Kirkcaldy

Kirkcaldy

Math	tref, large burgh
The Lang Toun.ogg, Kirkcaldy.ogg
Poblogaeth	48,108, 50,010
Gefeilldref/i	Ingolstadt
Daearyddiaeth
Sir	Fife
Gwlad	Yr Alban
Arwynebedd	18 ±1 km²
Cyfesurynnau	56.1107°N 3.1674°W
Cod OS	NT275915
Cod post	KY1, KY2
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Tref yn awdurdod unedol Fife, yr Alban, ydy Kirkcaldy^[1] (Gaeleg yr Alban: Cair Chaladain;^[2] Sgoteg: Kirkcaudy).^[3] Fe'i lleolir ar arfordir dwyreiniol yr Alban, tua 18.6 milltir i'r gogledd o Gaeredin, a 44.4 milltir i'r de-orllewin o Dundee. Mae Caerdydd 515 km i ffwrdd o Kirkcaldy ac mae Llundain yn 549.2 km. Y ddinas agosaf ydy Caeredin sy'n 18 km i ffwrdd.

Amcangyfrwyd poblogaeth o tua 48,630 in 2008, felly hon yw'r anheddiad mwyaf yn Fife. Mae Kirkcaldy wedi cael y llysenw "Lang Toun", o'r Sgoteg am dref hir, ers amser maith, gan gyfeirio at brif stryd cynnar y dref a oedd 0.9 milltir o hyd, fel y dynodwyd ar fapiau'r 16eg a'r 17g. Yn ddiweddarach, tyfodd yn 4 milltir o hyd wrth i'r anheddiadau gerllaw, sef Linktown, Pathhead, Sinclairtown a Gallatown, gael eu cysylltu.

Mae'r cofnod cyntaf o'r dref yn dyddio o 1075, pan roddodd Malcolm III sir Kirkcaladunt i eglwys Dunfermline (Abaty Dunfermline yn ddiweddarach). O dan Robert I, ym 1327 newidiodd statws Kirkcaldy o fod yn dreflen i fod yn burgh a oedd yn ddibynnol ar Abaty Dunfermline. Ym 1451, cafodd statws feu-ferme a roddodd iddo annibyniaeth rhannol oddi wrth yr abaty; derbyniodd annibyniaeth llawn drwy siarter brenhinol gan Siarl I ym 1644.