανιού υπάρχουν τέσσερις λέοντες. Σε ψηλότερο επίπεδο βρίσκονται τέσσερις από τις Δαναΐδες, που κρατούν τις υδρίες τους.[49] Το σιντριβάνι έχει διάμετρο 7 μέτρα και ύψος 5 μέτρα και δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.[50]
Η πόλη περιλαμβάνει 3 μονές, όλες πάνω στον λόφο Λάρισα. Την Ιερά Μονή Παναγίας Κατακεκρυμμένης-Πορτοκαλούσας, αναφερόμενη επίσης και ως Παναγία του βράχου, την Ιερά Μονή Αγίας Μαρίνας, ακριβώς μπροστά από το κάστρο, και την Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων η οποία ιδρύθηκε ως Μονή Γεννήσεως του Χριστού.
Το 700 π.Χ. ζούσαν τουλάχιστον 5.000 άτομα στην πόλη.[51] Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., ο πληθυσμός του Άργους έφτανε ακόμη και τις 30.000 κατοίκους.[52] Σήμερα, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η πόλη έχει πληθυσμό 22.209 κατοίκων και είναι η μεγαλύτερη πόλη της Αργολίδας.
Σε ολόκληρη τη δημοτική ενότητα Άργους, η οποία καλύπτει το Άργος και κάποιες κοντινές περιοχές, έως τον Ιούλιο του 2021 δηλώθηκαν 226 θάνατοι και 102 γεννήσεις στο τοπικό ληξιαρχείο. Το 2020 δηλώθηκαν 202 γεννήσεις και 419 θάνατοι, το 2019 206 γεννήσεις και 393 θάνατοι, το 2018 193 γεννήσεις και 383 θάνατοι, το 2017 245 γεννήσεις και 364 θάνατοι, το 2016 208 γεννήσεις και 319 θάνατοι, το 2015 214 γεννήσεις και 327 θάνατοι και το 2014 260 γεννήσεις και 329 θάνατοι. Όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η δημογραφική τάση του Άργους ακολουθεί μια αύξηση στους θανάτους και μια μείωση στις γεννήσεις. Στο Άργος οι δηλωθείσες γεννήσεις κυμαίνονται γύρω στις 190 με 220, αλλά πριν την κρίση δηλώνονταν περίπου 300.
Πάντως, αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι γεννήσεις γίνονται από μητέρες που ζουν στο Άργος, όπως μπορεί να παρατηρηθεί και από το γεγονός ότι στα στατιστικά του Υπουργείου Εσωτερικών, από τις αστικές δημοτικές ενότητες (π.χ. Άργος, Ναύπλιο) δηλώνονται τόσο γεννήσεις και όσο και θάνατοι, ενώ σε αγροτικές δημοτικές ενότητες χωριών (π.χ. Νέας Κίου) αλλά και πόλεων (π.χ. Βύρωνας) δηλώνονται πολύ περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα που το τεκμηριώνει είναι το Μαρούσι, που δηλώνει ετησίως περίπου 18.000 γεννήσεις και 1.000 θανάτους, κάτι αφύσικο σε σχέση με τον πληθυσμό του προαστίου, καθώς πολλές μητέρες πηγαίνουν εκεί για να γεννήσουν.[53]
Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού απο το 1861
Μερική άποψη της δημοτικής αγοράς.Άποψη του παλαιού δημαρχείου το 2002. Χτίστηκε το 1830 και ήταν η έδρα της δημοτικής διοίκησης μέχρι το 2012.Το νέο δημαρχείο του Άργους, φωτογραφημένο το 2019.
Η κύρια οικονομική δραστηριότητα της περιοχής είναι η γεωργία. Με την παραγωγή που αποτελείται κυρίως από εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, μανταρίνια κ.α.) Οι κίτροι (γένος φυτών) είναι η κύρια καλλιέργεια της περιοχής, ακολουθούμενη από ελαιόδεντρα πεπόνια, πράσα και βερίκοκα. Η περιοχή είναι φημισμένη για την τοπική ποικιλία πεπονιών. Υπάρχει επίσης μια σημαντική παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στην πόλη και εργοστάσια, που ασχολούνται με την κατεργασία των φρούτων.
Σήμερα σώζονται πολλά τμήματα της αρχαίας και μεσαιωνικής πόλης. Το Άργος είναι δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο.
Πεπόνια Αργίτικα
Στην Άργος Αργολίδας και συγκεκριμένα στην ιστορική και γονιμότατη γη του Άργους, καλλιεργούνται τα γνωστά σε όλους νοστιμότατα Αργείτικα πεπόνια εξαιρετικής ποιότητας που ωριμάζουν λίγο πιο αργά από τα άλλα. Το ξεχωριστό και χαρακτηριστικό επίμηκες σχήμα τους, το πλούσιο άρωμά τους αλλά και το βαθύ πορτοκαλί τους χρώμα γεννούν έντονα την επιθυμία να τα γευτείς.
Πράσα
Τα πράσα Άργους, έχουν μακρύ παχύ βλαστό, είναι από τις ποικιλίες που καλλιεργούνται στη περιοχή του Άργους Αργολίδας. Τα βρίσκουμε εύκολα σε όλη την Ελλάδα.
Το κλίμα του Άργους είναι κατεξοχήν Μεσογειακό κλίμα με θερμά, ξηρά καλοκαίρια και υγρούς ήπιους χειμώνες. Το κλίμα του είναι χαρακτηριστικό των πεδινών περιοχών της Νοτίου Ελλάδος ενώ η πόλη κατατάσσεται από τις θερμότερες της Ελλάδας το καλοκαίρι.
Το Άργος είναι πόλη με μεσογειακό κλίμα. Οι χειμώνες είναι ψυχροί, ωστόσο λόγω και του κλίματος της περιοχής κατά περιόδους υπάρχουν χειμερινοί μήνες με ελάχιστες βροχοπτώσεις, ενώ η ηλιοφάνεια είναι συχνή όλο το χρόνο. Στο Άργος, θερμοκρασίες υπό το μηδέν καταγράφονται λίγες φορές τον χρόνο, πάντα τον χειμώνα. Το χιόνι δεν είναι κάτι ανήκουστο στην πόλη, αλλά γενικά σπάνιο και συχνά σε αραιά μορφή. Στο Άργος οι έντονες χιονοπτώσεις είναι σπάνιο φαινόμενο. Η τελευταία σημαντική χιονόπτωση στην πόλη καταγράφηκε κατά τις 7 και 9 Ιανουαρίου 2017, κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου κύματος κακοκαιρίας που επηρέασε τη χώρα. Η προηγούμενη σημαντική χιονόπτωση έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 1987.[54] Η μέση ετήσια βροχόπτωση στο Άργος κυμαίνεται συνήθως μεταξύ του εύρους των 300 με 800 χιλιοστομέτρων.
Το Άργος συνδέεται μέσω τακτικών λεωφορειακών δρομολογίων με γειτονικές περιοχές καθώς και με απευθείας δρομολόγια για την Αθήνα. Ο σταθμός του ΚΤΕΛ Άργους βρίσκεται στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου, στην έξοδο προς Ναύπλιο. Επίσης τόσο στην πλατεία Αγίου Πέτρου όσο και στην πλατεία Δημοκρατίας (λαϊκή αγορά) υπάρχει πιάτσα ταξί.
Η πόλη διαθέτει και έναν σιδηροδρομικό σταθμό, ο οποίος δεν λειτουργεί λόγω της επ' αόριστον διακοπής όλων των σιδηροδρομικών δρομολογίων στο τμήμα της Πελοποννήσου από τον ΟΣΕ. Στα τέλη του 2014 ανακοινώθηκε πως υπήρχε η πρόβλεψη για επαναλειτουργία των δρομολογίων στο τμήμα Άργους-Ναυπλίου-Κορίνθου, με σύνδεση με τον Προαστιακό.[56][57] Στα μέσα του 2020 ανακοινώθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου η συνεργασία της με τον ΟΣΕ για τις συντηρήσεις της μετρικής γραμμής και των σταθμών με σκοπό την επαναλειτουργία της αυτή γραμμής στα μέσα του 2021, κάτι που ωστόσο δεν πραγματοποιήθηκε.[58][59]
Η πόλη διαθέτει πλήθος εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τα οποία εξυπηρετούν, πέρα από το Άργος, και τις γειτονικές αραιοκατοικημένες περιοχές και χωριά. Στο Άργος λειτουργούν δέκα δημοτικά, τέσσερα γυμνάσια, τρία Γενικά Λύκεια και ένα Επαγγελματικό Λύκειο. Όσον αφορά την ιδιωτική εκπαίδευση, το Άργος διαθέτει 2 ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και 1 ιδιωτικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Στη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση, λειτουργεί η Τουριστική Σχολή ΙΕΚ Πελοποννήσου[60] στο Κωνσταντοπούλειο Μέγαρο, η οποία αρχικά έδρευε στο Τολό. Από το 2022 λειτουργεί ως Δημόσιο ΙΕΚ Τουρισμού.[61] Οι ειδικότητες που προσφέρει είναι:
1) Τεχνικός Μαγειρικής Τέχνης - Αρχιμάγειρας (chef)
2) Στέλεχος Μονάδων Φιλοξενίας και
3) Στέλεχος Διοίκησης και Οικονομίας στον τομέα του Τουρισμού
Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, λειτουργεί παράρτημα της ΑΣΠΑΙΤΕ στον χώρο του 1ου Γυμνασίου Άργους. Είχε δρομολογηθεί και η λειτουργία του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021, αλλά ακυρώθηκε με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας.[62]
Οι κάτοικοι έχουν πρόσβαση σε δύο βιβλιοθήκες, τη δημοτική Παιδική-Νεανική Βιβλιοθήκη στο Πάρκο του Μπόνη και τη Βιβλιοθήκη του συλλόγου Αργείων "Ο Δαναός" στο κέντρο της πόλης, επί της οδού Αγγελή Μπόμπου.[63]
Το 1ο Λύκειο Άργους, τον Ιούνιο του 2022.
Το 2ο γυμνάσιο Άργους, τον Φεβρουάριο του 2022.
Νυχτερινή άποψη του προαυλίου χώρου του 1ου Γυμνασίου Άργους.
Είσοδος του 2ου και 3ου Γυμνασίου Άργους.
Γενική άποψη του προαυλίου του 1ου Λυκείου Άργους.
Το Άργος φιλοξενεί δυο αθλητικά σωματεία με παρουσία σε εθνικούς αγώνες και πολλά επιτεύγματα, την ποδοσφαιρική ομάδα του Παναργειακού που ιδρύθηκε το 1926 και την ομάδα χάντμπολ του Διομήδη που ιδρύθηκε το 1976. Ο Διομήδης Άργους είναι ο μοναδικός αθλητικός σύλλογος από την επαρχία που έχει κατακτήσει ένα ευρωπαϊκό κύπελλο. Και οι δύο ομάδες έχουν ως παρατσούκλι το "Λύκοι" και περιέχουν στο λογότυπο τους τον αρχαίο λύκο.
Λοιπά σωματεία που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Άργους είναι[64]: Α.Ε.Κ. Άργους, Απόλλων Άργους, Αριστέας Άργους, Ολυμπιακός Άργους, Φείδων Άργους, Δαναοί και Πανιώνιος Δαλαμανάρας.
Από αθλητικές εγκαταστάσεις, η πόλη διαθέτει Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο, κλειστό γυμναστήριο και δημοτικό κολυμβητήριο, με έναρξη κατασκευής το 2018 και έναρξη λειτουργίας τον Ιούνιο του 2021[65].
Στο σημερινό Άργος τα περισσότερα μνημεία είναι αναξιοποίητα, εγκαταλελειμμένα ή ελλιπώς αναστηλωμένα. Μερικά από αυτά είναι:
Το πάρκο του Μπόνη.Το κάστρο της Λάρισας, οικοδομημένο κατά τους προϊστορικούς χρόνους, το οποίο επισκευάστηκε και επεκτάθηκε αρκετές φορές από την αρχαιότητα και έπαιξε σημαντικό ιστορικό ρόλο κατά την Ενετοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση του 1821.[66] Βρίσκεται στην κορυφή του φερώνυμου λόφου, που αποτελεί και το ψηλότερο σημείο της πόλης (289 μ.). Πρώτη φορά το κάστρο αναφέρεται με αφορμή την κατάληψή του το 1203 από το Λέοντα Σγουρό. Στην αρχαιότητα υπήρχε κάστρο και στο γειτονικό λόφο της Ασπίδος, το οποίο ωστόσο δε διασώζεται. Συνδεόμενα με τείχη, τα δύο αυτά κάστρα οχύρωναν την πόλη και την προστάτευαν από εχθρικές επιδρομές.
Άποψη του αρχαίου θεάτρου
Το Αρχαίο Θέατρο, χωρητικότητας 20.000 θεατών, που κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. αντικαθιστώντας το παλαιότερο γειτονικό θέατρο του 5ου π.Χ., και συνδεόταν με την Αρχαία Αγορά, ήταν ορατό σε ολόκληρη την αρχαία πόλη και στον Αργολικό κόλπο. Το 1829 χρησιμοποιήθηκε από τον Καποδίστρια για την 4η Εθνοσυνέλευση του νέου ελληνικού κράτους. Σήμερα στεγάζονται στο χώρο πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.[67]
Η Αρχαία Αγορά, πλησίον του Αρχαίου Θεάτρου, διαμορφώθηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. σε κεντρικό σημείο όπου κατέληγαν οδοί από την Κόρινθο, το Ηραίο και την Τεγέα. Στο χώρο έχουν ανασκαφεί Βουλευτήριο, που κατασκευάστηκε το 460 π.Χ. όταν το Άργος υιοθέτησε το δημοκρατικό πολίτευμα, Ιερό του Λυκείου Απόλλωνα και παλαίστρα, μεταξύ άλλων.[68]
To "Κριτήριον"-Νυμφαίο του Άργους, ένα αρχαίο μνημείο στη νοτιοδυτική μεριά της πόλης, στους πρόποδες της Λάρισας, το οποίο πήρε τη σημερινή του μορφή από τον 6ο ως τον 3ο αιώνα π.Χ. Χρησίμευσε αρχικά ως δικαστήριο του αρχαίου Άργους, παρόμοιο με τον Άρειο Πάγο της Αθήνας. Εκεί, κατά τη μυθολογία, δικάστηκε η Υπερμνήστρα, μία από τις 50 κόρες του Δαναού, του πρώτου βασιλιά του Άργους. Αργότερα, επί βασιλείας του Αδριανού, δημιουργήθηκε στο χώρο κρήνη για την περισυλλογή και διοχέτευση νερού από το Αδριάνειο Υδραγωγείο που βρισκόταν βόρεια της πόλης. Ο χώρος συνδέεται με πλακόστρωτο μονοπάτι με το αρχαίο Θέατρο.[69]
Μια πλευρά των Στρατώνων ΚαποδίστριαΟι Στρατώνες του Καποδίστρια αποτελούν διατηρητέο κτίριο με μακρά ιστορία. Κατασκευασμένοι τη δεκαετία 1690 επί Ενετοκρατίας, χρησίμευσαν αρχικά ως νοσοκομείο υπό τη διεύθυνση των Αδελφών του Ελέους. Επί Τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκαν αρχικά ως αγορά και έπειτα ως ταχυδρομείο. Το 1829 επιδιορθώθηκαν από τον Καποδίστρια σοβαρές ζημιές που είχαν υποστεί κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και έκτοτε κτίσμα μετατράπηκε σε στρατώνα ιππικού, σχολείο (1893-1894), εκθεσιακό χώρο (1899), χώρο στέγασης Μικρασιατών προσφύγων (1920 κ.ε.) και χώρο ανακρίσεων και βασανιστηρίων (επί Κατοχής). Το 1955-68 χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά από το Στρατό ενώ σήμερα στεγάζει το Βυζαντινό Μουσείο Άργους, εκθέσεις και τοπικά σωματεία.[70]
Η Δημοτική Νεοκλασική Αγορά (ή οι κατά κόσμον "Καμάρες", από τις καμάρες που κοσμούν το κτίριο), κατασκευασμένη το 1889, η οποία βρίσκεται πλησίον της πλατείας Δημοκρατίας και αποτελεί ένα από τα εξοχότερα δείγματα έντεχνης αρχιτεκτονικής του νεότερου Άργους, σε σχέδια τεχνοτροπίας του Τσίλλερ. Πρόκειται για ένα επίμηκες, με δύο διαδρόμους κάθετους μεταξύ τους, διατηρητέο κτίσμα, στο χώρο του οποίου λειτουργούν μικρά καταστήματα.[71]
Το Καποδιστριακό σχολείο, στο κέντρο της πόλης, κατασκευασμένο το 1830, στα πλαίσια των προσπαθειών του Καποδίστρια να επενδύσει στην παιδεία του έθνους και στην ανέγερση διδακτηρίων. Κτισμένο από τον αρχιτέκτονα Λάμπρο Ζαβό, στέγαζε 300 μαθητές, ωστόσο στην πορεία του χρόνου λόγω λειτουργικών δυσκολιών εγκαταλείφθηκε και κατέρρευσε μερικώς. Μετά από τρεις επισκευές, με την τελευταία το 1932, αναβαθμίστηκε η εικόνα του και ο νεοκλασικός χαρακτήρας του και σήμερα στεγάζει το 1ο Δημοτικό σχολείο της πόλης.[72]
Το παλιό Δημαρχείο στην οδό Δαναού, κτισμένο επί Καποδίστρια το 1830, που χρησίμευσε αρχικά ως Ειρηνοδικείο, Δημογεροντία του Άργους, Καραμπινιερία και ακόμα και φυλακές. Από το 1987 μέχρι το 2012 στεγαζόταν εδώ το Δημαρχείο της πόλης. Το Δημαρχείο βρίσκεται σήμερα σε νέο χώρο στην οδό Καποδιστρίου.
Η Οικία Γόρδωνος, κατασκευασμένη το 1829 από το φιλέλληνα Τόμας Γκόρντον, η οποία χρησίμευσε ως Παρθεναγωγείο, χοροδιδασκαλείο, στέγη του 4ου Συντάγματος Πυροβολικού και σήμερα ως στέγη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (Institut Français d' Athènes).[73]
Η Οικία Σπυρίδωνος Τρικούπη (κτισμένη το 1830), όπου γεννήθηκε και έζησε στα νεανικά του χρόνια ο πολιτικός. Τα επόμενα χρόνια χρησιμοποιούνταν από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ως κατοικία για τον εκάστοτε διευθυντή του τοπικού υποκαταστήματος. Στο οίκημα, το οποίο δεν είναι ανοιχτό στο κοινό, υπάρχει και το παρεκκλήσι του Αγίου Χαράλαμπου όπου βαπτίστηκε ο Τρικούπης.[74]
Η Οικία του στρατηγού Τσώκρη, εξέχουσας στρατιωτικής προσωπικότητας του 1821 και μετέπειτα βουλευτή του Άργους.
Ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα κτίρια της Τουρκοκρατίας στο σημερινό Άργος. Η ημερομηνία κατασκευής του υπολογίζεται στην περίοδο 1570-1600, αποτελώντας ένα από τα αρχαιότερα μουσουλμανικά τεμένη. Είναι βέβαιη η ύπαρξη και μιναρέ, ο οποίος δε διασώζεται σήμερα. Επί Τουρκοκρατίας, λειτούργησε ως τζαμί και νεκροταφείο Οθωμανών ενώ το 1871, το μνημείο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό.[75]Κορυφή λόφου της Ασπίδος
Οι θαλαμωτοί τάφοι του λόφου της Ασπίδος. Ο αριθμός τους ανέρχεται στους 40. Εκτός από αυτούς εντοπίστηκαν και 30 λαξευμένοι τάφοι στο φυσικό βράχο του λόφου. Πρόκειται για το νεκροταφείο που οργανώθηκε κατά την πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή και χρησιμοποιήθηκε ως το 1100 π.Χ., το τέλος της εποχής του Χαλκού.[76]
Πυραμίδα Ελληνικό Αργολίδας 4ος αι. π.ΧΗ πυραμίδα του Ελληνικού κοντά στο χωριό Κεφαλάρι, νοτιοδυτικά του Άργους. Χρονολογείται στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα και υπάρχουν αρκετές θεωρίες για τη χρήση που μπορεί να είχε (τύμβος, οχυρό, φρυκτώριο). Αναφέρεται από τον Παυσανία ως τάφος νεκρών Ελλήνων στρατιωτών της περιοχής του Άργους από μάχη μεταξύ τους.[77] Σε αντίθεση με την αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα χρονολόγηση του μνημείου, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι το πυραμοειδές αυτό κτίσμα κτίστηκε λίγο μετά τους τάφους των Φαραώ, τις γνωστές πυραμίδες και υποδηλώνει τη σχέση των Αργείων με την Αίγυπτο.
Πολλά ακόμα αρχαιολογικά ευρήματα, που χρονολογούνται από την προϊστορική περίοδο, βρίσκονται στο μουσείο του Άργους το οποίο στεγάζεται στο παλαιό κτίριο του Καλλέργη, στο κέντρο της πόλης. Άξιο προσοχής είναι και το αεροδρόμιο του Άργους, στην ομώνυμη περιοχή (Αεροδρόμιο) στα περίχωρα της πόλης. Ο χώρος δημιουργήθηκε το 1916-1917 και χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο για την εκπαίδευση των νέων Ικάρων της σχολής Καμπέρου, ενώ αποτέλεσε, επίσης, σημείο αναφοράς και οργάνωσης των ελληνικών αεροπορικών δυνάμεων στη νότια Ελλάδα. Παράλληλα, το αεροδρόμιο χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς για την εξαπόλυση των σμηνών τους κατά τη μάχη της Κρήτης. Η τελευταία λειτουργία του ήταν, μέχρι το 1985, η αξιοποίησή του ως χώρος προσγείωσης/απογείωσης ψεκαστικών αεροπλάνων (για τον ψεκασμό των ελαιώνων).[78]
Αγελάδας (6ος-5ος αιώνας π.Χ.), σημαντικός αρχαίος Έλληνας γλύπτης καταγόμενος από το Άργος
Τελέσιλλα (6ος -5ος αιώνας π.Χ.), λυρική ποιήτρια, επίσης γνωστή για το θαρραλέο ρόλο που διαδραμάτισε στην προστασία της πόλης από την απειλή του Κλεομένη με τη δημιουργία στρατού από γυναίκες
Το Άργος είναι επικεφαλής πόλη του ευρωπαϊκού δικτύου των αρχαιότερων πόλεων της Ευρώπης (Most Ancient European Town's Network, ΜΑΕΤΝ), δικτύου που δημιουργήθηκε ύστερα από σχετική ιδέα και πρόταση του Δήμου Άργους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρώτη συνεδρίαση των μελών του δικτύου έγινε στο Άργος στις 22-24 Ιουνίου1994.[82]
↑Topping, Peter (1975). «IV: The Morea, 1311-1364». Στο: Setton, Kenneth Meyer. A history of the Crusades. III (2η έκδοση). Madison: University of Wisconsin Press. σελίδες 107–108. ISBN0-299-04834-9. 51975.
↑Topping, Peter (1975). «IV: The Morea, 1311-1364». Στο: Setton, Kenneth Meyer. A history of the Crusades. ΙΙΙ (2η έκδοση). Madison: University of Wisconsin Press. σελίδες 153–155. ISBN0-299-04834-9. 51975.
↑ 81,081,1«Αδελφοποιήσεις»(PDF). Κεντρική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων Ελλάδας (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο(PDF) στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2013.
Σχετικά πολυμέσα
Ελλάδα
Γαλλία (1993)[81]
Κύπρος
Ιταλία (2006)
Γεωργία (1991)[81]
Πορτογαλία
