Mwyalchen
Mwyalchen Turdus merula | |
---|---|
Turdus merula, masculum | |
Statws cadwraeth | |
Dosbarthiad gwyddonol | |
Teyrnas: | Animalia |
Ffylwm: | Chordata |
Dosbarth: | |
Urdd: | Passeriformes |
Teulu: | Turdidae |
Genws: | Turdus[*], Merula[*] |
Rhywogaeth: | Turdus merula |
Enw deuenwol | |
Turdus merula | |
Dosbarthiad y rhywogaeth |
Mae'r Fwyalchen (Turdus merula) yn aelod o deulu'r Turdidae. Mae'n aderyn cyffredin ac adnabyddus trwy Ewrop a rhan sylweddol o Asia ac yn debyg iawn i Fwyalchen y mynydd.
Mae'r Fwyalchen rhwng 23.5 a 29 cm o hyd. Gellir adnabod y ceiliog yn hawdd oddi wrth y plu du, heb unrhyw liw arall, pig melyn a modrwy felen o gwmpas y llygad. Mae'r iâr a'r adar ieuainc yn frown. Gellir clywed y ceiliog yn canu cyn ac yn ystod y tymor nythu; ambell dro gall ddynwared cân adar eraill neu ryw swn arall sydd i'w glywed yn yr ardal.
Nid yw'n aderyn mudol yn y rhannau hynny lle nad yw'r gaeafau yn oer iawn, ond mae adar o'r rhannau oerach yn symud tua'r de neu tua'r gorllewin. Nid yw'n aderyn sy'n casglu mewn heidiau mawr fel rheol.
Oherwydd ei fod yn aderyn adnabyddus a phoblogaidd, mae'r Fwyalchen wedi ei ollwng yn fwriadol mewn nifer o rannau o'r byd. Ystyrir yr aderyn yn broblem yn Awstralia a Seland Newydd gan ei fod yn cystadlu ag adar brodorol.
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn T. merula, sef enw'r rhywogaeth (ar ôl ei ysgrifennu'r cyfeiriad cyntaf ato yn y testun yn llawn yn ôl confensiwn).[1]
Teulu
[golygu | golygu cod]Mae'r mwyalch yn perthyn i deulu'r Brychion (Lladin: Turdidae). Dyma aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
---|---|---|
Bronfraith | Turdus philomelos | |
Bronfraith Mongolia | Turdus mupinensis | |
Brych Grand Cayman | Turdus ravidus | |
Brych gyddfddu | Turdus atrogularis | |
Brych gyddfgoch | Turdus ruficollis | |
Brych tywyll America | Turdus nigrescens | |
Brych y coed | Turdus viscivorus | |
Coch dan adain | Turdus iliacus | |
Mwyalchen | Turdus merula | |
Mwyalchen y mynydd | Turdus torquatus | |
Socan eira | Turdus pilaris |
Llên
[golygu | golygu cod]Englyn i'r Fwyalchen gan T. Llew Jones
Ba artist â chân bertach - hwyr denor
Du ei ŵn fel mynach.
Dyma gerddor rhagorach
Na Johann Sebastian Bach.
Mwyalchen yn codi teulu
[golygu | golygu cod]Cofnod mewn lluniau a geir isod o fwyalchen yn codi teulu ar wal gefn wrth dŷ yn Llandudno ac roedd yn anarferol o ddof![2]
-
Y Fwyalchen yn paratoi nyth
-
Y Fwyalchen yn dangos ei nyth
-
Y cywion yn datblygu
-
Cyw yn protestio ei fod ar lwgu
-
Yr iâr fwyalchen yn brysur yn casglu bwyd ar gyfer y cywion
-
Cywion bron yn barod i adael y nyth
-
Cyw Mwyalchen wedi parhau o gwmpas
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
- ↑ Gwaith Gareth Pritchard
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Cân y Fwyalchen Archifwyd 2008-12-17 yn y Peiriant Wayback