Llywelyn ab y Moel
Un o Feirdd yr Uchelwyr oedd Llywelyn ab y Moel (bl. tua 1395 - 1440), a adnabyddir hefyd fel Llywelyn ap Moel y Pantri.[1]
| Llywelyn ab y Moel | |
|---|---|
| Ganwyd | 14 g  |
| Bu farw | 1440 |
| Galwedigaeth | bardd |
Bywgraffiad
golyguRoedd Llywelyn yn perthyn i deulu o feirdd. Roedd yn fab i'r bardd Moel y Pantri ac yn dad i Owain ap Llywelyn ab y Moel. Mae'n debyg fod Llywelyn yn frodor o Lanwnnog yn Arwystli, Powys. Canodd i deuluoedd y Gororau am y ffin rhwng Maldwyn a Swydd Amwythig hefyd ar adeg pan oedd y Gymraeg yn ffynnu o hyd yng ngorllewin Swydd Amwythig. Mae tystiolaeth yn awgrymu'n gryf ei fod wedi ymuno yng Ngwrthryfel Owain Glyn Dŵr ar ddechrau'r 15g ac mae un o'i gerddi enwocaf yn disgrifio yr amser a dreuliodd gyda 'herwyr' eraill yng Nghoed y Graiglwyd, ger Croesoswallt.[1]
Cerddi
golyguMae'r cerddi o'i waith sydd ar glawr yn cynnwys cywyddau ar bynciau amrywiol, i'w bwrs, i'w farf, i'r bedlwyn ac i'w dafod, cerddi crefyddol i'r Forwyn Fair a'r Iesu, a thri chywydd sy'n rhan o ymryson barddol adnabyddus rhyngddo a Rhys Goch Eryri. Yn olaf, ond o ddiddordeb mawr i haneswyr y cyfnod, ceir cywydd am Frwydr Waun Gaseg (safle rhywle ym Mhowys), un o frwydrau llai gwrthryfel Glyn Dŵr.[1]
Dyma ran olaf ei gywydd i Goed y Graig Lwyd sy'n amlygu ei wladgarwch a'i deyrngarwch i achos Owain Glyn Dŵr:
- Llwyr fendith i blith dy blaid,
- Llawn dâl, llu Owain delaid,
- Llwyr ystad, lloer ystodiau,
- Llwyddid Duw'r llueiddiaid tau![2]
Llyfryddiaeth
golygu- R. Iestyn Daniel (gol.), Gwaith Dafydd Bach ap Madog Wladaidd 'Sypyn Cyfeiliog' a Llywelyn ab y Moel (Aberystwyth, 1998).
Cyfeiriadau
golyguBedo Hafesb · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd